Trung Quốc có thể tổng
động viên công dân ở nước ngoài như thế nào
Lê Nam Phong - Luật
Khoa Tạp Chí
January 10 2024 12:09 PM
https://www.luatkhoa.com/2024/01/trung-quoc-co-the-tong-dong-vien-cong-dan-o-nuoc-ngoai-nhu-the-nao/
Nhật Bản lo ngại người lao động Trung Quốc bị Bắc
Kinh thao túng.
Người lao động nhập cư từ Trung Quốc giúp ích rất lớn cho nền kinh tế Nhật
Bản, nhưng các quy định pháp luật về quân sự và an ninh của Trung Quốc khiến
Tokyo ngày càng lo ngại. Trong số đó, Đạo luật Tổng động viên Quốc phòng và Đạo
luật Tình báo Quốc gia là hai bài toán lớn nhất.
https://www.luatkhoa.com/content/images/size/w2000/format/webp/2024/01/r439483024.jpeg
Đồ họa: Shiv/ Luật Khoa.
Đạo luật Tổng động
viên Quốc phòng
Năm 2010, Trung Quốc thông qua “Đạo luật Tổng động viên Quốc phòng”. Theo
đó, tất cả các cá nhân và tổ chức người Trung Quốc đều phải tuân thủ lệnh tổng
động viên vào quân đội, cung cấp nhân lực vật lực cho quốc gia khi an ninh quốc
gia, sự toàn vẹn lãnh thổ của Trung Quốc bị đe dọa. Quy định này áp dụng cho mọi
công dân và tổ chức của người Trung Quốc, dù cho sống ở đâu. [1]
Các lãnh đạo và học giả Nhật Bản không ngừng thảo luận về các nguy cơ an
ninh quốc gia mà đạo luật này có thể đem lại.
Dân biểu Hạ viện Yamatani Eriko gửi công văn cho Chủ tịch Hạ viện, chỉ ra
rằng đạo luật này cung cấp cơ sở pháp lý cho việc chuẩn bị huy động lực lượng
trong thời bình và huy động lực lượng trong thời chiến.
“Nếu căn cứ theo đạo luật này thì khoảng 650.000 người Trung Quốc sống ở
Nhật Bản có thể sẽ được huy động theo lệnh của chính phủ Trung Quốc. Các công
ty Nhật Bản hiện đang làm ăn tại Trung Quốc cũng có thể phải tuân thủ lệnh động
viên và tuyển dụng cho mục đích quân sự theo lệnh của chính phủ Trung Quốc”, bà
nói.
Công văn này cũng đặt ra vấn đề chủ quyền quốc gia của Nhật khi có một nước
khác (Trung Quốc) ra luật để có cơ sở pháp lý huy động lực lượng là người Trung
Quốc ngay trên lãnh thổ Nhật. [2]
Trong công văn trả lời, Thủ tướng Nhật khi đó là Kan Naoto cung cấp các
thông tin liên quan đến người Trung Quốc tại Nhật như yêu cầu, nhưng nói ông
không muốn làm công việc diễn giải luật của nước khác. [3]
Doanh nghiệp Nhật
cũng giật mình
Ông Tachibana, đại diện của Ellis Asia, một công ty có trụ sở tại
Malaysia và cung cấp dịch vụ tư vấn cho các công ty Nhật Bản, cũng cảnh báo về
nguy cơ mà "Đạo luật Tổng động viên Quốc phòng" của Trung Quốc có thể
gây ra cho doanh nghiệp Nhật. [4]
Ông cho biết: "Một khi chính phủ Trung Quốc đánh giá một sự cố nào
đó là trường hợp khẩn cấp, cần chú ý là việc trưng dụng người, tiền bạc và hàng
hóa của tất cả các tổ chức ở Trung Quốc, bao gồm các công ty Nhật Bản đang làm
việc tại Trung Quốc, sẽ được hợp pháp hóa. Các doanh nghiệp Nhật tại Trung Quốc
trong trường hợp đó hoàn toàn có thể bị đặt dưới sự kiểm soát kiểu thời chiến."
Khái niệm "khẩn cấp" trong đạo luật nói trên là mơ hồ. Vì vậy,
phạm vi áp dụng của nó rất rộng. Đạo luật cho phép Bắc Kinh tự do diễn giải một
sự kiện nào đó là "khẩn cấp" để áp dụng các biện pháp thời chiến, một
khi họ thấy cần thiết.
Ông Tachibana chỉ ra rằng, nếu xảy ra một vụ va chạm tình cờ nào đó ở Biển
Hoa Đông hoặc Biển Đông, Trung Quốc có thể coi đó là trường hợp khẩn cấp và
hoàn toàn có thể động viên những nhân viên người Trung Quốc làm việc cho doanh
nghiệp Nhật.
Nếu doanh nghiệp và người lao động đó đang ở trong lãnh thổ Trung Quốc, họ
vẫn có nghĩa vụ trả lương khi nhân viên bị động viên vào hoạt động quốc phòng.
Mặt khác, các doanh nghiệp Nhật tại Trung Quốc cũng không có cách nào
ngăn chặn thông tin nội bộ được chuyển đến các cơ quan quân sự của nước này.
Đạo luật Tình báo Quốc
gia
Đến năm 2017, Trung Quốc tiếp tục ban bố "Đạo luật Tình báo Quốc
gia", trong đó quy định: "Bất kỳ tổ chức và công dân Trung Quốc nào
cũng phải hỗ trợ, giúp đỡ và hợp tác với công tác tình báo quốc gia, theo quy định
của pháp luật, và giữ bí mật của công việc tình báo quốc gia mà họ biết."
Mặt khác, Cơ quan Tình báo Quốc gia Trung Quốc "có thể thiết lập
quan hệ hợp tác với các cá nhân và tổ chức có liên quan và ủy thác công việc có
liên quan." Đồng thời, khi thực hiện công tác tình báo, các cơ quan này
"có thể yêu cầu các cơ quan, tổ chức và công dân có liên quan cung cấp sự
hỗ trợ và hợp tác cần thiết.” [5]
Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Itsunori Onodera (thành viên của Đảng Dân
chủ Tự do) và ông Katsuya Okada, Tổng Bí thư của Đảng Dân chủ Lập hiến, đã có
phát biểu lo lắng về cả Đạo luật Tổng động viên Quốc phòng và Đạo luật Tình báo
Quốc gia của Trung Quốc. [6]
Đặc biệt, hai đạo luật này đều quy định không chỉ công dân Trung Quốc sống
trong nước mà còn cả công dân Trung Quốc sống ở nước ngoài cũng phải tuân thủ
những quy định đó.
Ông cựu Bộ trưởng Quốc phòng từng chỉ ra: "Đây là một đạo luật rất
đáng sợ. Nhìn từ phía cộng đồng quốc tế, chúng ta không thể chấp nhận một nội
dung như vậy".
Bản thân người Trung Quốc lao động ở Nhật không phải là một vấn đề. Vấn đề
nằm ở cách mà luật pháp của Bắc Kinh quy định chính quyền có thể huy động công
dân Trung Quốc ở nước ngoài cho mục đích quân sự và tình báo.
Từ nhiều năm nay, các quan chức cũng như giới nghiên cứu Nhật Bản đã thảo
luận nhiều về các nguy cơ mà hai đạo luật này đặt ra đối với nước Nhật.
Việt Nam là nước có nhiều công dân Trung Quốc sinh sống. Nếu xét về mức độ
ảnh hưởng của hai đạo luật nói trên, Việt Nam có lẽ nằm trong vùng chịu ảnh hưởng
mạnh nhất.
Hiện chưa rõ có cuộc thảo luận công khai nào trong giới chức ở Việt Nam về
tình huống chính quyền Trung Quốc huy động công dân của họ đang sinh sống tại
Việt Nam phải tuân thủ các nghĩa vụ quốc phòng khẩn cấp hay không.
-------------
Chú thích
1. Đạo luật Tổng động viên Quốc phòng của Cộng hòa
Nhân dân Trung Hoa, ban hành ngày 26/2/2010
2. Xem thư chất vấn chính phủ của Dân biểu Hạ viện
Nhật Bản Yamatani Eriko ngày 3/2/2011, trên Website của Hạ viện Nhật Bản. truy
cập ngày 23/12/2023
3. Xem công văn ngày 10/2/2011 của Chính phủ Nhật trả
lời chất vấn của Quốc hội về những vấn đề nói trên, trên tại Website Hạ viện Nhật
Bản. Truy cập ngày 19/12/2023.
4. Xem bài trên báo Sankei:
5. Xem các Điều 7, 12, 14 của “Đạo luật Tình báo Quốc
gia” của Trung Quốc, 中华人民共和国国家情报法, ngày 27/6/2017.
6. Tường thuật của tờ Toyo Keizai “Người Nhật vẫn
chưa biết về cái đáng sợ của hai đạo luật Trung Quốc có thể huy động người
Trung Quốc (tại Nhật) cho chiến tranh” 日本人は中国人を動員する2法の怖さを知らない, ngày 26/9/2022. Truy cập ngày 20/12/2023
No comments:
Post a Comment