Hiếu Chân/Người Việt
January 2, 2024
https://www.nguoi-viet.com/binh-luan/2024-chien-tranh-lan-rong/
Ngày đầu năm 2024 chứng kiến chiến tranh và đe dọa chiến tranh leo thang
khắp các châu lục.
https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2024/01/BL-Chien-Tranh-Lan-Rong-scaled.jpg
Thường dân Palestine chết trong xung đột giữa Israel
và Hamas được chôn tập thể tại Gaza. (Hình minh họa: Ahmad Hasaballah/Getty
Images)
Cuộc chiến tiêu hao sắp tròn hai năm giữa Ukraine và Nga đã có một bước mở
rộng nguy hiểm khi quân đội Ukraine bắt đầu tấn công vào miền Tây nước Nga, vào
thành phố Belgorod gần biên giới Ukraine hôm 30 Tháng Mười Hai, 2023, làm 24
người chết. Để trả đũa, ngày hôm sau, Nga bắn hàng trăm hỏa tiễn và phi cơ
không người lái (UAV) cảm tử vào hai thành phố Kharkiv và Kiev của Ukraine.
Belgorov đã bị pháo kích trong suốt năm qua, nhưng vụ tấn công hôm 30 Tháng Mười
Hai có quy mô lớn nhất, gây thương vong nặng nề nhất nhằm trả đũa việc Nga ném
bom ồ ạt vào các thành phố và cơ sở hạ tầng khắp Ukraine những ngày trước.
Một trong những mối lo lớn của Hoa Kỳ khi viện trợ quân sự cho Ukraine là
Kiev sẽ dùng vũ khí phương Tây để tấn công lãnh thổ Nga, tạo ra cái cớ để
Moscow mở rộng chiến tranh toàn Châu Âu hoặc sử dụng vũ khí nguyên tử chiến thuật.
Cho đến nay phương Tây về căn bản chỉ cấp cho Ukraine vũ khí phòng thủ, và
không đáp ứng yêu cầu của Tổng Thống Volodymyr Zelensky của nước này về vũ khí
tấn công như chiến đấu cơ F-16, hỏa tiễn và đại pháo có tầm bắn xa là do lo ngại
như vậy. Cuộc tấn công Belgorod vượt quá lằn ranh đó và đặt phương Tây vào thế
khó xử.
Thật ra, Ukraine đã nhiều lần tấn công các cơ sở quân sự của Nga trên bán
đảo Crimea và cầu Kerch nối với miền Tây Nam nước Nga. Nhưng Crimea, về nguyên
tắc, là lãnh thổ Ukraine, bị Nga chiếm và sáp nhập bất hợp pháp năm 2014, sau
đó biến thành căn cứ hậu cần khổng lồ cho cuộc xâm lược Ukraine từ đầu năm
2022. Sự kiện Ukraine tấn công quân Nga ở Crimea do vậy được coi là hành động cần
thiết và hợp pháp và Moscow không thể coi là đánh vào lãnh thổ nước Nga.
Vụ tấn công Belgorod thì khác. Trong diễn văn đầu năm ngày 1 Tháng Giêng,
khi nói tới sự kiện này, Tổng Thống Vladimir Putin của Nga cáo buộc phương Tây
sử dụng Ukraine làm quân cờ để khống chế nước Nga và cam kết sẽ trả thù. Người
phát ngôn Bộ Ngoại Giao Nga, bà Maria Zakharova, nói rằng Anh và Mỹ đã xúi giục
Ukraine thực hiện các hành động khủng bố, còn Liên Âu phải chịu trách nhiệm vì
đã cung cấp vũ khí cho nước này.
Cuộc tổng phản công mùa Hè và mùa Thu 2023 của quân đội Ukraine không thu
được thắng lợi như dự tính. Trên chiến trường, cả hai bên đều rơi vào thế tiến
thoái lưỡng nan trong những tháng cuối năm 2023. Để phá vỡ bế tắc, cả Moscow và
Kiev đều gia tăng tấn công vào hậu phương của nhau, gây thương vong nặng nề cho
thường dân và cơ sở hạ tầng dân sự sâu trong lãnh thổ của nhau. Chiến tranh thế
giới có thể bắt đầu như thế.
***
Ở chiến trường Trung Đông, tin tốt là Mỹ quyết định rút nhóm tác chiến
hàng không mẫu hạm Gerald Ford ra khỏi khu vực sau thời gian bố trí tại phía
Đông Địa Trung Hải để răn đe các thế lực cực đoan và ngăn ngừa chiến tranh
Israel-Hamas lan rộng. Sau gần ba tháng ném bom và tấn công san bằng dải Gaza,
quân đội Israel cũng thông báo rút một phần lực lượng dù giao tranh vẫn diễn ra
khốc liệt trong những ngày đầu năm 2024. Truyền thông quốc tế cho biết, trong
ngày 2 Tháng Giêng quân Israel đã tấn công đồng loạt trên toàn dải Gaza, làm
khoảng 207 người Palestine thiệt mạng, 338 người bị thương trong 24 giờ qua.
Theo Bộ Y Tế Gaza do Hamas kiểm soát, trong ba tháng chiến tranh đã có hơn
22,000 người Palestine bị giết, phần lớn là phụ nữ và trẻ em.
Động tác rút quân của Mỹ và Israel không báo hiệu chiến tranh sắp đi vào
giai đoạn tàn cuộc mà ngược lại, cuộc chiến Israel-Hamas bắt đầu lan rộng với sự
tham gia của các lực lượng Hồi Giáo cực đoan được Iran hậu thuẫn ở khu vực. Những
vụ tấn công bằng hỏa tiễn và UAV của phiến quân Houthi đang cai trị một phần
lãnh thổ Yemen trên bờ Hồng Hải, vào các tàu chở dầu, tàu hàng qua lại trên tuyến
thủy lộ huyết mạch này làm cho các công ty vận tải biển phải ngừng việc vận
chuyển qua đây và kênh đào Suez, giáng một đòn chí mạng vào thương mại hàng hóa
thế giới. Viễn cảnh giá nhiên liệu và hàng hóa tăng cao ám ảnh hầu hết các quốc
gia đang đối mặt với tình trạng lạm phát cao kỷ lục, kinh tế đình đốn, đẩy hàng
trăm triệu người dân vào cảnh khốn cùng.
Giới lãnh đạo Israel nói rằng, việc rút bớt quân đội khỏi cuộc chiến Gaza
một phần nhằm “giải ngũ” lực lượng quân dự bị để phục vụ các hoạt động kinh tế,
một phần để đối phó với những cuộc đụng độ gia tăng giữa quân Israel và tổ chức
Hồi Giáo cực đoan Hezbollah ở biên giới Israel-Lebanon. Hezbollah và Israel đã
pháo kích lẫn nhau từ khi cuộc chiến Israel-Hamas nổ ra hôm 7 Tháng Mười, 2023,
và tiếp diễn với cường độ ngày càng tăng. Ngay ngày đầu năm 2024, Israel thực
hiện một số cuộc không kích vào miền Nam Lebanon do Hezbollah kiểm soát.
Xem ra, cuộc đối đầu trực tiếp giữa Israel và Hezbollah – tổ chức quân sự
hùng mạnh hơn nhiều so với Hamas – sớm hay muộn cũng sẽ xảy ra, kéo cả vùng
Trung Đông vào lò sát sinh. Trung Đông đã nhiều thế kỷ là vùng đất đẫm máu và
nước mắt, là đấu trường của những tham vọng điên cuồng về sắc tộc và tôn giáo.
Năm mới 2024 sẽ thêm một chương tang tóc và đau thương vào lịch sử vùng đất từng
là chiếc nôi tinh thần của nhân loại.
***
Chủ Tịch Tập Cận Bình của Trung Quốc, trong diễn văn mừng năm mới tối Chủ
Nhật, 31 Tháng Mười Hai, 2023, khẳng định tái thống nhất với Đài Loan là không
thể tránh khỏi. Để đạt được mục tiêu thâu tóm Đài Loan, Bắc Kinh một mặt tăng
cường áp lực quân sự và kinh tế lên đảo quốc tự trị trước khi cử tri Đài Loan
đi bỏ phiếu bầu tổng thống và Quốc Hội vào ngày 13 Tháng Giêng sắp tới. Trung
Quốc một mặt đẩy mạnh tuyên truyền về “tình nghĩa đồng bào” giữa người dân hai
bờ eo biển, mặt khác “cùng thúc đẩy sự thịnh vượng lâu dài của đất nước Trung
Hoa.” Phụ họa cùng phát ngôn của ông Tập, các giới chức cao cấp Trung Quốc lại
cao giọng quảng cáo về tính chất tất yếu của việc sáp nhập Đài Loan vào Hoa Lục
và mô hình “một quốc gia, hai chế độ.”
Nhưng người Đài Loan đã quá thất vọng với số phận của nền dân chủ Hồng
Kông. Tất cả các chính đảng tham gia tranh cử, dù là đảng Dân Tiến (DPP) cầm
quyền hay đảng Quốc Dân (Kuomintang) đối lập, đều không ủng hộ ý tưởng thống nhất
với Trung Quốc theo kiểu “một quốc gia, hai chế độ,” và đều cho rằng, tương lai
của đảo quốc Đài Loan phải do chính người dân Đài Loan quyết định chứ không phải
do ý muốn của đảng Cộng Sản Trung Quốc. Bà Thái Anh Văn, tổng thống sắp mãn nhiệm
của Đài Loan, nhiều lần nhấn mạnh, Đài Loan muốn hòa bình, nhưng phải là nền
hòa bình công chính, tôn trọng phẩm giá của người Đài Loan.
Trong khi đó, kết quả thăm dò dư luận hôm đầu Tháng Chín, 2023, của
Taiwanese Public Opinion Foundation ghi nhận 48.9% người Đài Loan ủng hộ một nền
độc lập chính thức cho đảo quốc, 26.9% ủng hộ việc duy trì hiện trạng (status
quo) giữa hai bờ eo biển hiện nay và chỉ có 11.8% ủng hộ thống nhất với Trung
Quốc. Càng ngày càng có nhiều người dân đảo quốc tự cho mình là người Đài Loan
(Taiwanese), không phải là người Trung Quốc (Chinese), cho nên lời kêu gọi
“tình nghĩa đồng bào” của ông Tập và chính quyền Bắc Kinh xem ra thật vô duyên
và chỉ là lời tuyên truyền sáo rỗng.
Ông Tập chưa bao giờ từ bỏ ý tưởng thống nhất Đài Loan bằng vũ lực, có
nghĩa là Trung Quốc sẵn sàng xua quân xâm lược Đài Loan giống như Nga tiến hành
chiến tranh cướp đất Ukraine. Ông Vương Tại Hy, một cựu giới chức cao cấp của Bắc
Kinh, nhấn mạnh trên nhật báo South China Morning Post hôm 25 Tháng Mười Hai,
2023 rằng: “Một điều chắc chắn: Đài Loan độc lập có nghĩa là chiến tranh. Đài
Loan độc lập sớm hay muộn cũng dẫn tới chiến tranh.” Bóng ma chiến tranh đang
trùm lên đảo quốc Đài Loan, vấn đề không phải là có xảy ra chiến tranh hay
không mà là lúc nào súng sẽ nổ, có thể ngay trong năm 2024 này hoặc không lâu
sau đó.
Bóng ma chiến tranh cũng lảng vảng trong cuộc xung đột ở Biển Đông giữa
Trung Quốc và Philippines, giữa Nam và Bắc Hàn trong cuộc chạy đua vũ trang bất
tận… mà bất cứ một vụ va chạm vô tình nào cũng có thể thổi bùng ngọn lửa tranh
chấp đã âm ỉ từ lâu.
***
Lịch sử suy vận động theo sự lựa chọn của các cá nhân nắm giữ quyền lực tối
cao. Không có gì là tất yếu. Mọi vấn đề đều có thể có một hoặc nhiều giải pháp.
Nước Nga không nhất thiết phải chiếm thêm đất đai của Ukraine mới là quốc gia
có diện tích lớn nhất thế giới. Trung Đông không nhất thiết là nơi loại trừ lẫn
nhau giữa nhà nước Israel và Iran. Nhiều quốc gia Hồi Giáo vẫn phát triển mạnh
nhờ chung sống hòa bình với Israel. Trung Quốc không nhất thiết phải thâu tóm
Đài Loan, điều mà họ đã không làm được năm 1949. Bắc Hàn không nhất thiết phải
phát triển vũ khí nguyên tử bằng mọi giá, kể cả sự bần cùng hóa, đói rách của cả
một dân tộc…
Nhưng năm 2024 là thời kỳ nhân loại đứng bên miệng hố chiến tranh do lựa
chọn phi lý của các nhà độc tài. Từ Tổng Thống Vladimir Putin, Chủ Tịch Tập Cận
Bình, Chủ Tịch Kim Jong Un, nhóm Hamas, nhà nước Israel… tìm cách thâu tóm và củng
cố quyền lực cho cá nhân, cho đảng, cho gia tộc của mình, bằng việc phát động
chiến tranh đẩy hàng triệu gia đình vào tang tóc nhân danh sự phát triển của đất
nước họ. Bóng ma chiến tranh lan rộng đã là nỗi ám ảnh đáng sợ ngay ngày đầu
năm mới 2024. [đ.d.]
No comments:
Post a Comment