Nhớ
bài tình ca cho Giáng Sinh cuối của nhạc sĩ Việt Dzũng
Tuấn Khanh
- Saigon Nhỏ
23 tháng 12, 2023
Nhạc sĩ Việt Dzũng mất
khi chỉ còn vài ngày nữa là đến đêm Giáng sinh, bỏ lỡ những cuộc hẹn trước với
bạn bè, không kịp nói lời chia tay. Anh mất vào ban mai ngày 20 Tháng Mười Hai
2013. Buổi sáng định mệnh ấy, khi những người thân loan tin cho nhau, không ai
tin được. Mọi người sửng sốt hỏi lại dè dặt, vì biết đâu có thể đó là một trò
đùa nào đó ngày thường của Việt Dzũng chăng?
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/12/VD01-1024x569.jpg
Việt Dzũng (1958 – 2013)
Giống như một trò đùa của tạo hóa. Mới đêm hôm
trước anh còn ngồi với những người bạn trẻ, anh còn nói về ước mơ của mình, nếu
như có một ngày mai khác ở Việt Nam, anh sẽ về làm đài phát thanh, một trong những
nghề mà anh thành danh trước khi đến Hoa Kỳ. Nhắc đến Giáng sinh, anh hát không
đàn cho mọi người nghe vài câu trong bài Noel Rồi, Đừng Hờn Anh Nữa, Bé Ơi.
Bài tình ca Giáng sinh này, anh viết năm 1999
và tự mình hát theo yêu cầu của trung tâm sản xuất, cùng với các danh ca như
Duy Quang, Khánh Ly… Đây cũng có lẽ là bài hát về Giáng sinh duy nhất của anh lọt
về Việt Nam trong những ngày tháng còn đầy những khó khăn về kiểm duyệt văn
hóa.
Trên YouTube, những khán giả thời thanh xuân
cùng anh đã ghi lại nhiều cảm xúc khi nghe lại. Một trong những comment của một
người có tên Ngọc Anh, viết rằng “Anh ấy đã ra đi mãi mãi rồi, mong cho linh hồn
anh dưới đây được an nghỉ trong Chúa. Amen.”
Việt Dzũng đã rời khỏi cuộc chơi trần gian 10
năm, nhưng tiếng hát và hình ảnh của anh vẫn đọng lại trong rất nhiều người,
trong cả âm nhạc và lý tưởng sống. Tháng Tư 1975, anh cùng bà ngoại ra biển tìm
một cuộc sống mới, và cập cảng Singapore.
Sau đó anh chờ định cư nước thứ ba ở trong trại tỵ nạn Subic, Phi Luật
Tân.
Việt Dzũng với
CD Kinh Tỵ Nạn
Nhớ về chuyến đi đó, Việt Dzũng kể anh không
muốn mình sống tẻ nhạt trong cuộc đời tỵ nạn nên tình nguyện làm nhiều thứ, từ
việc đón tiếp đồng bào tị nạn mới tới, sinh hoạt trong hội Hồng Thập Tự, hội
USCC, cộng tác với tờ báo của trại, làm thông dịch viên giúp đỡ nhiều người
chung quanh, và đặc biệt nổi tiếng với cái tên “Việt Dzũng phát thanh” của trại
tỵ nạn. Những năm chờ đi nước thứ ba, bằng tài ăn nói và văn nghệ, Việt Dzũng
là ngôi sao tin tức và giải trí của trại.
Thời gian đó, anh được nhiều người đưa những
băng cassette nhạc mang theo để nhờ phát trên đài, nhắn tìm người thân, Việt
Dzũng nhanh chóng nhận ra rằng sức mạnh của âm nhạc trong một cộng đồng đang
tuyệt vọng. Anh quyết định đánh ra nhiều băng, phân phối trong cộng đồng người
Việt vượt biển với tôn chỉ “mang âm nhạc bên mình là mang theo cả quê hương”. Ảnh
hưởng của âm nhạc miền Nam Việt Nam trước 1975 tiếp tục lan truyền trong mỗi
gia đình mới định cư chính là sự thôi thúc các trung tâm âm nhạc hải ngoại ra đời,
dựng lại một không gian văn hóa của người Việt ly hương.
Ở lại trại gần đến ngày cuối cùng trước khi trại
đóng cửa, anh được Đức Cha Bernard Law, Giám Mục địa phận Springfield,
Missouri, bảo trợ và gởi đến tạm trú trong một gia đình người Mỹ. Năm 1976, Việt
Dzũng tiếp tục học lớp 11 ở trường Trung học St. Agnes, Missouri và tự trau dồi
thêm về âm nhạc theo sở thích và đam mê từ nhỏ của anh. Tại đây, anh bắt đầu
sinh hoạt ca hát với các anh chị em thuộc cộng đồng Việt Nam. Anh cũng xuất hiện
trên đài truyền hình KOZK21 ở Springfield.
Thời điểm đó, Việt Dzũng cũng bắt tay vào cuộc
đời âm nhạc của mình. Nhanh chóng anh nhận được giải Iowa Grand Ole Opry. Năm
1985, Việt Dzũng cho ra đời một băng nhạc hoàn toàn bằng Anh ngữ Children of
the Ocean, được coi là hình ảnh của một tinh thần vượt lên và hòa hợp với đời sống
mới từ cộng đồng tỵ nạn cộng sản. Được mời tham gia âm nhạc dòng chính của Hoa
Kỳ lúc này, nhạc sĩ Việt Dzũng từ chối, quyết học thêm và dùng sức của mình cho
cộng đồng Việt Nam ngoài quê hương.
https://saigonnhonews.com/wp-content/uploads/2022/12/997032_10151872238293181_1306615557_n.jpg
Việt Dzũng với
băng nhạc Anh ngữ Children of the Ocean
Năm 1993, nhạc sĩ Việt Dzũng bước vào một lĩnh
vực khác là truyền thanh. Sự cách tân, thoát khỏi phong cách truyền thông
nghiêm nghị và một chiều của radio đã làm cho nhiều người thích thú: Việt Dzũng
xem buổi truyền thanh như một cuộc trò chuyện gia đình với khán giả, vui cười
và gần gũi. Phong cách này đã tác động lớn đến khối truyền thanh của người Việt
hải ngoại, với lối nói chuyện vui và không ngại trêu ghẹo người đối diện khiến
khán giả lẫn người được phỏng vấn đều thích thú.
Nhạc sĩ Việt Dzũng là người duy nhất phỏng vấn
được gần như toàn bộ ca nhạc sĩ hải ngoại như Chế Linh, Thái Thanh, Hà Thanh,
Văn Phụng, làm thành một kho dữ liệu văn nghệ vô cùng sống động và quý giá. Người
được coi là khép kín và khó tiếp cận nhất là ca sĩ Ngọc Lan cũng đồng ý thực hiện
một talkshow trên đài VOA với Việt Dzũng vào Tháng Mười 1994.
Bài hát cuối về Giáng sinh mà những người bạn
của nhạc sĩ Việt Dzũng ở Little Saigon được nghe anh Dzũng hát là trong số gần
500 bài hát đủ thể loại của anh. Đặc biệt khán giả ghi nhớ là hai album Kinh Tỵ
Nạn (1980) và Lưu Vong Khúc (1982). Những bài hát như Một chút quà cho quê
hương, Lời Kinh đêm… không chỉ là những bài hát khiến nhiều thế hệ người Việt lặng
nghe trong tâm cảm mà còn là những bài sử ca về một giai đoạn đau thương của
người Việt.
Tên tuổi của Việt Dzũng còn gắn liền với phong
trào của Hưng Ca, cùng với người sáng lập là ca sĩ Nguyệt Ánh. Ít ai biết Việt
Dzũng được cha của ca sĩ Nguyệt Ánh là Đại tá Nguyễn Văn Y (1922-2012) nhận làm
con nuôi. Ông Y nguyên là Tổng Giám đốc Cảnh sát Đô Thành Sài Gòn kiêm Đặc ủy
trưởng Trung ương Tình báo. Phong trào âm nhạc chính trị Hưng Ca với sự có mặt
của Việt Dzũng đã phát triển rộng khắp nhiều quốc gia và trở thành làn sóng
sinh hoạt âm nhạc mạnh nhất, cho đến nay chưa có đối thủ.
Tháng Tư 1985, ca sĩ Nguyệt Ánh (Sao đành xa
em, Em vẫn mơ một ngày về, Trả ta sông núi, Biển Đông dâng sóng tự do…) khởi xướng
Phong trào Hưng Ca Việt Nam tại Washington DC và Houston, Hoa Kỳ và từ đó lan
đi Canada, Hà Lan, Úc… Những gương mặt đầu tiên trong đó là Hà Thúc Sinh-trưởng
đoàn, Nguyệt Ánh, Việt Dzũng, Châu Đình An, Huỳnh Công Ánh, Khúc Lan, Trần Lãng
Minh, Tuấn Minh, Nguyễn Hữu Nghĩa, và Phan Ni Tấn. Phong trào lặng dần kể từ
khi sức khỏe của nhạc sĩ Việt Dzũng và Nguyệt Ánh yếu đi, không còn đi lưu diễn
nữa, kể từ sau năm 2015.
Nhạc sĩ Việt Dzũng ghi dấu ấn lớn trong lòng
người Việt, và mãi mãi với các chương trình ca nhạc của Trung tâm Asia mà anh
tham gia với vai trò người dẫn chương trình từ năm 1996. Sự có mặt của anh cùng
lời dẫn là một thái độ chính trị khác biệt và dứt khoát đã thu hút hàng triệu
người đồng chí hướng.
Trên các chuyến xe đò đi liên tỉnh vào ban đêm
tại Việt Nam, giới tài xế thậm chí vẫn phát các bản đĩa video của Trung tâm
Asia, bất chấp có thể bị gây khó, đơn giản vì khán giả vẫn yêu thích và yêu cầu.
Năm 2006, Bộ Văn hóa Thông tin Việt Nam buộc phải ra lệnh chấm dứt không được
phát các bản nhạc của Trung tâm Asia, hoặc tối thiểu phải cắt toàn bộ phần giới
thiệu và trò chuyện của Việt Dzũng và Nam Lộc.
Nhạc sĩ Việt Dzũng có vô số người hâm mộ, quen
biết hoặc bạn bè. Thế nhưng với một ít người chung quanh mà anh có thể tâm
tình, anh nói mình cảm thấy cô đơn khủng khiếp. Là một người Công giáo lý trí,
anh hầu như không đi nhà thờ nhưng viết và hát rất nhiều về Chúa. Một tháng trước
khi mất, anh liên tục ghi âm các bài về Thiên Chúa và cậy mong Chúa dẫn đường.
Lúc đó tiếng hát của anh đã khàn, hơi đã yếu
nhiều lắm rồi, anh như dự cảm trước những điều sẽ tới. Bác sĩ khuyên anh bỏ thuốc
và nghỉ ngơi thì mới có thể sống được. Lúc đó, anh tăng lượng thuốc hút đến hơn
hai gói mỗi ngày. Cứ chốc lát, anh lại châm thuốc như thể nuôi cuộc sống bằng đốm
lửa. Anh cười và hỏi đùa bác sĩ “vậy thì tôi sẽ sống trong lành như vậy đến bao
lâu?”.
Bác sĩ thuyết phục anh dùng mạch máu từ tim
heo để thay cho một số sợi ở tim đã hư hại. Lẽ ra với người thường thì sẽ được
lấy mạch máu từ chân để dùng nhưng đôi chân anh đã khuyết tật từ bé, nên mạch
máu không thể dùng được. Anh lại cười, nói với những người quen: “Chết, anh
không thể đối diện Chúa bằng trái tim heo. Anh không thể cho heo vào tim mình”.
Trước khi mất, vài lần anh đã suýt đi cấp cứu
vì mệt bất thường. Chung quanh anh bao giờ cũng có kẹo để mỗi khi bị như vậy,
anh ăn vội vào, kịp lấy hơi thở bấm máy gọi cho người quen. Sáng ngày 20 định mệnh,
lẽ ra anh sẽ đến phòng ghi âm của đài Radio Bolsa như thường lệ, nơi anh làm việc
và cất tiếng chào thính giả, nhưng anh đã nằm lại, không kịp chia tay với ai.
Người nhà cố gắng đưa anh nhanh đến bệnh viện Fountain Valley, Orange County,
nhưng có lẽ anh đã mệt. Có lẽ anh muốn ngừng cuộc hành trình ở tuổi 55.
Tiến đưa Việt
Dzũng đến nơi an nghĩ cuối cùng
Đám tang nhạc sĩ Việt Dzũng là một trong những
đám tang hiếm hoi ở miền Nam California có đến hàng ngàn người đi viếng và
khóc. Nhiều người đã xếp hàng dài để nhìn anh lần cuối ở Good Shepherd
Cemetery, thành phố Huntington Beach, miền Nam California. Mọi thứ thật hụt hẫng.
Âm nhạc và sinh hoạt cộng đồng sau khi Việt Dzũng ra đi cũng không còn được như
trước.
Ngày 1 Tháng Năm 2014, Thượng viện tiểu bang
California đã đồng thuận đặt tên cho đoạn xa lộ Highway 39 thuộc Orange County
là Việt Dzũng Human Right Memorial Highway, nhằm tưởng nhớ và vinh danh những
hoạt động không mệt mỏi của một nhạc sĩ tỵ nạn mang tên Việt Dzũng, một cái tên
mãi nằm trong ký ức cộng đồng người Việt ly hương.
_____________________
MỘT
CHÚT QUÀ CHO QUÊ HƯƠNG - KHÁNH LY | MV OFFICIAL
https://www.youtube.com/watch?v=OBFvDcwo35w&t=13s
https://www.youtube.com/watch?v=ljRS10HCroI&t=3s
No comments:
Post a Comment