Nguyễn
văn Đông, những gì còn lại
Nhạc sĩ Tuấn Khanh
Posted on 17/12/2023 by Boxit
VN
https://boxitvn.online/?p=86993
Đại tá-nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông
Trong
đám tang của Chris Kyle, tay bắn tỉa lừng danh nhất nước Mỹ, qua đời năm 2015 ở
Texas, người ta nhìn thấy chiếc xe tang đi qua một đoạn đường dài hơn 300 cây số
mà suốt hai bên đường, luôn có người dân đứng vẫy cờ hoặc nghiêm chào tiễn biệt.
Đó là một hình ảnh xúc động hiếm có về cái chết của một con người. Chris Kyle
là người lính SEAL được ca ngợi như một thiên thần hộ mạng vì đã cứu cả trăm đồng
đội của mình trên chiến trường Trung Đông nhờ tài bắn tỉa. Anh giải ngũ, trở về
nhà và sau đó chết như một người lính.
Rằm tháng
Giêng Mậu Tuất, tức ngày 2/3/2018 tại Sài Gòn, đám tang của nhạc sĩ, đại tá
Nguyễn Văn Đông cũng xuất hiện một cảnh tượng xúc động tương tự. Khi lễ di quan
diễn ra, nhiều người đàn ông mặc thường phục, không ai bảo ai, đã bất ngờ đưa
tay lên chào theo kiểu nhà binh. Thấp thoáng trong những hàng khác, cũng có những
cá nhân im lặng đưa tay chào, không cần hiệu lệnh. Hầu hết đó là những cựu thiếu
sinh quân VNCH cùng trường với ông, và những người khác là cựu quân nhân đã
chào tiễn biệt ngài đại tá Chánh Văn phòng của Tổng Tham mưu Phó quân lực Việt
Nam Cộng Hòa về nơi an nghỉ cuối cùng.
Hàng người
đứng chào theo kiểu nhà binh trước đám tang của nhạc sĩ – đại tá Nguyễn Văn
Đông, đem lại niềm xúc động lạ thường, tương tự như hình ảnh tiễn xe tang của
Chris Kyle. Nhưng có lẽ còn đặc biệt hơn với câu chuyện Việt Nam, khi mọi thứ về
con người và hệ thống của chính quyền miền Nam bị săn lùng, giam giữ và hủy diệt
nhiều năm, nhưng vẫn ẩn khuất đâu đó, rồi bất ngờ hiển lộ.
Nhưng
ngoài âm nhạc, vẫn còn đôi chuyện về đại tá Nguyễn Văn Đông chưa được nói hết.
Bài viết này là những gì còn lại, chưa kể, sau cuộc tiễn đưa đó.
Đọc tiểu sử
cá nhân sau năm 1975, người ta chỉ biết ngắn gọn rằng nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông
đi trại tù của Nhà nước Bắc Việt trong 10 năm, và sau đó không đi Mỹ theo diện
H.O (Humanitarian Operation). Đó là một chiến dịch nhân đạo do tổng thống Mỹ
Ronald Reagan bật đèn xanh nhằm giải thoát hàng trăm ngàn quân nhân cựu quân
nhân VNCH bị đưa đi tù, dưới danh nghĩa cải tạo (Special Release Reeducation
Center Detainee Resettlement Program). Mọi thứ về đời của nhạc sĩ Nguyễn Văn
Đông, lâu nay vẫn được mô tả thoáng qua, y như cách mà báo chí Nhà nước đưa tin
ông mất. Ấy vậy mà vài ngày sau đám tang, nhiều tờ báo vẫn còn bị khiển trách
vì đã có thái độ trân trọng thái quá với một “sĩ quan ngụy”.
Năm 1975,
ngay sau khi đại tá Nguyễn Văn Đông ra trình diện, dù được chính quyền quân quản
tuyên bố là chỉ đi “học tập tư tưởng mới” trong vài tháng. Thế nhưng, sự thật
sau đó là 10 năm dài tù đày ở trại Suối Máu, Biên Hòa. Cho đến sau năm 1980 thì
đưa về Chí Hòa. Đại tá Nguyễn Văn Đông được trả về nhà vào năm 1985 để được chết
ở nhà, theo chính sách khoan hồng của cách mạng. Bà Nguyệt Thu, vợ của nhạc sĩ
Nguyễn Văn Đông kể rằng khi chia tay ông 10 năm trước, bà vẫn còn nhớ hình dáng
một người đàn ông gầy nhưng khỏe mạnh, để rồi khi nhận lại ông, thì lúc đó gần
như chỉ là một cái xác, chỉ còn thoi thóp.
Bà Nguyệt
Thu, vợ của nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông kể lại rằng gia đình lúc đó chỉ còn đợi
ngày để chôn ông, vì do ông mang quá nhiều căn bệnh cũng như thuốc men lại quá
đắt đỏ và khan hiếm vào thời đó.
Rồi nhiều
năm sau, ông sống lại như một kỳ tích, khỏe mạnh. Hai người im lặng sống trong
căn nhà nhỏ chỉ có đôi vợ chồng già, không con cái, không nhiều sinh hoạt với
xã hội. Bà Nguyệt Thư nói rằng cho đến nhiều năm sau khi ông được thả về, bà vẫn
còn khả năng sinh con nhưng ông không còn có thể. Vì vậy hai người đã chọn sống
cô đơn cùng nhau đến ngày chung cuộc.
Lời của bà
kể như tiếng chuông chùa xa xăm về một nỗi đau không lời. Về với ông được 2
năm, thì bà bị chia cắt với đại tá bởi 10 năm tù không hề tòa án, cũng như
không hề có lời giải thích. Khi được trả về nhà, thì ông đã như một phế nhân.
Bà nói rằng
không muốn sinh con vì ông quá yếu. Nhưng cũng có thể bà không muốn có một đứa
con, bởi cuộc sống như ác mộng mà bà và ông trải qua, nếu có đơm hoa kết trái
thì chắc cũng không thể có được lúc tỏa hương.
Nhạc sĩ
Nguyễn Văn Đông bị đưa đến trại Suối Máu ngay sau khi trình diện. Thực tế là trại
này tên là trại Tân Hiệp, Biên Hòa, từng là nơi giam giữ các binh sĩ Bắc Việt
chờ trao trả theo các thỏa ước. Tên Suối Máu là do các tù nhân sau năm 1975 gọi
thành quen mặc dù bị quản giáo cấm. Bởi năm 1968, cuộc đột kích thất bại ở cứ
điểm này, mà dân trong vùng mô tả máu dân thường và của hai bên Nam Bắc chảy
như suối, từ đó mà thành tên.
Trại Suối
Máu giam giữ khoảng 5000 người, chia làm năm trại theo ký hiệu K. Nhạc sĩ Nguyễn
Văn Đông ở K5.
Chỉ một
năm ở trại này, do điều kiện giam giữ và ăn uống khắc nghiệt, không chỉ đại tá
Nguyễn Văn Đông mang bệnh, mà rất nhiều người cũng đổ ra đủ thứ bệnh từ nội
khoa đến ngoại khoa. Mà thuốc thì chủ yếu là một loại dược phẩm dân tộc được
bào chế ở miền bắc có tên là Xuyên Tâm Liên. Bệnh gì cũng uống một loại ấy.
Nhà văn Hà
Thúc Sinh, tác giả của tác phẩm Đại Học Máu, đã kể rằng nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông
vì bị mang bệnh ghẻ nhầy nhụa kỳ lạ, khiến cả mảng lưng của ông lở loét. Đã vậy
nhiều chứng bệnh khác như đau bao tử, thấp khớp, huyết áp… ập tới hành hạ ông
liên tục nhiều năm. Vào lúc thập tử nhất sinh, anh em khiêng lên trạm xá được
ít bữa thì y tá ở đó đuổi về. Lý do là ở bệnh xá không có thuốc điều trị, cũng
như cho về thì khỏi mang trách nhiệm.
Nhà văn Hà
Thúc Sinh viết rằng mấy người bạn của nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông khiêng ông ra hố
nước để tắm lại sau nhiều ngày nằm liệt, như một cách giúp duy nhất có thể.
Nhưng do phải đi lao động nên mọi người chỉ kịp nhìn thấy ông Nguyễn Văn Đông nằm
sấp trên mặt đất, chứ không còn đứng nổi, cố múc nước rồi nằm quơ quào cố tắm rửa
một mình như vậy.
Nói về
sáng tác trong giai đoạn đó, đại tá Nguyễn Văn Đông đã cố giữ lại cảm hứng của
mình trong những năm đầu bị tù, vì nghĩ rằng cùng lắm 2-3 năm gì đó sẽ ra.
Nhưng rồi dần dần mọi thứ thui chột theo sức khỏe và niềm hy vọng. Ngay lúc bệnh
đã nặng, nhưng phát hiện tù nhân Đỗ Văn Phúc là em họ của ca sĩ Duy Khánh cũng
bị tù chung trại, ông đã vui đến mức sáng tác lại. Cảm mến giọng hát của người
này mà nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông viết riêng một bài hát để tặng, có tựa đề là
“Sài Gòn trong trái tim tôi”. Tác phẩm này, giờ chắc đã tuyệt bút, chỉ còn được
nhắc lại với đôi ba câu với những ai từng nghe qua như “Sài Gòn tiếc nuối không
thôi, Hà Nội héo hắt răng môi, cho nhớ thương vời vợi. Ôi, Sài gòn trong trái
tim tôi…”
Năm 1985,
khi khiêng ông về nhà, bà Nguyệt Thu nói rằng không nghĩ ông sống qua được năm
đó. Sự tuyệt vọng tràn ngập đến mức khi nhận được hồ sơ ghi danh đi chương
trình H.O ngay trong nhóm đầu, ông đã từ chối vì muốn được chết trên quê hương
mình. Bà cũng thuận theo ý ông. Ấy vậy mà với sự chăm sóc nhẫn nại và yêu
thương của người vợ hiền, nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông đã chậm chạp sống lại một lần
nữa, cho đến ngày buộc phải chia tay trần thế.
Khác với
cuộc đưa tiễn người lính Chris Kyle, buổi chia tay nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông
không có nhiều người khóc. Chỉ có những cánh tay đưa lên, im lặng chào đưa tiễn
ông. Động tác rất quen thuộc khiến những người xa lạ nhau như gần lại. Có điều
gì đó dâng lên trong suy nghĩ, đầy xúc động. Quả là có những triều đại nguy nga
lộng lẫy, nhưng mọi thứ đã không còn. Nhưng cũng có những chế độ đã mất nhưng
con người và tinh thần quốc gia thì còn sống mãi.
NS T.K.
Nguồn: Nhìn
ra bốn phương
No comments:
Post a Comment