Matthew Barbari, Foreign
Policy
Biên
dịch: Vũ
Hồng Trang
Posted
on 29/02/2016
Gần
đây, phương Tây đặt phần lớn sự chú ý của mình vào cuộc xung đột Syria và sự nổi
lên của Nhà nước Hồi giáo (ISIS), gạt sang một bên những nguyện vọng hình thành
nhà nước của người Kurd. Tuy nhiên, các quan chức Hoa Kỳ từ lâu đã coi người
Kurd là một trong những đồng minh mạnh nhất của họ, đặc biệt là trong cuộc chiến
chống lại ISIS.
Người
Kurd là một nhóm dân tộc sống chủ yếu trên bốn quốc gia: Thổ Nhĩ Kỳ, Iraq,
Syria và Iran. Tại Thổ Nhĩ Kỳ, người Kurd được đại diện bởi cả Đảng Công nhân
người Kurd (PKK) và Đảng Dân chủ Nhân dân (HDP). Tuy đều nỗ lực chấm dứt bạo lực
giữa người Kurd Thổ Nhĩ Kỳ và chính phủ của Tổng thống Recep Tayyip Erdogan, cả
hai sử dụng các chiến lược khác nhau để đạt được mục tiêu đó.
Đảng
PKK là một nhóm quân sự, gây ra nhiều cuộc tấn công chống lại lực lượng Thổ Nhĩ
Kỳ và bị cả Thổ Nhĩ Kỳ và Mỹ liệt kê là một nhóm khủng bố. Trái lại, đảng
HDP tìm cách giành quyền tự trị cho người Kurd thông qua việc tham gia tiến
trình chính trị và nỗ lực không ngừng để không bị cho là dính líu tới bạo lực
gây ra bởi đảng PKK.
Khi các
ứng cử viên chính trị Hoa Kỳ nói về việc trang bị vũ trang cho người Kurd trong
cuộc chiến chống ISIS, họ thường không phân biệt được giữa người Kurd ở Thổ Nhĩ
Kỳ, ở Syria và ở Iraq. Khi Hoa Kỳ đề cập đến các đồng minh người Kurd, nước này
có ý nhắc tới người Kurd ở Đông Bắc Iraq.
Ngay
trong chính người Kurd Iraq, dân số ít nhiều chia thành hai phe: Đảng Dân chủ
Kurdistan (KDP) và Liên minh yêu nước Kurdistan (PUK). Gần đây hơn, Đảng
Gorran, nghĩa là ” thay đổi”, đã mang đến một sự lựa chọn mới bên cạnh hai đảng
truyền thống.
Mặc dù
có sự chia rẽ dẫn đến cuộc nội chiến (1994 – 1997), hai nhóm hiện tại đang đoàn
kết cùng nhau trong cuộc chiến chống ISIS và vì mục tiêu chung là lập nên nhà
nước của người Kurd. Tuy nhiên, đó không phải là nhà nước của người Kurd xuyên
quốc gia mà PKK kỳ vọng, mà là một nhà nước bên trong biên giới Iraq.
Ở
Syria, các Đơn vị Tự vệ Nhân dân (YPG) – cánh quân sự của Đảng Liên minh Dân chủ
người Kurd (PYD) – đã có một loạt chiến thắng quân sự chống lại ISIS trong những
tháng qua. Thổ Nhĩ Kỳ xem PYD như là tổ chức mẹ của PKK ở Syria và đang tích cực
chống lại sự thúc đẩy xây dựng một nhà nước của người Kurd ở Syria vì lo ngại
điều này sẽ kích động người Kurd thiểu số ở chính Thổ Nhĩ Kỳ. Thật vậy, Hoa Kỳ
phải chật vật cân bằng sự hỗ trợ cho PYD trong cuộc chiến chống ISIS với việc
không chọc giận Ankara.
Sự do dự
của Mỹ đã tạo cơ hội cho Nga. Kể từ khi Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ một máy bay chiến đấu
của Nga tại biên giới Syria – Thổ Nhĩ Kỳ, Moskva đã có xu hướng hỗ trợ người
Kurd ở Syria và đảng PYD nhằm tạo ra một khu vực bán tự trị ở phía bắc gọi là
“Rojava”. Hơn nữa, Nga không xem PYD hay PKK là tổ chức khủng bố, và do đó cũng
không e ngại việc hỗ trợ cho họ.
Sự đa dạng
của các phong trào (hướng tới thành lập) quốc gia của người Kurd trên khắp
Trung Đông cho thấy một khía cạnh phức tạp khác trong cuộc chiến chống ISIS. Một
trong những điều không thể phủ nhận là cuộc đấu tranh của người Kurd không thể
tiếp tục bị cộng đồng quốc tế bỏ qua.
Nguồn: Matthew
Barbari, “Who
Are The Kurds?”, Foreign Policy Association, 25/02/2016.
No comments:
Post a Comment