Monday, March 28, 2016

TRUNG QUỐC : CAI TRỊ BẰNG NỖI SỢ HÃI (Minxin Pei, Project-Syndicate)






Minxin Pei, Project-Syndicate
Hương Ly chuyển ngữ, CTV Phía Trước
Posted on Mar 29, 2016

Trung Quốc lại một lần nữa bị kìm kẹp bởi sự sợ hãi chưa từng có kể từ thời Mao Trạch Đông. Từ những cơ quan bên trong của Đảng Cộng sản Trung Quốc cho đến những giảng đường đại học và các cơ quan hành chính, nỗi sợ hãi về những cáo trạng hà khắc, những sự trừng phạt còn khắc nghiệt hơn đang săn đuổi các giới chính trị, tri thức và cả thương nhân của Trung Quốc.


Bằng chứng cho nỗi lo ngại đang lan tràn khắp nơi này rất dễ để thấy rõ. Từ khi cuộc chạy đua chống tham nhũng ác liệt của Chủ tịch Tập Cận Bình bắt đầu năm 2012, các vụ bắt giữ đối với các công chức chính phủ đã trở thành một nghi thức hàng ngày, gây nên những lo âu cho cho bạn bè và đồng nghiệp của họ.

Những người có thâm niên đưa ra những đề nghị về một sự bảo trợ nhỏ, khi mà 146 “con hổ” thất bại (những viên chức giữ địa vị bộ trưởng hay lãnh đạo địa phương) được tìm ra, thường bị xoay chuyển tình huống một cách không ngờ tới. Một thuật ngữ mới thậm chí còn được thêm vào từ vựng Trung Quốc để miêu tả sự xuống dốc bất ngờ từ danh vọng: miaosha hay “tàn sát ngay lập tức”.

Tuy nhiên, sự sợ hãi lại là hồi chuông lớn hơn đối với những viên chức thấp cấp, được thống kê từ những báo cáo về các vụ tự tử đang tăng nhanh. Truyền thông đã xác nhận có 28 vụ trong năm vừa qua, mặc dù con số thật có thể nhiều hơn đáng kể. Lo ngại về khuynh hướng này, các lãnh đạo Đảng Cộng sản Trung Quốc đã đề ra nhiệm vụ với các tổ chức đảng địa phương về việc thu thập dữ liệu số vụ tự tử của các viên chức chính phủ từ khi cuộc chạy đua chống tham nhũng bắt đầu.

Không chỉ tội phạm mới sống trong nỗi khiếp sợ liên miên. Thậm chí với cả những sự chấp thuận hàng ngày với những dự án và những yêu cầu cũng có thể gợi lên những nghi ngờ, các quan chức Trung Quốc giờ cũng bị tê liệt trong nỗi sợ hãi.

Ngoài các bộ máy quan chức, các viện sĩ, các luật sư bảo vệ quyền con người, các bloggers, các lãnh đạo kinh doanh cũng đang chịu ảnh hưởng. Tại các trường đại học, chính phủ đã tuyển mộ các mật thám để tố giác các giáo sư tán thành các giá trị tự do trong các bài giảng của họ; hàng ngàn viện sĩ có phát biểu tự do ngôn luận đã mất việc. Hàng trăm các luật sư bảo vệ quyền con người đã bị quấy rối và bắt giữ.

Nhiều lãnh đạo kinh doanh đã tạm thời biến mất, có lẽ là để cản trở việc điều tra tham nhũng. Trong số các vụ án có tiếng tăm nhất, vụ án của trùm tư bản Guo Guangchang, tỉ phú giàu thứ 17 của Trung Quốc, cùng với mạng lưới trị giá đến hơn 7 tỉ USD. Guo bị giam giữ từ tháng Mười hai năm ngoái như là việc “hỗ trợ điều tra tòa án”, và rồi biến mất tại cuộc họp thường niên tại công ty của ông vài ngày sau đó, không có một lời giải thích được đưa ra.

Tuy nhiên, ảnh hưởng đáng lo ngại nhất từ sự việc sợ hãi chính phủ ở Trung Quốc là hiện tại đang tác động ra cả bên ngoài. Không chỉ đối với các nhà báo phương Tây, các đại diện tổ chức phi chính phủ, các cơ quan hành chính nước ngoài cũng đang sống trong nỗi sợ hãi, cả các tổ chức hành pháp, các nhà xuất bản sách, các biên tập viên ở Hồng Kông, điều này theo như sự sắp xếp “một quốc gia, hai hệ thống” thì nên nằm ngoài quyền hạn của Trung Quốc.

Vào năm 2013, một công dân Anh bị bỏ tù hai năm sáu tháng do nghi ngờ về việc có liên quan đến việc điều tra công ti ChinaWhys. Một năm sau đó, vợ ông và cộng sự kinh doanh, một công dân Trung Quốc gốc Mỹ, bị bỏ tù hai năm với cùng tội danh. Tháng mười hai năm ngoái, một nhà báo người Pháp bị trục xuất khỏi Trung Quốc vì một bài báo về việc giải quyết ủy quyền của thiểu số người Duy Ngô Nhĩ. Một tháng sau đó, một nhân viên của tổ chức phi chính phủ Thụy Điển cũng bị trục xuất, sau khi bị giam giữ và buộc tội việc “gây đe dọa an ninh quốc gia”.

Liên đoàn Giant Western, một lần bị săn đuổi bởi chính phủ Trung Quốc, nay đang lo sợ bởi các cuộc tấn công của công an và các cuộc điều tra chống độc quyền. Gã khổng lồ y dược Glaxosmithkline đã bị phạt 500 triệu USD vào năm 2014 vì việc đút lót, là một trong những đoàn thể có số tiền phạt lớn nhất ở Trung Quốc. Qualcom, một công ty viễn thông của Hoa Kỳ đã phải trích ra gần 1 tỉ USD tiền phạt cho Trung Quốc vì hành vi kinh doanh “độc quyền” của họ vào năm ngoái.

Phiền toái hơn nữa, năm nhà xuất bản và biên tập sách ở Hồng Kông được tuyển bởi nhà xuất bản Mighty Current có chuyên môn là những câu chuyện giật gân về những lãnh đạo Trung Quốc, đã biến mất vài tháng gần đây. Hai người có vẻ như bị bắt đến Trung Quốc. Một người, là công dân Thụy Điển, bị buộc không được xuất hiện trên truyền hình Trung Quốc, và một cách đáng ngờ là tuyên bố trở về Trung Quốc từ Thái Lan đúng như ý muốn của anh và không yêu cầu sự giúp đỡ của bất kì ai.

Rõ ràng cai trị bằng nỗi sợ hãi không bị bỏ lại khi Cách mạng Văn hóa kết thúc năm 1976 như nhiều người nghĩ. Đây có lẽ không còn là điều bất ngờ. Kể cả khi kinh tế Trung Quốc phát triển mạnh và trở nên hiện đại hóa thì hệ thống chính trị của họ vẫn thừa nhận những đặc thù chuyên chế: miễn thuế cho luật pháp; các trang thiết bị an ninh quốc gia cùng những người quản lý và cung cấp thông tin gần như ở khắp mọi nơi, lan rộng công tác kiểm duyệt, và việc bảo vệ quyền con người còn rất yếu kém. Chưa từng bị phủ nhận, các thành tựu của tư tưởng Mao Trạch Đông vẫn còn được sử dụng và tăng cường bất cứ khi nào mà những người lãnh đạo vẫn còn cảm thấy phù hợp, và hiện nay cũng vẫn được cho là phù hợp như vậy.

Điều này có lẽ là tiếng chuông cảnh báo rung lên ở phương Tây. Thực vậy, hơn là việc ghi dấu đơn giản sự trở lại của chính phủ cai trị dựa trên sự sợ hãi tại Trung Quốc như một nhân tố hình thành lời cam kết đối với dân tộc, những nhà lãnh đạo phương Tây nên phát triển những chiến lược để thuyết phục Trung Quốc cân nhắc về phương pháp giải quyết vấn đề của họ. Với những ảnh hưởng quốc tế của Trung Quốc đang tăng lên từng ngày, sự phục hưng của chuyên chế chiến lược sợ hãi ở đây sẽ khó chạm tới – và trở nên đáng lo ngại – gây ảnh hưởng đến châu Á và toàn thế giới.

© 2007-2016 Bản tiếng Việt TẠP CHÍ PHÍA TRƯỚC – www.phiatruoc.info 




No comments: