Đức
Hoàng - VietNamNet
16/03/2016 01:00 GMT+7
Những
đập thuỷ điện trên dòng sông Mekong đang ảnh hưởng đến cuộc sống của hàng triệu
nông dân Đồng bằng sông Cửu Long. Và khi nó ở tầm một vấn đề đa quốc gia, cần một
thái độ cương quyết ở tầm đa quốc gia.
Từ
chuyện của nông dân Thái
Tình hình lũ lụt và hạn hán đang khiến những người
nông dân ở Thái Lan liêu xiêu. Vấn đề xem ra ngày càng trở nên tồi tệ bởi 6 đập
thuỷ điện mà Trung Quốc xây dựng ở thượng nguồn dòng Mekong. Họ tin rằng những
con đập này sẽ khiến cho họ mất hẳn kế sinh nhai vốn bám vào dòng sông, và khiến
họ mất luôn cả quê hương.
Ở Thái Lan, những con đập cũng được xúc tiến xây dựng
với mong muốn tạo ra một “tấm pin của Đông Nam Á” hòng cung cấp điện cho những
đô thị đang phát triển nóng của nước này.
Năm 2012, những người nông dân đã không đồng tình với
quyết định của chính phủ Thái Lan – với lý do kế hoạch mua điện từ một con đập
lớn được xây trên dòng Mekong của chính phủ như vậy đã vi phạm hiến pháp Thái
Lan và Hiệp định sông Mekong 1995, một hiệp định được ký bởi Cambodia, Thái
Lan, Lào và Việt Nam nhằm bảo vệ dòng sông.
Nỗ lực không mệt mỏi của những người nông dân Thái
Lan chân lấm tay bùn này chưa, và có lẽ không bao giờ đủ để ngăn cản những siêu
đập trên thượng nguồn dòng sông mẹ đang được xây dựng. Nhưng theo họ, điều mong
muốn khi thực hiện vụ kiện, là để người ta hiểu rằng cuộc sống của họ đang bị ảnh
hưởng như thế nào.
Nhắc lại chuyện đã xảy ra ở Thái Lan là bởi Việt Nam
vừa phải đề nghị Trung Quốc xả nước từ các hồ chứa ở thượng nguồn sông Mekong
nhằm chống hạn cho các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long. Đến hôm nay, chưa thấy
Trung Quốc có ý định thực hiện đề nghị này.
Từ lâu, vấn đề các đập thuỷ điện ở thượng nguồn của
Trung Quốc, và các dự án do Lào, Thái Lan xây dựng ở hạ nguồn, đang “tiêu diệt”
hệ sinh thái của dòng sông Mekong bao gồm cả những người nông dân sống bám vào
nguồn nước dòng sông này, đã được nhắc tới.
Nhưng cho đến hôm nay, vấn đề vẫn chưa được nhận thức
đầy đủ. Và trong một đợt hạn hán, bất giác người ta nhận ra rằng những đập thuỷ
điện ở đầu nguồn sông Mekong có thể là mối đe doạ an ninh quốc gia.
Nông dân Đồng bằng sông Cửu Long đang khóc trên những
cánh đồng khát cháy nước ngọt. Ảnh: VietNamNet
“Mẹ
nước” đang cạn sữa
Mekong, trong tiếng Thái và Lào, hiểu là “Nguồn nước
mẹ”. Nhưng trong thời kỳ bùng nổ của các đô thị châu Á, người ta nhìn thấy rằng
nguồn nước mẹ còn là nguồn điện mẹ. Và chuyển hoá vai trò của Mekong với một tốc
độ phi thường.
Tiềm năng thuỷ điện của thượng và hạ nguồn sông
Mekong lên tới gần 60.000 MW. Mặc dù trong thập kỷ qua, hàng chục dự án thuỷ điện
lớn đã ngăn dòng với tổng công suất lên tới hơn 20.000 MW, thì dòng sông Mekong
còn có thể được “bóc lột” cho thuỷ điện với tần suất ghê gớm hơn nữa.
Những đập thuỷ điện lớn, ngoài việc phá không gian sống
của những người bản địa và hệ sinh thái chính nơi nó được xây dựng, còn điều phối
lại nước ở hạ nguồn. Khu vực này là nơi sinh sống của hàng chục triệu con người,
một tỷ lệ lớn phụ thuộc vào tài nguyên nước. Theo thống kê của National
Georaphic, chỉ riêng số người phụ thuộc vào nguồn cá ở Mekong để làm thực phẩm,
đã là 50 triệu. Thậm chí dòng sông có thể bị “giết chết” như cách mà Trung Quốc
đã làm với sông Dương Tử.
Hiểm hoạ là rõ ràng: nó hiển hiện trên chính gương mặt
của những người nông dân đang đối mặt với hạn hán ở Đồng bằng sông Cửu Long.
Hiểm hoạ là rõ ràng: nó hiển hiện trong sự phớt lời
những lời kêu gọi về việc xả nước chống hạn của nước bạn.
Nhưng cho đến hôm nay, những hành động để chống lại
hiểm hoạ ấy vẫn dừng lại ở mức rất hạn chế. Vài ba hội thảo khoa học, dăm ba dòng
tin. Lợi ích của hàng chục triệu con người chưa được chuyển hoá thành hành động
cụ thể.
37 người nông dân Thái Lan đã đi từ biên giới nước
này về thủ đô Bangkok trong một nỗ lực tuyệt vọng, theo đuổi một cuộc chiến
pháp lý kéo dài nhiều năm để đấu tranh với một siêu dự án.
Và ta có quyền tự hỏi rằng ai sẽ bắt đầu làm việc đó
ở Việt Nam. Bảo vệ dòng sông Mekong là bảo vệ an ninh lương thực, an ninh quốc
gia và sinh mệnh của chúng ta.
Trên mạng, đã bắt đầu xuất hiện ý kiến của một số
chuyên gia về việc các nước ở hạ nguồn sông Mekong cần liên kết lại để tạo sức
mạnh pháp lý khi đấu tranh với những người đang giữ nước ở thượng nguồn, với
các nhà đầu tư không đếm xỉa đến lợi ích ngoài quốc gia của họ.
Một cuộc đấu tranh pháp lý để bảo vệ Mekong có thể diễn
ra theo nhiều cách. Nhưng bây giờ nó cần được bắt đầu. Nó cũng khẩn cấp không
kém gì những đấu tranh pháp lý để bảo vệ chủ quyền biển đảo.
Đức
Hoàng
----------
BÀI
LIÊN QUAN:
* TQ sẽ xả nước đập thủy điện gần 1 tháng
* Sông mặn chát, chết khát khoan giếng tìm nước ngọt
* TQ sẽ xả nước đập thủy điện gần 1 tháng
* Sông mặn chát, chết khát khoan giếng tìm nước ngọt
No comments:
Post a Comment