Hòa Ái, phóng viên RFA
2016-03-01
2016-03-01
.
Luật sư Lê Công Định trả lời phỏng vấn AFP tại
nhà riêng ở Saigon hôm 10/4/2015. AFP Photo
Tù nhân
lương tâm-Luật sư Lê Công Định trở thành công dân tự do vào hôm mùng 7 tháng 2
năm 2016 sau khi thụ án tù giam và án quản chế theo Điều 79 của Bộ Luật hình sự
VN với tội danh "hoạt động lật đổ chính quyền". Hôm nay, luật sư Lê
Công Định dành cho đài ACTD cuộc trao đổi về án lệnh quản chế đối với cá nhân
ông cũng như đối với các tù nhân lương tâm tại VN.
Những
khó khăn, trở ngại
Hòa
Ái: Xin
chào Luật sư Lê Công Định. Trước hết, xin được gửi lời chúc mừng ông được hoàn
toàn trở thành một công dân tự do sau nhiều năm bị vướng vào vòng lao lý. Câu hỏi
của Hòa Ái là trong suốt thời gian 3 năm bị quản chế, luật sư phải đối diện với
những khó khăn nào trong cuộc sống?
Luật
sư Lê Công Định: Tôi
gặp nhiều khó khăn lắm, nhất là về vấn đề đi lại. Họ hạn chế tôi chỉ trong phường
thôi nên việc đi lại và sinh hoạt của tôi phải nói là rất trở ngại. Tôi muốn đi
thăm những người đau yếu bệnh tật mà tôi quen thân cũng không được. Họ cho rằng
việc đi thăm những người đó không phải là lý do chính đáng. Cho nên trong 3 năm
vừa rồi, tôi không thể nào gặp gỡ những người đó.
Hòa
Ái: Như
vậy về phía chính quyền địa phương thì ông có gặp những rắc rối, trở ngại nào
do họ gây ra hay không; chẳng hạn có những việc rất quan trọng mình phải đi mà
họ không cho phép thì mình có phải bị phạt vạ hay như thế nào, thưa luật sư?
Luật
sư Lê Công Định: Tôi
đã bị phạt 3 lần. Lần đầu thì cảnh cáo. Hai lần sau họ phạt tiền. Những lúc đi
đó thì cũng gấp gáp quá và không có cách gì để báo cho họ biết trước được.
Trong những lần đó họ có theo dõi tôi và có quyết định phạt tôi. Có một lần đám
hỏi cháu tôi thì họ không cho tôi đi nhưng sau đó đám cưới thì tôi lại được dự.
Tôi nghĩ rằng đi dự đám hỏi hay đám cưới là lý do chính đáng của mình thôi
nhưng sự chính đáng đó lại tùy thuộc vào sự đánh giá và cho phép của nhà cầm
quyền. Tôi thấy đó là sự bất tiện và là sự trở ngại lớn.
Hòa
Ái: Hòa
Ái cũng ghi nhận có nhiều tù nhân lương tâm bị án quản chế như luật sư, họ gặp
rất nhiều khó khăn trong việc xin phép đi ra khỏi địa phương để tìm kiếm việc
làm hay đi khám chữa bệnh. Trường hợp mới nhất đối với nhóm thanh niên Công
giáo và Tin lành cho biết phải sống trong hoàn cảnh bất tuân dân sự vì cuộc sống
của họ quá bế tắc về kinh tế lẫn tinh thần. Thậm chí trường hợp anh Trần Minh
Nhật thì gia đình còn bị đốt nhà hay anh còn bị ném đá đổ máu đầu, nguy hiểm đến
tính mạng. Theo luật sư nhận định như thế nào về các trường hợp mới nhất vừa
nêu?
Luật
sư Lê Công Định: Thứ
nhất về vấn đề chung, tất cả những tù nhân còn đang bị án phụ gọi là án quản chế
thì tất cả đều bị cản trở về phương diện mưu sinh. Thí dụ như tôi chẳng hạn,
tôi không thể nào đi ra khỏi nơi cư trú của mình để làm việc và sinh sống. Do
đó, thu nhập của tôi trong 3 năm vừa rồi rất khó khăn và mình phải chấp nhận
tình trạng đó như bao anh em khác.
Ngoài
ra đối với từng trường hợp thì họ có những chính sách riêng, có hành động cứng
rắn hơn như trường hợp anh Trần Minh Nhật. Tôi thấy rất là phi lý. Thậm chí tôi
cho đó là vi phạm pháp luật một cách ngiêm trọng. Bởi vì không ai có quyền gây
tổn hại về mặt tài sản và tính mạng của người công dân bình thường chứ đừng nói
đến những người tù nhân lương tâm.
Tức
nhiên khi chính quyền làm như vậy thì họ không trực tiếp công khai làm và họ
làm với những hình thức giấu diếm và mình không biết người chủ mưu cũng như đối
tượng gây ra hành động vi phạm luật pháp đó là ai.
Lẽ ra đứng
về góc độ chính quyền và luật pháp thì họ phải tìm hiểu và điều tra sự việc
nhưng chính quyền hòan toàn im lặng trong những trường hợp như vậy. Cho nên
chúng ta có quyền nghi ngờ rằng nhiều khi cũng có chính họ đứng sau lưng những
hành động trấn áp những tù nhân lương tâm đang bị án quản chế.
Để khẳng
định câu trả lời của tôi đối với câu hỏi của chị đó là một hành động vi phạm
pháp luật cần phải bị truy tố xét xử và cần phải bị lên án.
Hòa
Ái: Thưa
luật sư, Hòa Ái cũng được biết, ông có dự định trở lại nghề tư vấn luật, luật
sư có nhận thấy theo luật pháp VN, trong tình huống những tù nhân lương tâm quyết
định chọn con đường bất tuân dân sự thì họ sẽ gặp những rủi ro nào đối với
chính quyền hay không?
Luật
sư Lê Công Định: Bất
tuân dân sự là một hành động phản kháng ôn hòa và đáng được khuyến khích cho
nên tôi không nghĩ đó là hành động vi phạm pháp luật hay vi phạm những chuẩn mực
văn minh xã hội gì cả mà tôi thấy ở một tầm chuẩn mực văn minh cao nhất của xã
hội. Bởi vì một chính quyền không nhận được sự phản biện và phản ứng của người
dân thì chính quyền đó không thể nào lành mạnh và bình thường để họ cai trị quốc
gia được. Họ sẽ trở nên độc đoán ngày càng nhiều hơn.
Tôi tiếc
là nhà cầm quyền không nhìn ra được vấn đề để giải quyết những yêu cầu và nguyện
vọng của người dân mà họ quay lại có những hành động cứng rắn là trấn áp hoặc
gây những khó khăn, quấy nhiễu người dân. Bởi vì VN đang bước vào hệ thống kinh
tế thế giới và bắt đầu áp dụng những chuẩn mực văn mình của cộng đồng quốc tế
thì lẽ ra VN phải tôn trọng những chuẩn mực văn minh như vậy. Nhà cầm quyền lại
nghĩ theo hướng bảo vệ quyền lực và quyền lợi của mình nhiều hơn nghĩ đến người
dân.
Còn về
cá nhân tôi thì tôi dự định trở lại nghề tư vấn luật vì tôi không còn nghề nghiệp
nào khác. Đó cách cách duy nhất tôi có thể mưu sinh thôi. Như chị đã biết là
tôi bị rút giấy phép hành nghề luật sư lúc tôi bị bắt cách đây hơn 7 năm. Theo
luật thì tôi rất khó khăn để có thể nhận lại giấy phép hành nghề đó. Tuy nhiên,
những viên chức chính quyền tôi tiếp xúc họ có hứa với tôi sẽ lấy lại giấy phép
đó với điều kiện thái độ của tôi đối với chính quyền trong những ngày sắp tới
như thế nào thì họ sẽ cân nhắc. Và dĩ nhiên khi họ nói như vậy thì không hy vọng
1,2,3 năm gì cả mà có thể trong rất nhiều năm.
Nếu
nhà nước lắng nghe...
Hòa
Ái: Theo
như chia sẻ có thể thẻ hành nghề luật sư của ông không biết bao giờ mới được
chính quyền trả lại nhưng ông tuyên bố luôn kiên định với lý tưởng hướng theo
cách thay đổi đất nước, xây dựng một quốc gia pháp trị và xã hội dân sự. Những
ngày tới đây, ông nghĩ rằng con đường ông đi gặp nhiều chông gai không?
Luật
sư Lê Công Định: Lý
tưởng thì tôi không bao giờ thay đổi. Bởi vì đó là lý tưởng tôi nghĩ rằng đúng.
Tôi đã hình thành nên lý tưởng từ những năm tôi còn là thiếu niên và đã trải
qua hơn 30 năm tôi kiên định đi theo con đường đó ngay cả lúc xã hội hoàn toàn
chưa thông thoáng, chưa mở rộng và tôi biết những hiểm nguy trong lựa chọn của
tôi.
Vì là
lý tưởng nên tôi đã không dừng lại và cho đến ngày hôm nay sau khi đã trả giá rất
nhiều rồi thì không có lý do gì để tôi phải thay đổi điều đó cả. Bởi vì tôi thấy
xây dựng nên một nhà nước pháp trị dân chủ thực sự là cần thiết cho sự phát triển
của đất nước cũng như mang lại những ích lợi cho người dân. Tôi nghĩ chính Nhà
nước họ cũng thấy điều đó nhưng họ có nhưng quyền lợi cao hơn nên cách tiếp cận
của họ nghiêng về phía bám víu vào quyền lực, quyền lợi đó để họ thực thi nhưng
cải cách. Do đó những người dân như chúng ta nhìn vào sự cải cách này quá chậm
chạp mà không hiệu quả bao nhiêu, trái lại tốn kém quá nhiều các nguồn lực quốc
gia. Tôi nghĩ rằng nếu Nhà nước có sự cầu thị lắng nghe thì chắc chắn việc cải
cách sắp tới của Nhà nước cũng sẽ trùng hợp với lý tưởng mà tôi đã và đang thực
hiện đó thôi.
Hòa
Ái: Dạ
thưa câu hỏi cuối, Hòa Ái xin được hỏi hồi trước một trong những người dấn thân
như luật sư rất là đơn độc nhưng sau một thời gian dài thì có nhiều luật sư
khác cũng dấn thân. Luật sư có thấy đó là một viễn ảnh tươi sáng cho xã hội VN
về phía luật sư cũng như về phía công chúng là họ cũng chủ động để dấn thân
thay đổi xã hội thành xã hội dân sự và pháp trị hay không?
Luật
sư Lê Công Định: Câu
hỏi rất hay vì nói thật là vào thời điểm tôi bắt đầu quan tâm đến xã hội, đất
nước nhiều hơn và chấp nhận dấn thân thì tiếng nói của những người như tôi rất
ít ỏi. Tức nhiên trước tôi cũng đã có một vài người nhưng họ cũng gặp những trả
giá rất lớn, thậm chí cả về tính mạng nhưng họ không chùn bước và tôi cũng vậy.
Phải nói thật vào lúc đó chúng tôi rất đơn độc.
Sau khi
ở tù ra, xã hội hoàn toàn khác rồi. Tôi mừng là ngày nay có nhiều bạn trẻ, nhiều
người dân trong xã hội, giới luật sư và những giới khác, đặc biệt giới doanh
nhân họ cũng ý thức được vấn đề. Họ bắt đầu lên tiếng và họ làm các công việc rất
cụ thể và hữu ích. Và họ ngày càng tranh đấu cho sự dân chủ hóa và xây dựng một
nhà nước pháp trị thật sự ở VN.
Tôi tin
với sự đồng lòng của toàn xã hội rồi đây chúng ta sẽ có những kết quả ngày càng
lớn hơn nữa. Và tôi tin Nhà nước cũng sẽ nhìn ra vấn đề và chấp nhận có những
thay đổi mạnh mẽ hơn.
Hòa
Ái: Cảm
ơn thời gian chia sẻ của luật sư với đài ACTD. Xin được chúc cho những dự định
cũng như đời sống trong những ngày sắp tới của luật sư được như ý và bình an.
---------------------------
No comments:
Post a Comment