Bùi Quang Vơm
Posted by adminbasam on 15/03/2016
Không. Pháp quyền và XHCN
là hai khái niệm khác nhau. Hoạt động theo hai cơ chế ngược nhau.
Nhà nưước pháp quyền (Etat
de Droit) là nhà nước thực thi quyền hạn của mình thông qua, và chỉ
thông qua luật pháp. Ngay chính bản thân nhà nước cũng bị điều chỉnh
và hạn chế bởi luật pháp.
Trong một xã hội dân chủ,
tất cả mọi quyền tự do của công dân được bảo đảm. Không một tổ
chức, một ý chí nào dù của bất cứ ai, cũng không thể vi phạm. Cơ
chế quản trị duy nhất là luật pháp. Về nguyên tắc, không một tác
nhân nào, không một chủ thể nào, không một hành vi nào nằm bên ngoài
khuôn khổ cuả luật pháp và thoát khỏi sự điều chỉnh của pháp luật.
Mọi cá thể, mọi tổ chức vật lý hay pháp nhân đều được tự do hoàn
toàn trước khi bị coi là vi phạm pháp luật. Nhưng xã hội được tổ
chức theo một cơ chế mà trong đó không một cá thể hay tổ chức nào,
kể cả Hội đồng Lập Hiến hay Toà Hiến pháp, Thượng viện, Hạ viện
hay Quốc hội, Tổng thống hay Chính phủ, Thủ tướng hay Chánh án tối
cao, không một định chế nào không bị đặt dưới sự kiểm soát cuả một
định chế độc lập và phi chính trị. Mọi hoạt động của xã hội phải
bao hàm trong hệ thống pháp luật, nghĩa là bất cứ một hành vi nào
đều có thể quy dẫn về một điều khoản cụ thể trong pháp luật.
Chính sách cuả chính phủ
được ban hành thành những luật hay bộ luật tương ứng. Việc thực hiện
chính sách không còn mang tính chính trị mà là trở thành quy phạm
luật. Người giám sát đôn đốc có thể là nhân viên hay chuyên trách
chính phủ, nhưng chỉ là hỗ trợ, về nguyên tắc là chuyên môn của công
tố nhà nước, giám sát thực thi pháp luật. Không tuân thủ chính sách,
lúc này, trở thành hành vi vi phạm pháp luật, và được xét xử tại
toà như mọi loại vi phạm pháp luật khác.
Trong Nhà nước Pháp
quyền, người có quyền điều chỉnh tối cao và cuối cùng là Chánh án
Toà tối cao. Vì vậy, Chánh án là một đối tượng phi chính trị và
độc lập tuyệt đối. Chánh án Toà án tối cao do Tổng thống chỉ định
và Thượng viện cùng với Hội đồng Hiến pháp bỏ phiếu kín phê chuẩn,
có thể một lần cho suốt đời. Luật pháp bảo đảm quyền độc lập và
giám sát sự độc lập của Chánh án. Trừ trường hợp vi Hiến hay vi
Pháp, không ai có quyền can thiệp vào các quyết định của Chánh án,
và không ai có quyền cách chức Chánh án vì kết quả xét xử. Nhưng
chỉ một lần vi phạm nguyên tắc độc lập, kể cả Chánh Toà tối cao,
vĩnh viễn không được hành nghề trong ngành toà án. Đó là cơ chế
không cần và không thể tham nhũng. Cùng một nguyên tắc như vậy đối với
toàn bộ hệ thống thẩm phán các cấp.
Luật pháp trở thành
tài sản duy nhất của chế độ, là một hệ thống trung tính, phi chính
trị, và phản ánh ý chí chung của cộng đồng. Nó là kết quả sự
đồng thuận của mọi tầng lớp xã hội, mọi loại hình tư tưởng, tôn
giáo, tín ngưỡng, mọi loại quyền lợi. Bất cứ điều khoản luật nào
cũng chỉ dẫn tới một giải pháp duy nhất, không thể giải thích áp
đặt hay suy diễn. Quyền giải thích pháp luật là độc quyền của Hội
đồng lập Hiến quốc gia, thể hiện trên quyền lực cuả Chánh án Toà
Tối cao. Tất cả các thành phần khác chỉ là đối tượng điều chỉnh
của pháp luật.
Luật pháp trong nhà nước
pháp quyền bao gồm ba nhóm hành vi chính, nhóm hành vi kinh tế, nhóm
hành vi dân sự và nhóm hành vi chính quyền. Tương ứng với mỗi nhóm,
là các tổ chức đại diện: giới doanh nghiệp (với ý nghiã doanh
nghiệp là tác nhân kinh tế, cá nhân hay tổ chức), các pháp nhân cuả
chính phủ và các tổ chức đại diện người lao động và các tầng lớp
xã hội khác. Vì vậy, cơ quan lập pháp bắt buộc phải có sự tham gia
cuả tất cả: Cơ chế bầu cử Quốc hội là tự do ứng cử. Mọi cá nhân,
mọi hiệp hội, mọi tổ chức đều có quyền đưa người đại diện cuả
mình ra tranh cử. Điều kiện duy nhất để ứng cử là quyền công dân và
có ít nhất một lượng phiếu ủng hộ tối thiểu. Số lượng phiếu ủng
hộ này do Hội đồng bầu cử quốc gia quy định. Ứng viên không bị giới
hạn về số lượng, về thành phần cũng như về tuổi tác, được tự do
vận động tranh cử bằng kinh phí cuả mình, nhưng sẽ được thanh
toán bằng ngân sách quốc gia, nếu số phiếu bầu đạt một giới hạn
nào đó (chẳng hạn là 5% theo chế độ cuả Pháp). Danh sách bầu cử
được công bố công khai thông thường trước ba tháng, cùng lúc với chiến
dịch vận động tranh cử. Số ghế trong Quốc hội sẽ phân bổ trên kết
quả số phiếu bầu theo nguyên tắc tỷ lệ.
Nhà nước pháp quyền trong
xã hội dân chủ bao gồm hai bộ phận có tính độc lập tương đối với
nhau, ràng buộc nhau thông qua các quy định của Hiến Pháp. Hai bộ phận
đó là Bộ máy Tổng thống và Bộ máy Chính phủ.
Tổng thống đại diện cho
lợi ích tối cao của dân tộc. Tổng thống theo nguyên tắc là vị trí cao
nhất về mặt chính quyền. Quyền hành đó thể hiện ở quyền chỉ định
Chánh Thẩm phán, tức là Chánh án Toà án Tối cao, có quyền phế
truất Chính phủ, nhưng không có quyền chỉ định Chính phủ thay thế.
Tổng thống được bầu trực tiếp, theo nguyên tắc hai bậc, Bầu vòng Một
và Bầu chính thức, goị là Bầu vòng hai. Ở vòng đầu, số ứng viên
là số tự do, không hạn chế.
Bất cứ cá nhân hay tổ chức
chính trị nào cũng được quyền tự ứng cử. Điều kiện để ứng cử chỉ
duy nhất là cá nhân hay pháp nhân đó đang có quyền công dân hợp pháp,
và có bằng chứng có được một số lượng phiếu ủng hộ nhất định. Số
lượng phiếu ủng hộ này được quy định bằng pháp luật. Người được
chọn cho vòng hai hay vòng chính thức là hai ứng viên có số phiếu cao
nhất. Ở vòng hai, người thắng cuộc buộc phải chiếm được quá
bán. Nếu cả hai cùng không đạt được quá bán số phiếu bầu, sẽ phải
tiếp tục vận động tranh cử cho vòng ba.
Về nguyên tắc, số vòng bầu
cử là không hạn chế, nhưng thực tế diễn biến sẽ xuất hiện nhu cầu
điều chỉnh. Hoặc quyết định chấp nhận theo số phiếu cao hơn, hoặc
huỷ kết quả bầu cử và lui cuộc bầu cử lại, tiến hành tranh cử từ
đầu. Hội đồng bầu cử quốc gia là người quyết định, có thể cần tới
cơ chế Trưng cầu dân ý trong trường hợp phức tạp. Trong tranh cử Tổng
thống, đối chất trực tiếp và công khai là một cơ chế bắt buộc theo
quy định cuả pháp luật. Tổng thống có bộ máy giúp việc là hệ
thống thư ký nhà nước., do Tổng thống trực tiếp chỉ định không qua
bầu cử và không chịu chi phối, hay điều chỉnh bởi cơ quan dân cử.
Chính phủ trong nhà nước
pháp quyền là cơ quan đại diện của đảng chính trị thắng cử trong
bầu cử lập pháp. Chính phủ vì vậy có thể không cùng hệ thống
chính trị với Tổng thống. Ở Pháp, nhiệm kỳ thứ hai (1997) cuả tổng
thống Jacque Chirac là chủ tịch đảng Tập hợp cộng hoà, trong khi Thủ
tướng chính phủ, ông Lionel Jospin là bí thư thứ nhất đảng xã
hội.
Chính phủ cũng bao gồm hai
bộ máy có tính độc lập tương đối với nhau. Đó là bộ máy Hành
chính hay Quản trị và Bộ máy Chính phủ. Chính phủ bao gồm những
người đứng đầu từng ngành do người đứng đầu chính phủ hay Thủ tướng
chính phủ trực tiếp chỉ định, có thể là người cùng đảng , cũng có
thể mượn cuả đảng khác cùng cánh, tả hoặc hữu. Chính phủ thông
thường là một equipe bao gồm các chính trị gia, hoặc các chuyên gia
làm chính trị, của một đảng chính trị vừa giành thắng lợi trong
cuộc bầu cử cơ quan lập pháp( Quốc hội) theo nguyên tắc phổ thông đầu
phiếu và bỏ phiếu kín trên toàn quốc. Đảng chiến thắng là đảng
chiếm được nhiều phiếu nhất và chiếm đa số tuyệt đối trong quốc
hội. Thủ tướng là người cuả đảng được cử ra lập chính phủ, không
cần sự chuẩn thuận cuả cả Quốc hội lẫn Tổng thống. Chính phủ điều
hành nhà nước bằng các luật hay bộ luật tương ứng các chính sách
trong chương trình đã được nêu ra thành cam kết trước dân chúng trong
chiến dịch tranh cử. Số ghế chiếm đa số tuyệt đối giành được trong
Quốc hội đảm bảo các luật hay bộ luật này được phê chuẩn. Sau khi
thành luật thì các chính sách không còn thuộc quyền trực tiếp cuả
chính phủ mà chịu sự giám sát và điều chỉnh cuả hệ thống Hành
pháp và Tư pháp.
Hành Chính trong nhà nước
pháp quyền là bộ máy chuyên nghiệp, trung tính, phi chính trị và giữ
vai trò như công cụ trong tay chính phủ chịu trách nhiệm vận hành theo
sự điều khiển có hướng của chính phủ. Bộ máy hành chính hay bộ
máy quản trị trong nhà nước pháp quyền giốn như một đoàn tàu không
có đầu kéo, có cơ cấu hoàn chỉnh bền vững, chuyên ngiệp, nhưng không
can thiệp vào việc tạo dựng phương hướng, chính sách. Cơ chế luật quy
định chức năng chấp hành vô điều kiện của bộ máy Hành chính. Hiệu quả
hoạt động của Bộ máy hành chính hoàn toàn phụ thuộc vào bản lĩnh
và năng lực cuả chính phủ. Bộ máy Hành chính có cấu tạo độc lập
tương đối với bộ máy chính phủ, vì Chính phủ là bộ máy phụ thuộc
kết qủa dân cử, có nhiệm kỳ, trong khi bộ máy hành chính là bộ máy
chuyên môn có chức năng phục vụ các chính phủ trong giai đoạn cầm
quyền.
Chế độ là ý chí, nguyện
vọng của toàn dân. Mọi công dân đều có quyền bình đẳng. Đảng chính trị
hay giai cấp chỉ là một bộ phận, đại diện cho nguyện vọng hay ý chí
cuả một bộ phận, nhiều khi rất nhỏ trong cộng đồng. Vì vậy, Chế độ
có bản chất phi chính trị, không có tính đảng, và được lựa chọn
bắt buộc bằng Trưng cầu dân ý.
Trong nhà nước pháp quyền,
cơ quan duy nhất có tính chính trị, mang tính đảng là bộ máy Chính
phủ, nhưng nó có tính luân phiên, và không phải là cơ quan quyền lực,
chỉ đơn thuần là cơ quan hành pháp. Nó chủ yếu có chức năng điều
hoà các xung đột xã hội, điều chỉnh các khuyết tật cuả xã hội trên
nguyên tắc duy trì tăng trưởng kinh tế và ổn định tiến bộ xã hội.
Bộ máy Chính phủ là hệ thống nhân sự cầm đầu các cơ quan chuyên
nghiệp của bộ máy Hành chính, điều hành bộ máy thực thi các nhiệm
vụ nhằm đạt tới các mục tiêu cuả các chính sách đã luật pháp hoá.
Vì vậy, đứng đầu các cơ quan này, các bộ trưởng, là những chính
trị gia, không cần phải là những chuyên gia hay những nhà chuyên
nghiệp, trong khi những người đứng đầu các cơ quan Hành chính, có thể
cơ cấu cao nhất thành thứ trưởng, không được phép tham gia chính trị,
và có nghiã vụ chấp hành vô điều kiện mọi quyết định của người
đứng đầu ngành do chímh phủ chỉ định. Nó có thể giữ nguyên khi thay
đổi Chính phủ.
Nhà nước xã hội chủ nghĩa
là nhà nước trung chuyển cuả giai đoạn đầu chuyển tiếp từ xã hội tư
bản chủ nghĩa sang cộng sản chủ nghĩa. Ở giai đoạn này diễn ra chủ
yếu quá trình quốc hữu hoá và công hữu hoá từ trạng thái quốc hữu
và công hữu một phần, tới quốc hữu và công hữu là chủ yếu cho đến
khi quốc hữu và công hữu hoàn toàn.
Hiểu pháp quyền XHCN là
pháp quyền cuả thời kỳ quá độ hướng tới XHCN là sai. Hướng tới như
thế nào và bằng cách nào?
Về bản chất, nhà nước XHCN
không phải là một chế độ mà là một thể thức chính quyền đang chuyển
động, đang chuyển hoá tiến tới phủ định chính nó. Trong khi chuyển
hoá thì không thể có luật pháp, bởi vì mục tiêu chưa hình thành và
chưa có thực. Mọi loại quyền lợi chưa được xác định, mọi loại hình
cuả cơ cấu xã hội có cái đang mất đi, nhiều cái khác chưa định
hình, thậm chí chưa ra đời.
Luật pháp sẽ hướng tới
XHCN như thế nào? Để tiến tới một xã hội không còn sở hữu, một nền
kinh tế chỉ còn một thành phần, một cơ chế kinh tế dưạ trên kế
hoạch hoá tập trung, không hàng hoá , không thị trường, thì những bộ
luật nào dứt khoát phải biến mất? Khó có thể nêu ra hết, nhưng đầu
tiên, luật doanh nghiệp là không còn, luật thuế, luật kế toán, luật giá
trị gia tăng, luật cạnh tranh, luật sở hữu trí tuệ v.v…sẽ phải dẹp
bỏ.
Hiểu pháp quyền XHCN là
nhà nước pháp quyền có sự chỉ đạo của đảng cộng sản càng không
đúng. Đã chịu sự chỉ đạo thì dù sự chỉ đạo đó là cuả ai, luật
pháp đã không còn trung tính. Tính độc lập cuả các cơ quan quyền lực
bị vi phạm. “Phân công tách bạch nhưng thống nhất về mục tiêu”, chỉ
là sự che đậy dối trá và nguỵ biện ngô nghê về lý luận. Các công
cụ quyền lực như Lập pháp, Hành pháp và Tư pháp không phải là cơ
quan chế tạo ra dân chủ mà là cơ quan bảo vệ dân chủ thông qua luật
pháp, là các công cụ quyền lực do nền dân chủ tạo lập ra, không phải
là ngược lại theo định nghĩa hiện nay cuả đảng cộng sản. Vì vậy
gốc là luật pháp. Luật pháp phải được đảm bảo là luật pháp dân
chủ. Cơ chế tạo lập và hình thành luật phải đảm bảo dân chủ trực
tiếp. Dân chủ thì không có chỉ đạo tập trung hay thống nhất. Bản thân
chỉ đạo đã phá huỷ và vi phạm dân chủ. Cơ quan lập pháp bầu ra không
do các tổ chức dân sự tự đưa đại diện ra ứng cử, mà do cơ quan cao
nhất cuả đảng quy định cơ cấu thành phần, về tuổi và nghề nghiệp,
không thể đảm bảo tính đại diện đầy đủ cuả pháp luật.
Cơ sở của luật pháp là
bình đẳng, trong khi ở XHCN, nhà nước là công cụ chuyên chính của
đảng chính trị cầm quyền. Luật pháp trong xã hội chủ nghĩa (ở đây
là luật pháp cuả nhà nước cộng hoà XHCN Việt Nam) phản ánh ý chí
của giai cấp cầm quyền, trên dưới 4 triệu đảng viên nhưng thực chất
chỉ là ý chí cuả nhóm 19 người bộ chính trị, thậm chí chỉ cuả
một vài người. Hiện nay không còn tồn tại giai cấp vô sản, đội quân
tiên phong cuả đảng nữa, nó đã tuột khỏi tay đảng từ lâu, không
còn trong sự kiểm soát cuả đảng, thậm chí đang trở thành đối tượng
cần trấn áp, phong trào tự phát trong công nhân đang được chính đảng
cộng sản khủng bố. Đảng cộng sản Việt Nam thực chất không đại diện
cho ai cả, không thể có tư cách lập hiến và lập pháp cho chế độ.
Như vậy chúng ta đã chứng
minh rằng Pháp quyền XHCN là một sự đánh tráo khái niệm, là sự lừa
bịp có chủ đích cuả một vài lãnh đạo đảng cộng sản Việt Nam. Chỉ
có hoặc là Pháp quyền, hoặc là XHCN, không có và không thể có Pháp
quyền XHCN, nó là một thứ dị dạng như chính cái chế độ cộng sản
độc đảng độc tài hiện nay đang chưa bị biến mất trên đất nước Việt
Nam.
-----------------------
CÙNG
TÁC GIẢ :
LIỆU VIỆT NAM CÓ THỂ TỰ CẢI CÁCH ?
LIỆU
VIỆT NAM CÓ THỂ TỰ CẢI CÁCH ? - PHẦN 1 : ĐẢNG CỘNG SẢN SẼ KHÔNG TỰ CẢI CÁCH
(Bùi Quang Vơm) 10/3/2916
No comments:
Post a Comment