SUPER BOWL : TRẬN CHIẾN HÀNG TỶ ĐÔLA

Hoa Kỳ
SUPER BOWL : Trận chiến hàng tỷ đôla
Cập nhật lúc 3:10:07 AM - 06/02/2010
http://viendongdaily.com/Contents.aspx?item=89&contentid=7491
MIAMI – Ngày mai, Chủ Nhật – 07-02-2010 - trận
Super Bowl chung kết sẽ diễn ra trên sân Sun Life
Stadium ở Miami, Florida. Đây là biến cố thể thao
“đắt giá” nhất trên thế giới.

Chủ Nhật này, khi Colts và Saints chạy ra sân để
tham dự biến cố thể thao lớn lao nhất, trọng đại
nhất trong năm của Hoa Kỳ - Super Bowl - thì không
ai nghi ngờ việc họ tranh đua sống chết với nhau;
nhưng so sánh với những thứ khác, hẳn mọi người
tin rằng cả 32 đội túc cầu Hoa Kỳ, NFL, đều ở
trong một hoàn cảnh hoạt động chung - và sinh hoạt
này đáng giá hàng tỉ đô la - đâu ngờ rằng sự kiện
này hiện đang “được” thử thách trước Tối Cao Pháp
Viện của Hoa Kỳ.

* Kỹ nghệ hàng tỉ đô la
Trước khi cú “kickoff” đầu tiên diễn ra vào trưa
Chủ Nhật này và như trên đã nói, ở sân vận động
Sun Life Stadium tại Miami, tiểu bang Florida, thì
hơn 6,5 phần trăm cư dân Hoa Kỳ đã xuất hiện với
những trang phục mới, T-shirt, mũ “caps” hay những
thứ quần áo khác để chứng tỏ “ta đây” ủng hộ
Indianapolis Colts hay New Orleans Saints trong
trận Super Bowl thư hùng này.
Trên 70 phần trăm của tổng số người lớn Hoa Kỳ
đang trông đợi xem đội nào sẽ chiếm ngôi vị vô
địch trong trận chung kết túc cầu Hoa Kỳ năm nay.
Đây là môn thể thao chiếm mức cao độ lớn lao hơn
cả, nhưng đây cũng là thứ “cửa tiệm” đáng giá hàng
tỉ Mỹ kim. Theo tạp chí tài chánh Forbes thì Super
Bowl bao hàm tổng cộng giá trị gần hai tỉ Mỹ kim
về hàng hóa vốn được tiêu thụ mãnh liệt nhất trên
thế giới trong lãnh vực thể thao, nhiều gấp 3 lần
so với “giá trị tiền bạc” của trận chung kết giải
túc cầu thế giới (World Cup).

* Đặc điểm đồng nhất trong túc cầu Hoa Kỳ
Túc cầu Hoa Kỳ nói chung còn gồm nhiều thứ hơn nữa
so với chính trận đấu. Nào những quyền lợi TV, bán
quảng cáo, nào những phần thưởng vô cùng lớn lao
dành cho các “cầu thủ”, nào việc phát hành băng
video, khế ước sân vận động, lợi nhuận bán vé và
hàng tấn quần áo và hàng hóa. Và giống như trong
trận chiến của David chống Goliath, thiên hạ dấn
thân vào cuộc đánh cá để rồi trông đợi kết quả xem
(những) ai có thể thâu hoạch cả triệu hay cả tỉ
bạc. Đây là một trận chiến mà một số người cho
rằng có thể làm sai lệch toàn thể thế giới thể
thao của Hoa Kỳ và có lẽ cả những hoạt động tự do
lớn lao khác nữa.
Bất kể các ủng hộ viên ăn mặc bộ đồ thể thao nào,
hét hò cổ võ đội Colts hoặc Saints - hay ủng hộ
một trong 32 đội khác trong liên đội túc cầu Hoa
Kỳ (NFL) - họ đều có một nhãn hiệu ở sau cổ áo và
ở dưới “lưỡi chai” của chiếc “caps”: Chữ Reebok!

* Khế ước độc quyền
Trong gần 10 năm nay Reebok đã vớ bở một khế ước
độc quyền cung cấp tất cả quần áo cho các cầu thủ
và “fans” của tổng cộng 32 đội trong liên đoàn
NFL. Đây là một khế ước vẫn mang lại cho Reebok cả
mấy trăm triệu Mỹ kim chỉ nội trong một năm. Nhưng
theo cơ xuởng sản xuất “caps” ở Illinois cho biết
nay sự độc quyền kể trên có thể bị chấm dứt.
Cho tới năm 2001, xí nghiệp American Needle đã
tranh đấu được môn bài may “caps” và các loại mũ
khác với huy hiệu của NFL - nhưng rồi công ty dẫn
nhập thị trường chung của 32 đội-NFL đã quyết định
bán lại cho Reebok giấy phép sản xuất không chỉ
“caps” mà cả những quần áo khác nữa.
Sau khi tự an ủi, vào năm 2004 American Needle đã
quyết định kiện NFL ra tòa với tội danh “hoạt động
độc quyền bất hợp pháp”. Đạo luật Hoa Kỳ về cạnh
tranh vốn đã “già” trên 120 năm phán quyết trực
tiếp là “mỗi khế ước, sự phối hợp dưới hình thức
một công ty hay hình thức tương tự hoặc âm mưu vốn
ngăn trở mậu dịch hay kỹ nghệ hoặc giữa các tiểu
bang (…) thì bất hợp pháp”. Các xí nghiệp độc lập
cũng không được thành lập các tổ hợp và cùng mua
chung với nhau vật dụng gì.
American Needle cho rằng NFL là 32 xí nghiệp riêng
biệt vốn vi phạm luật pháp bằng cách thức hành
động như một chủ thể duy nhất. American Needle nêu
rõ thí dụ là giá một chiếc “caps” bất thình lình
đang từ 16 đô la nhẩy lên 25 đô khi Reebok ấn định
cho toàn thể thị trường và đã không gặp sự cạnh
tranh nào. Phải chăng đó là sự độc quyền cực mạnh?

* Lên Tối Cao Pháp Viện
NFL ngược lại lý luận mạnh mẽ rằng liên đội NFL là
một hoạt động vốn không hoàn toàn bị luật pháp chi
phối, bởi vì NFL không thể âm mưu với chính mình.
Hai cơ quan tư pháp cấp thấp hơn đã tán đồng với
NFL. Nhưng năm ngoái American Needle đã bất ngờ
đưa nội vụ kiện lên Tối Cao Pháp Viện - và càng
ngạc nhiên hơn nữa khi NFL ủng hộ đơn kiện ấy.
Cuối cùng kinh ngạc hơn cà là các chánh thẩm đều
đã chấp thuận khảo sát nội vụ mặc dù trong khi đó
Tối Cao Pháp Viện mỗi năm nhận được cả thẩy trên
7.000 đơn kiện, nhưng chỉ giải quyết được không
quá 100 vụ.
Những lý luận của NFL hình như cho thấy là Tối Cao
Pháp viện hiếm khi có cảm tình với lãnh vực nghề
nghiệp đặc biệt từ khi cựu tổng thống George W.
Bush đã đề cử nhiều chánh thẩm vốn nặng đầu óc bảo
thủ. Bởi thế mà trước khi tổng thống kế vị, Barack
Obama đề cử những luật gia khác, giáo sư luật học
Michael McCann thuộc viện đại học ở Vermont đã
trình bày với nhật báo Wall Street Journal rằng:
“Tôi muốn tin là NFL có quyền mong đợi Tối Cao
Pháp Viện với sự kết hợp các thành phần hiện hữu
sẽ cho NFL cơ hội tốt đẹp nhất để có thể được công
nhận là một đơn vị (…) tuy nhiên NFL không thể dự
tính được một hoàn cảnh hữu ích hơn hiện nay”.

* Viễn ảnh kinh hoàng
Nếu người ta tin cậy nơi đoàn thể cầu thủ và những
chuyên gia tư pháp khác nhau, ắt hẳn có những
nguyên nhân khả tín khác. Họ cho rằng NFL nhận
thấy vụ xí nghiệp “caps” này như thể là một cách
thức bảo đảm quyền lực bất khả thu hẹp của họ
trong tất cả lãnh vực kinh doanh.
Người ta lo sợ, chẳng hạn NFL sẽ lợi dụng cơ hội
này để được thừa nhận rằng NFL là một hoạt động
trong tất cả cảnh ngộ của cuộc sống. Theo các các
bình luật gia phong phú tưởng tượng thì điều đó có
nghĩa là NFL tự làm sự độc quyền cực mạnh cho
chính mình mà không có sự cạnh tranh nào, khả dĩ
liên đội NFL có thể tự ấn định lương bổng cho các
cầu thủ và huấn luyện viên cũng như tự chọn lựa
các đài TV, các nhà sản xuất băng video (thí dụ
thâu hình các trận đấu…) và người/đội nào mà họ
muốn hay không muốn đấu với.

* NFL có thể gây nên ảnh hưởng dây chuyền
Khi người ta đồng thời nhận thấy các liên đội thể
thao lớn khác ở Hoa Kỳ xuất hiện ở pháp đình để
bày tỏ chính thức ủng hộ NFL thì nỗi lo lắng lại
càng lớn mạnh hơn, bởi vì tình trạng độc quyền
bỗng liên hệ dây chuyền tới các lãnh vực khác, như
ngành bóng rổ (basketball), môn khúc côn cầu trên
băng (ice hockey), đua xe hơi và cả tới những môn
thể thao, thể dục ở các trường trung học và trường
đại học. Cac ngành, các môn này vẫn thu hoạch
những ngân khoản khổng lồ: Theo một cơ quan phân
tích, nội trong năm 2007, số ngân khoản thâu hoạch
được cả thảy lên tới hơn 9 tỉ Mỹ kim.
Trong khi đó, chỉ riêng liên đội “banh chày” hay
“dã cầu” (baseball) MLB là vẫn giữ thinh lặng.
Thật sự thì MLB vào năm 1922 đã được miễn trừ áp
dụng đạo luật về cạnh tranh.
Tiến thêm chút nữa, người ta còn lo âu rằng một sự
chiến thắng cho NFL cũng còn là một “dụng cụ” để
cho các tổ chức khác “thừa nước đục thả câu”,
chẳng hạn các khối những người trung gian địa ốc
và sự hợp tác thẻ tín dụng của các ngân hàng như
Visa và MasterCard.
Nhiều giáo sư luật học, các nhà khoa bảng về thể
thao và các bình luận gia bởi thế đã cảnh báo về
một “ngày tận thế”, “cuộc cách mạng thể thao lớn
nhất của mọi thời đại” và “một phán quyết có thể
làm thay đổi tất cả”.

* Một “đội” chiến thắng chắc chắn
Tuy vậy NFL cam kết rằng NFL chỉ hành động để bảo
vệ hàng hóa của mình mà thôi, chẳng hạn sự kiểm
soát việc đưa ra thị trường đồng thời duy trì sự
sống cho tất cả 32 đội mặc dù không phải tất cả
đều giầu có giống nhau. Bởi vì NFL thật sự chăm lo
việc phân chia lợi nhuận của việc bán quần áo để
các đội nhỏ cũng được hưởng chút “cháo” cho vào
quỹ của mình - cho dù họ chỉ bán được quá ít so
với hai đội vào chung kết Super Bowl như Colts và
Saints chẳng hạn.
Tuần lễ vừa qua, hai bên (NFL và American Needle)
đã trình bày các lý lẽ của mình trước Tối Cao Pháp
Viện. Phán quyết chung thẩm sẽ được tuyên bố vào
mùa hè năm nay.
Chủ Nhật này là một trong những ngày trong năm nay
mà NFL sẽ lâm cảnh cạnh tranh với chính mình. Lần
này trận đấu diễn ra giữa Colts và Saints - nhưng
Reebok sẽ chắc chắn là “đội” toàn thắng! – (HM)