Mỹ phát hiện nơi 'có
thể là bãi phóng tên lửa hạt nhân mới của Nga'
BBC News Tiếng Việt
4
tháng 9 2024
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c9qg3r08yqxo
Hai
nhà nghiên cứu Hoa Kỳ cho biết họ đã xác định được nơi có thể là bãi phóng tên
lửa 9M370 Burevestnik tại Nga. Đây là một loại tên lửa hành trình chạy bằng
năng lượng hạt nhân, trang bị đầu đạn hạt nhân mới được Tổng thống Vladimir
Putin ca ngợi là "bất khả chiến bại", theo Reuters.
Hình
ảnh vệ tinh cho thấy nơi được cho là địa điểm triển khai tên lửa hành trình chạy
bằng năng lượng hạt nhân của Nga, bao gồm 5 hầm ngầm chứa đầu đạn hạt nhân (bên
phải) và các vị trí phóng có bờ kè (dưới cùng bên trái), tại Vologda, Nga
Ông
Putin đã nói rằng vũ khí này - được NATO gọi là SSC-X-9 Skyfall - có tầm bắn gần
như không giới hạn và có thể tránh được hệ thống phòng thủ tên lửa của Hoa Kỳ.
Nhưng
một số chuyên gia phương Tây đã phản bác tuyên bố của ông Putin cũng như giá trị
chiến lược của tên lửa Burevestnik, nói rằng nó sẽ
không bổ sung thêm các khả năng mà Moscow chưa có và có nguy cơ gây ra sự cố
phát tán bức xạ.
Sử
dụng hình ảnh chụp ngày 26/7 của Planet Labs, một công ty vệ tinh thương mại,
hai nhà nghiên cứu nói trên đã xác định được một dự án xây dựng tiếp giáp với một
cơ sở lưu trữ đầu đạn hạt nhân được biết đến với hai tên gọi - Vologda-20 và
Chebsara - có thể là bãi phóng tên lửa mới. Cơ sở này cách Moscow 295 dặm (475
km) về phía bắc.
Reuters là hãng đầu tiên đưa
tin về sự phát triển này.
Decker
Eveleth, một nhà phân tích của tổ chức nghiên cứu và phân tích CNA, qua hình ảnh
vệ tinh đã xác định chín bệ phóng nằm ngang đang được xây dựng. Ông cho biết
chúng được đặt thành ba nhóm bên trong các bờ kè cao để bảo vệ chúng khỏi bị tấn
công hoặc để ngăn chặn một vụ nổ vô tình ở một nhóm có thể gây nổ dây chuyền.
Các
bờ kè được nối bằng đường bộ đến những nơi mà Eveleth kết luận là các tòa nhà
có khả năng là nơi tên lửa và các bộ phận của chúng được bảo dưỡng, và đến khu
phức hợp gồm năm hầm ngầm chứa đầu đạn hạt nhân.
Địa
điểm này là "dành cho một hệ thống tên lửa cố định lớn và hệ thống tên lửa
cố định lớn duy nhất mà họ (Nga) hiện đang phát triển là Skyfall," nhà
phân tích Eveleth nói.
Bộ
Quốc phòng Nga và Đại sứ quán Nga tại Washington không trả lời yêu cầu bình luận
của Reuters về đánh giá của ông Eveleth, giá trị chiến lược của
tên lửa Burevestnik, hồ sơ thử nghiệm tên lửa này và những rủi ro mà nó có thể
gây ra.
Một
phát ngôn viên của Điện Kremlin cho biết đây là những câu hỏi dành cho Bộ Quốc
phòng và từ chối bình luận thêm.
Bộ
Ngoại giao Hoa Kỳ, CIA, Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia và Trung tâm Tình
báo Không quân và Vũ trụ Quốc gia của Không quân Hoa Kỳ đã từ chối bình luận.
Bãi
phóng tên lửa này cho thấy Nga có khả năng tiến hành triển khai phóng tên lửa
sau một loạt các cuộc thử nghiệm trong những năm gần đây bị ảnh hưởng bởi nhiều
vấn đề, Eveleth và nhà nghiên cứu thứ hai, Jeffery Lewis, thuộc Viện Nghiên cứu
Quốc tế Middlebury tại Monterey, nhận định.
Lewis
đồng tình với đánh giá của Eveleth sau khi xem xét hình ảnh vệ tinh theo yêu cầu
của Eveleth. Hình ảnh này "cho thấy điều gì đó rất độc đáo, rất khác biệt.
Và rõ ràng là chúng ta biết rằng Nga đang phát triển tên lửa chạy bằng năng lượng
hạt nhân này," ông nói.
Hans
Kristensen thuộc Liên đoàn các nhà khoa học Hoa Kỳ, người cũng nghiên cứu hình ảnh
vệ tinh Vologda theo yêu cầu của Eveleth, cho biết hình ảnh này dường như cho
thấy bệ phóng và các vật thể khác "có thể" liên quan đến Burevestnik.
Nhưng ông cho biết ông không thể đưa ra đánh giá chắc chắn vì Moscow thường
không đặt bệ phóng tên lửa bên cạnh nơi cất giữ đầu đạn hạt nhân.
Eveleth,
Lewis, Kristensen và ba chuyên gia khác cho hay Nga thường tích trữ đầu đạn hạt
nhân cho tên lửa đất đối đất ở xa các địa điểm phóng - ngoại trừ những tên lửa
thuộc lực lượng Tên lửa đạn đạo liên lục địa (ICBM) đã được triển khai.
Nhưng
việc triển khai Burevestnik tại Vologda sẽ cho phép quân đội Nga tích trữ tên lửa
mang đầu đạn hạt nhân trong các hầm ngầm của mình, giúp chúng ở tình trạng sẵn
sàng để có thể phóng nhanh chóng, Lewis và Eveleth cho biết.
Thứ
trưởng Ngoại giao Sergei Ryabkov cho biết Nga sẽ thay đổi các nguyên tắc chỉ đạo
về việc sử dụng vũ khí hạt nhân để đáp trả những gì mà nước này coi là sự leo
thang của phương Tây trong cuộc chiến ở Ukraine, hãng thông tấn
nhà nước TASS đưa tin hôm Chủ nhật (1/9).
Kỷ
lục thử nghiệm tệ hại
Một
báo cáo năm 2020 của Trung tâm Tình báo Không gian và Hàng không Quốc gia của
Không quân Hoa Kỳ cho biết nếu Nga đưa tên lửa Burevestnik vào sử dụng thành
công thì nước này sẽ sở hữu một "vũ khí độc nhất có khả năng liên lục địa".
Nhưng
quá khứ không ổn định và những hạn chế về thiết kế của vũ khí này khiến tám
chuyên gia mà Reuters phỏng vấn nghi ngờ về việc liệu việc triển
khai nó có thay đổi cục diện hạt nhân của phương Tây và các kẻ thù khác của Nga
hay không.
Tên
lửa Burevestnik có lịch sử thử nghiệm kém. Trong số ít nhất 13 cuộc thử nghiệm
được biết đến, chỉ có hai cuộc thành công một phần, kể từ năm 2016, theo Sáng
kiến Đe
dọa Hạt nhân (NTI), một tổ chức vận động tập trung vào việc giảm rủi ro hạt
nhân, sinh học và công nghệ mới nổi.
Những
sự cố bao gồm một vụ nổ năm 2019 trong quá trình thu hồi thất bại một lò phản ứng
hạt nhân không có lớp bảo vệ nằm phát xạ âm ỉ suốt một năm dưới đáy Biển Trắng
sau vụ tai nạn của nguyên mẫu, theo báo cáo của Bộ Ngoại giao Mỹ.
Cơ
quan hạt nhân nhà nước Nga Rosatom cho biết năm nhân viên đã tử vong trong quá
trình thử nghiệm tên lửa vào ngày 8/8.
Ông
Putin sau đó đã trao tặng các bà vợ góa những giải thưởng nhà nước cao quý nhất,
và nói rằng vũ khí mà họ đang phát triển là vô song trên thế giới, mà không đề
cập đến tên lửa Burevestnik.
Pavel
Podvig, một chuyên gia về hạt nhân của Nga tại Geneva, cùng với Lewis, Eveleth
và các chuyên gia khác cho biết tên tên lửa Burevestnik sẽ không bổ sung thêm
các khả năng mà lực lượng hạt nhân của Moscow hiện không có, bao gồm khả năng
áp đảo hệ thống phòng thủ tên lửa của Hoa Kỳ.
Hơn
nữa, động cơ chạy bằng năng lượng hạt nhân của tên lửa này có nguy cơ thải ra bức
xạ dọc theo đường bay và việc triển khai nó có nguy cơ gây ra tai nạn gây ô nhiễm
khu vực xung quanh, Cheryl Rofer, một người từng là nhà khoa học vũ khí hạt
nhân của Hoa Kỳ và các chuyên gia khác, đánh giá.
"Skyfall
là một hệ thống vũ khí ngu ngốc độc nhất vô nhị, một Chernobyl biết bay gây ra
nhiều mối đe dọa đối với Nga hơn là với các quốc gia khác," Thomas
Countryman, cựu quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Mỹ và là thành viên Hiệp hội
Kiểm soát Vũ khí, nói.
NATO
không trả lời các câu hỏi về việc liên minh này sẽ phản ứng với việc Nga triển
khai vũ khí này như thế nào.
Hiện
có rất ít thông tin về chi tiết kỹ thuật của Burevestnik.
Các
chuyên gia đánh giá rằng nó sẽ được phóng lên cao bằng một tên lửa nhiên liệu rắn
nhỏ để đưa không khí vào động cơ chứa lò phản ứng hạt nhân thu nhỏ. Không khí
siêu nóng và có thể có phóng xạ sẽ được thổi ra, tạo lực đẩy về phía trước.
Tổng
thống Putin đã công bố Burevestnik vào tháng 3/2018, nói rằng tên lửa này sẽ
"bay thấp", với tầm bắn gần như không giới hạn, đường bay không thể
đoán trước và "bất khả chiến bại" trước các hệ thống phòng thủ hiện tại
và tương lai.
Nhiều
chuyên gia tỏ ra nghi ngờ tuyên bố của ông Putin.
Họ
nói rằng Burevestnik có thể có tầm bắn khoảng 23.000 km - so với hơn 17.700 km
của Sarmat, tên lửa hành trình xuyên lục địa mới nhất của Nga - trong khi tốc độ
chậm hơn tốc độ âm thanh của nó sẽ khiến nó dễ bị phát hiện.
Kristensen
đánh giá: "Nó sẽ dễ bị tấn công như bất kỳ tên lửa hành trình nào. Nó bay
càng lâu thì càng dễ bị tổn thương vì có nhiều thời gian để theo dõi. Tôi không
hiểu động cơ của Putin ở đây."
Việc
triển khai Burevestnik không bị cấm bởi New START, hiệp định cuối cùng
giữa Hoa Kỳ và Nga về hạn chế việc triển khai vũ khí hạt nhân chiến lược, sẽ hết
hạn vào tháng 2/2026.
Một
điều khoản cho phép Washington yêu cầu đàm phán với Moscow về việc đưa
Burevestnik vào giới hạn nhưng một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết
hiện không có cuộc đàm phán nào như vậy được đề xuất.
Đề
cập đến cuộc chiến ở Ukraine, Nga đã từ chối lời kêu gọi của Hoa Kỳ về việc tổ
chức các cuộc đàm phán vô điều kiện để tìm giải pháp thay thế New START, làm dấy
lên lo ngại về một cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân toàn diện khi hiệp định này
hết hạn.
Podvig
nhận định Moscow có thể sử dụng tên lửa này như một con bài đổi chác nếu các cuộc
đàm phán được nối lại.
Ông
gọi Burevestnik là "vũ khí chính trị" mà Putin đã sử dụng để củng cố
hình ảnh người đàn ông mạnh mẽ của mình trước khi tái đắc cử năm 2018 và để gửi
thông điệp tới Washington rằng họ không thể coi nhẹ sự quan tâm của ông ta về hệ
thống phòng thủ tên lửa của Hoa Kỳ và các vấn đề khác.
----------------------------
Tin liên quan
·
Ukraine: Nga không
kích lớn nhất từ trước tới nay
27
tháng 8 năm 2024
·
Ông Putin tuyên bố thử
thành công tên lửa năng lượng hạt nhân Burevestnik
6
tháng 10 năm 2023
·
Tổng thống Putin:
Phương Tây khinh ghét, Việt Nam chào đón
19
tháng 6 năm 2024
No comments:
Post a Comment