Căng
thẳng gia tăng thách thức nỗ lực duy trì sự bình yên ở Biển Đông
21/08/2024
Các
nhà phân tích cho rằng vụ va chạm mới nhất giữa tàu cảnh sát biển Trung Quốc với
Philippines gần một rạn san hô đang tranh chấp ở Biển Đông là một phần trong
chiến dịch của Bắc Kinh nhằm buộc Manila phải mềm mỏng hơn. Họ nói vụ việc cũng
đặt ra câu hỏi về việc liệu hai bên có thể duy trì được sự bình tĩnh hay không,
mặc dù đã đạt được thỏa thuận tạm thời để tránh xung đột vào tháng 7 năm nay.
https://gdb.voanews.com/01000000-c0a8-0242-8904-08dcc13ceecf_w1023_r1_s.jpg
Tàu
cảnh sát biển Philippines BRP Cape Engano bị thủng một lỗ lớn, sau khi va chạm
với một tàu cảnh sát biển Trung Quốc ngày 19/8/2024, gần bãi cạn Sa Bin, một
khu vực nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của Philippines.
Vụ
việc hôm 19/8, khiến một tàu cảnh sát biển Philippines bị thủng một lỗ lớn, xảy
ra gần bãi cạn Sa Bin, một khu vực nằm trong vùng đặc quyền kinh tế của
Philippines hay còn gọi là EEZ. Trung Quốc nói rạn san hô này là một phần lãnh
thổ của họ.
Ông
Collin Koh, một chuyên gia an ninh hàng hải tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S.
Rajaratnam của Singapore, nói: “Trung Quốc đang cố gắng đe dọa Philippines và
buộc họ phải rút lại sự hiện diện của lực lượng cảnh sát biển xung quanh [các rạn
san hô đang tranh chấp ở Biển Đông].”
Ông
Koh cho biết vụ việc xảy ra hôm 19/8 quanh bãi cạn Sa Bin là vụ đụng độ đầu
tiên được báo cáo gần rạn san hô này và cho thấy cảnh sát biển Trung Quốc đang
sử dụng cách tiếp cận có hệ thống để áp đặt các yêu sách lãnh thổ của mình gần
ba điểm nóng chính ở Biển Đông, bao gồm bãi Cỏ Mây, bãi cạn Scarborough và bãi
cạn Sa Bin.
Ông
Koh nói với VOA qua điện thoại rằng: “Những vụ đụng độ này không còn là những vụ
việc đơn lẻ nữa vì Trung Quốc đang sử dụng cách tiếp cận có hệ thống xung quanh
ba điểm nóng với Philippines”.
Trung
Quốc tuyên bố chủ quyền gần như toàn bộ Biển Đông, một tuyến đường thương mại
quốc tế chính, bao gồm các khu vực xung quanh bãi cạn Sa Bin. Điều này bất chấp
phán quyết năm 2016 của Tòa án Trọng tài Thường trực tại The Hague rằng các yêu
sách của Trung Quốc không có cơ sở theo luật pháp quốc tế.
Bằng
chứng video
Giống
như các sự cố trước đây xung quanh bãi Cỏ Mây (bãi cạn Second Thomas), sự cố
hôm 19/8 xảy ra khi hai tàu cảnh sát biển Philippines, Cape Engano và Bagacay,
đang thực hiện nhiệm vụ tiếp tế cho nhân sự đồn trú trên Đảo Bình Nguyên, mà
Manila gọi là Patag, và Đảo Vĩnh Viễn, mà Bắc Kinh gọi là Nam Sơn.
Tàu
Cape Engano lần đầu tiên va chạm với một tàu cảnh sát biển Trung Quốc vào lúc
3:24 sáng ngày 19/8 và một tàu cảnh sát biển Trung Quốc khác đã đâm vào tàu
Bagacay của Philippines 16 phút sau đó.
Manila
cáo buộc các tàu cảnh sát biển Trung Quốc thực hiện “các động tác nguy hiểm”
gây ra thiệt hại nghiêm trọng về cấu trúc cho các tàu của họ, trong khi Bắc
Kinh cho biết các tàu của Philippines “cố tình va chạm” với các tàu của Bắc
Kinh mặc dù đã được cảnh báo nhiều lần.
Cả
hai bên đều công bố video để chứng minh cho cáo buộc của mình, và một số chuyên
gia cho rằng việc Bắc Kinh nhanh chóng công bố các tài liệu hình ảnh, ba giờ
sau khi vụ việc xảy ra, phản ánh nỗ lực của chính phủ Trung Quốc nhằm phản bác
lại lời kể của Manila về vụ va chạm.
“Chúng
tôi đã thấy một chút điều chỉnh ở cả hai bên khi công bố thông tin về những vụ
việc này, nhưng Trung Quốc đã đưa ra lý lẽ của họ nhanh hơn nhiều, khiến [phản ứng
của Manila] có vẻ chậm chạp”, ông Ray Powell, giám đốc Trung tâm Đổi mới An
ninh Quốc gia Gordian Knot thuộc Đại học Stanford, nói với VOA qua điện thoại.
Mặc
dù phản ứng tương đối chậm đối với vụ việc ngày 15/8, theo ông Koh ở Singapore,
những nỗ lực chia sẻ thông tin về các vụ va chạm của Manila vẫn hiệu quả hơn.
“Người
Trung Quốc đang cố gắng sao chép những gì Philippines đã làm [về việc công bố
video và hình ảnh về các vụ việc], nhưng họ không làm hiệu quả vì họ không cho
phép bất kỳ cơ quan truyền thông nào, bao gồm cả truyền thông nhà nước Trung Quốc,
dự khán các hoạt động bảo vệ bờ biển của họ”, ông nói với VOA.
Ngược
lại, ông Koh cho biết Philippines đã để các phương tiện truyền thông trong và
ngoài nước tham gia vào các cuộc tuần tra của họ, điều này giúp tăng tính minh
bạch của thông tin mà họ chia sẻ và khiến câu chuyện về các vụ va chạm của họ
có vẻ như là “một câu chuyện thuyết phục hơn”.
Sự
ủng hộ của quốc tế dành cho Manila
Mặc
dù Bắc Kinh đã cố gắng đóng khung hành vi của cảnh sát bờ biển Trung Quốc là
“biện pháp hợp pháp và hạn chế”, một số quốc gia đã nhanh chóng lên án hành động
của Trung Quốc và bày tỏ sự ủng hộ đối với nỗ lực bảo vệ lợi ích lãnh thổ của
Manila.
Trong
một tuyên bố, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ đã đề cập đến “những hành động nguy hiểm của
Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa chống lại các hoạt động hàng hải hợp pháp của
Philippines ở Biển Đông”. Bộ này nói thêm rằng hành động của các tàu Trung Quốc
là ví dụ về việc Bắc Kinh “sử dụng các biện pháp nguy hiểm và leo thang” để thực
thi “các yêu sách hàng hải phi pháp của mình ở Biển Đông”.
Các
nhà ngoại giao hàng đầu của Philippines từ Nhật Bản, Đức, New Zealand, Vương quốc
Anh và Úc đều đưa ra tuyên bố lên án hành vi của Trung Quốc.
Từ
cuối năm ngoái, Philippines đã nỗ lực tăng cường hợp tác với các quốc gia dân
chủ khác để bảo vệ các yêu sách lãnh thổ của mình ở Biển Đông.
Đáp
lại, Bắc Kinh đã tăng tần suất các cuộc tuần tra tác chiến của họ gần các rạn
san hô đang tranh chấp, tiến hành một cuộc tập trận hải quân chung với Nga ở Biển
Đông vào tháng 7.
Một
số nhà phân tích cho rằng tần suất tuần tra tăng lên của Manila và Bắc Kinh có
thể làm tăng nguy cơ tính toán sai lầm ở Biển Đông.
Chiến
lược của Trung Quốc là cố gắng đẩy đối thủ vào vị trí mà họ có thể mắc sai lầm
và điều đó có thể tạo cho Bắc Kinh cái cớ để sử dụng nhiều sức mạnh hơn”, ông
Stephen Nagy, một chuyên gia an ninh khu vực tại Đại học Cơ đốc giáo Quốc tế ở
Nhật Bản, nói với VOA qua điện thoại.
Tuy
nhiên, ông Koh cho biết Bắc Kinh khó có thể nâng cao căng thẳng với Philippines
thành một cuộc xung đột quân sự nghiêm trọng.
“Vì
một cuộc xung đột tiềm tàng ở Biển Đông có thể có tác động lan tỏa đến [nỗ lực
tái thống nhất với] Đài Loan, vốn là giải lớn của Bắc Kinh, tôi không nghĩ rằng
Trung Quốc sẽ muốn gây chiến ở vùng biển tranh chấp này”, ông nói với VOA.
Căng
thẳng leo thang nhanh chóng giữa Trung Quốc và Philippines diễn ra sau khi cả
hai tuyên bố đã đạt được thỏa thuận ngừng các cuộc đụng độ dữ dội gần bãi Cỏ
Mây vào tháng 7.
Ông
Koh nói điều này cho thấy khả năng Bắc Kinh và Manila đạt được một cơ chế giảm
leo thang bền vững ở Biển Đông là rất thấp.
“Cả
hai bên đều có cách giải thích khác nhau về các yêu sách tương ứng của họ ở Biển
Đông, vì vậy họ không sẵn sàng đảo ngược lập trường của mình”, ông nói, lưu ý rằng
các điều kiện cho các cuộc đụng độ tái diễn có thể sẽ tiếp diễn trong tương lai
gần.
No comments:
Post a Comment