(How a kidnapping in Berlin Could Bring Down Vietnam's FTA with
Europe) Forbes, 11-8-2017
Bản
tiếng Việt © Nguyễn Quốc Khải
12/08/2017
Dự thảo thương ước tự do giữa Việt Nam và Âu Châu ở
trong tình trạng bất định sau khi Bộ Ngoại Giao Đức tố cáo mật vụ của Việt Nam
bắt cóc một thương gia Việt Nam trên đường phố của Bá Linh vào tháng vừa qua.
Chánh phủ Đức nói rằng Ô. Trịnh Xuân Thanh, người đang bị nhà chức trách Việt
Nam truy lùng vì những vi phạm tài chánh, đã bị bắt cóc ngay tại trung tâm của
thủ đô Đức vào ngày 23/7, nhưng Hà Nội khai rằng ông ta tình nguyện trở về Việt
Nam và tự ra đầu thú với cảnh sát. Ít lâu sau, ông ta xuất hiện và thú tội
trên đài truyền hình của nhà nước. Luật sư của ông Thanh cho rằng đây là một sự
ép buộc.
Trịnh Xuân Thanh
Tranh
cãi công khai
Vào đầu tháng 8, Bộ Ngoại giao Đức tuyên bố rằng
“không còn có sự nghi ngờ nghiêm trọng” về việc mật vụ và tòa Đại Sứ Việt Nam
liên hệ đến vụ bắt cóc và đây là “một vi phạm trắng trợn chưa từng thấy luật
pháp Dức và quốc tế”. Bộ Ngoại Giao Đức cũng đòi Hà Nội trả Ô. Thanh trở về Đức,
nơi mà Ô. Thanh đang xin tị nạn. Bộ Trưởng Ngoại Giao Đức sau đó mô tả biến cố
này như những phim trinh thám ly kỳ thời chiến tranh lạnh. Ô. Phil Robertson,
Phó Giám Đốc đặc trách về Á Châu cũa Tổ Chức Human Rights Watch, nói rằng “Bá
Linh cần đòi hỏi Việt Nam trả tự do cho Ô. Thanh và tìm kiếm một giải pháp cho
biến cố này là điều kiện cần thiết để tiếp tục mọi sự tiếp cận giữa Đức và Việt
Nam”. Tuy nhiên, cho tới nay Đức chỉ tuyên bố viên chức đặc trách ngành tình
báo là người không được hoan nghênh (persona non grata). Hiên nay, xem ra Hà Nội
không có ý định gửi trả Ô. Thanh về Đức. một quốc gia Âu châu buốn bán nhiều nhất
với Việt Nam. Vì vậy, phát ngôn viên của Bộ Ngoại Giao Đức nói với Reuters tuần
này rằng “chúng tôi đang cứu xét cần phải làm gì để những đồng nghiệp Việt Nam
hiểu rõ rằng chúng tôi không chấp nhận những gì đã xẩy ra. Không loại trừ một
giải pháp nào cả.”
Thủ Tướng Đức & Thủ Tướng VN
Nguy
cơ mất mát
Một giải pháp là Đức sẽ giới hạn viện trợ phát triển
cho Việt Nam. Vào 2015, Đức hứa giúp Việt Nam $257 triệu Mỹ kim trong hai năm.
Một giái pháp khác, như những nhà phân tách cho biết một cách tin tưởng rằng Thủ
Tướng Đức Angela Merkel, một nhà lãnh đạo không chánh thức của Liên Hiệp Âu
Châu (European Union – EU), sẽ vận động với các nước Âu Châu láng giềng hoãn Thỏa
Ước Thương Mại Tự Do Âu Châu - Việt Nam (EU - Việt Nam Free Trade Agreement –
EVFTA) mà đôi bên đã ký kết vào tháng 12. 2015 và dự trù được phê chuẩn vào đầu
năm tới. Thỏa ước rất quan trọng đối với Việt Nam. Thương mại của Việt Nam với
EU tăng từ $10 tỉ Mỹ kim vào 2006 lên đến $48 tỉ Mỹ kim vào năm vừa qua. EU hiện
nay là đối tác thương mại lớn thứ hai của Việt Nam, sau Trung Quốc, và là đối
tác xuất cảng lớn thứ hai, sau Hoa Kỳ. Ủy Hội Âu Châu, một tổ chức hành pháp của
EU, nghĩ rằng EVFTA có thể giúp tổng sản phẩm nội địa (GDP) của Việt Nam tăng
lên tới 15%.
Ngay trước khi có vụ Ô. Thanh bị bắt cóc, đã có những
đề nghị rằng EVFTA có thể được trì hoãn lại vì hồ sơ vi phạm nhân quyền khủng
khiếp của Việt Nam mà một số người tin rằng đã trở nên tồi tệ hơn trong những
năm gần đây. Luật lệ hiện nay có nghĩa là EVFTA phải được chấp nhận bởi mọi
thành viên của EU gồm 28 quốc gia, cũng như là Quốc Hội Âu Châu, và những tổ chức
nhân quyền đang bận rộn vận động họ bác bỏ thỏa ước thương mại này – hay ít nhất
buộc phải có những thay đổi lớn, có nghĩa là EU chỉ chấp thuận thương ước nếu
chính phủ Việt Nam cải thiện nhân quyền.
Ô. Pier Antonio Panzeri, Chủ Tịch của Ủy Ban Nhân
Quyền thuộc Quốc Hội Âu Châu, tuyên bố tại cuộc họp báo vào tháng 2 trong khi
viếng thăm Việt Nam rằng “Chúng tôi đã nói với những giới hữu trách Việt Nam rằng
sẽ vô cùng khó khăn để chấp thuận EVFTA trong hoàn cảnh này”. Chánh phủ Việt
Nam xem ra thiết tha xoa dịu những lo ngại của EU trước khi có vụ bắt cóc vào
tháng vừa qua, làm cho sự kiện trở nên bối rối. Vào tháng 7, Thủ Tướng Nguyễn
Xuân Phúc đến Đức để tham dự Hội Nghị Thượng Đỉng G20 được tổ chức tại Hamburg.
Theo cơ quan truyền thông nhà nước, Ô. Phúc đã gặp 14 nhà lãnh đạo thế giới bao
gồm Ô. Donald Tusk, Chủ Tịch Hội Đồng Âu Châu (European Council) và Ô. Jean
Claude Juncker, Chủ Tịch Ủy Hội Âu Châu (European Commission). Ô. Phúc cũng đã
họp với Thủ Tướng Đức Merkel. Cơ quan truyền thông Việt Nam tường thuật rằng một
thông báo tại cuộc họp này cho biết hai nước đã đồng ý về một hiệp định thương
mại trị giá $1.7 tỉ Mỹ kim. Sau đó, Ô. Phúc tới Hòa Lan, một nước Âu Châu đầu
tư lớn nhất ở Việt Nam. Tại thành phố The Hague, Ô. Phúc công bố rằng Việt Nam
sẽ bỏ những giới hạn đối với những nhà đầu tư nước ngoài trong một số số khu vực
công nghiệp.
Nhà hoạt động Lã Việt Dũng bị công an đánh đập
Vấn
đề gai góc
Có thể chánh phủ Việt Nam biết rằng trong khi nhân
quyền có thể là làn ranh đỏ dối với một số viên chức Âu châu, hứa hẹn về lợi
nhuận đối với những công ty Âu Châu có thể đủ mạnh để buộc những viên chức khác
chấp nhận EVFTA.
Ngoài ra, EU có thể tự bắn vào chân mình nếu họ bắt
đầu phá vỡ EVFTA vì hồ sơ nhân quyền của Việt Nam; điều này có thể trở thành một
tiền lệ cho những thỏa hiệp trong tương lai. EU đã từ lâu muốn có một hiệp định
thương mại tự do với toàn khối những nước Đông Nam Á (Association of Souteast
Asian Countries – ASEAN) và những cuộc bàn cãi về hiệp định này đã được bắt đầu
vào tháng 3. Nhưng nếu EVFTA đổ vỡ vì hồ sơ nhân quyền của Việt Nam - mặc dù
không phải vì vụ bắt cóc Ô. Thanh - Hiệp định thương mại ASEAN-EU gần như chắc
chắn sẽ tiêu tan. Người ta cũng phải xem xét đến tình trạng nhân quyền tại Lào,
Campuchia, Mã Lai, Phi Luật Tân, và Brunei, tất cả những nước này hầu như cũng
thiếu thốn ở cùng mức độ giống như Việt Nam.
No comments:
Post a Comment