VỤ BAUXITE : NẾU KIỆN, PHẢI KIỆN CHÍNH PHỦ

Vụ bauxite: “Nếu kiện, phải kiện Chính phủ”
Thiện Giao, phóng viên RFA
2009-06-12
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/Vietnamese-PM-sued-over-bauxite-projects-TGiao-06122009105904.html
Vụ Tiến sĩ Cù Huy Hà Vũ kiện Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng liên quan đến các quyết định về bauxite được giới quan sát cho là “không khả thi” nhưng không nhất thiết mang hình ảnh “con kiến đi kiện củ khoai.”

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng trog chuyến thăm Nam Hàn hồi cuối tháng 5-2009. Hôm 11-6-2009, Luật sư Cù Huy Hà Vũ đã nộp đơn kiện ông Dũng liên quan đến quyết định triển khai dự án bauxite Tây Nguyên. AFP PHOTO
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/Vietnamese-PM-sued-over-bauxite-projects-TGiao-06122009105904.html/NguyenTanDung-SKorea-305.jpg

Kiện Thủ tướng
Ngày 11 tháng Sáu vừa qua, một công dân, là tiến sĩ Cù Huy Hà Vũ, đã gởi “Đơn Khởi Kiện Thủ Tướng Chính Phủ Nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam” đến Tòa Án Nhân Dân Thành Phố Hà Nội.
Đơn khởi kiện của ông Cù Huy Hà Vũ kiện thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nêu lý do là ông Dũng “ban hành trái pháp luật Quyết Định số 167/2007/QĐ-TTg ngày 1 tháng 11 năm 2007 phê duyệt Quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến sử dụng quặng bauxit giai đoạn 2007 – 2015, có xét đến năm 2025.”
Đơn kiện của ông Cù Huy Hà Vũ, với bị đơn là Thủ Tướng Chính Phủ, được một luật sư nổi tiếng tại Hà Nội, ông Nguyễn Trọng Tỵ, nói là “từ xưa đến nay chưa có.”

Đơn kiện này, theo nhận định của Tiến Sĩ Nguyễn Vân Nam, chuyên viên Luật Tổ Chức Nhà Nước và Công Pháp Quốc Tế, là “chắc chắn không thể được thụ lý.”

Đơn kiện của Luật sư Cù Huy Hà Vũ. RFA photo
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/Vietnamese-PM-sued-over-bauxite-projects-TGiao-06122009105904.html/CuHuyHaVu-NguyenTanDung-01-200.jpg


Cả 2 ông Nguyễn Trọng Tỵ và Nguyễn Vân Nam đều nhắc đến yếu tố then chốt: Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng đang là một công chức “đứng đầu cơ quan hành pháp, được sự ủy quyền của Nhà Nước để thực hiện quyền hành pháp.”

Luật sư Nguyễn Trọng Tỵ cho rằng, cần phân biệt đâu là quyết định của một cơ quan, và đâu là quyết định mang tính cá nhân:
“Phải xem đến nội dung của quyết định ấy [167/2007/QĐ-TTg]. Quyết định ấy, nếu là người đứng đầu 1 cơ quan hành chính, thay mặt cơ quan hành chính để ban hành, thì đấy là của 1 cơ quan. Còn nếu quyết định ấy không có tập thể, không có cơ quan quan hệ đến, thì đó là quyết định cá nhân. Trong trường hợp thì tôi chưa thấy có một điều gì để ông Vũ kiện.”

Cơ sở pháp lý?

Luật sư Nguyễn Vân Nam thì cho rằng một công dân không thể kiện Thủ Tướng, vì Thủ Tướng “chỉ là người thay mặt Chính Phủ.” Nếu kiện, thì bị đơn cần phải là Nhà Nước, hay Chính Phủ mà ông Thủ Tướng ấy là người đại diện.

Vẫn theo luật sư Nam, đơn kiện mà ông Cù Huy Hà Vũ đang đệ nạp là “không thể được,” trừ khi ông Nguyễn Tấn Dũng ‘bị kiện cá nhân với những tội danh khác.’
“Ông Dũng trong tư cách một cá nhân, thực hiện nhiệm vụ một công chức, chỉ có thể bị kiện với tư cách cá nhân khi, hoặc là lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, hoặc là thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Trong trường hợp này thì phải áp dụng luật hình sự. Và muốn kiện theo luật hình sự thì phải gởi đơn yêu cầu Viện Kiểm Sát Nhân Dân Tối Cao điều tra và ra quyết định khởi tố. Một đơn khởi kiện như ông Vũ đang làm là không thể được.”

Luật sư Nguyễn Trọng Tỵ nhận định, rằng đây là một vụ kiện hành chính, và vì vậy yếu tố “gây hại” do một quyết định gây ra sẽ là yếu tố quan trọng về quyền kiện của công dân:
“Kiện hành chính là kiện đối với quyết định hoặc hành vi hành chính của một công chức, viên chức, bất kể đó là ai. Nhưng việc ấy, hành vi ấy, hay quyết định ấy phải là gây hại cho người ấy thì người ấy mới có quyền kiện.”

Đơn kiện của ông Cù Huy Hà Vũ nói rằng ban hành của Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng “trái pháp luật.” Cụ thể là trái với Luật Bảo Vệ Môi Trường, trái với Luật Quốc Phòng, Luật Di Sản Văn Hóa, và trái với Luật Ban Hành Văn Bản Quy Phạm Pháp Luật.
Ông Cù Huy Hà Vũ “đề nghị Tòa Án Nhân Dân Thành Phố Hà Nội thụ lý Đơn Khởi Kiện,” “đưa vụ án ra xét xử để hủy bỏ Quyết Định” ban hành ngày 1 tháng 11 năm 2007. Một số yêu cầu khác cũng được đưa ra trong Đơn Khởi Kiện.
Theo nhận định của Luật Sư Nguyễn Vân Nam, thì khả năng khả thi nhất là hình thức 1 đơn “khiếu nại,” được “gởi đến Quốc Hội, Chính Phủ hoặc một cơ quan có thẩm quyền, yêu cầu kiểm tra trong quá trình thực thi công vụ, Thủ Tướng Chính Phủ có vi phạm Luật, Qui Định trong quản lý Nhà Nước hay các qui định trong hoạt động của Chính Phủ hay không.”

Luật sư Nguyễn Vân Nam cho rằng đơn kiện của ông Cù Huy Hà Vũ là “khởi kiện về mặt hành chính,” trong khi “luật Việt Nam không giống luật hành chính của các nước khác.”
Tại các quốc gia khác, “mọi hoạt động hành chính, quản lý của Nhà Nước, đều bị giám sát bởi một Tòa Án Hành Chính. Tại Việt Nam, Luật quy định chỉ một số rất ít hành vi quản lý nhà nước bị đặt dưới sự kiểm soát của Tòa này.” Và trường hợp cụ thể này, luật sư Nam nói rằng “không nằm trong phạm vi xác định đó.”
Hình thức “đơn khiếu nại” là khả dĩ hơn, tuy nhiên, theo một số luật sư, “tác dụng giống như ông Vũ trông đợi là không thể có.”

Copyright © 1998-2009 Radio Free Asia. All rights reserved.



Luật sư Cù Huy Hà Vũ nói về vụ kiện Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng
Mặc Lâm, phóng viên RFA
2009-06-12
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/Lawyer-CuHuyHaVu-to-sue-PM-NguyenTanDung-MLam-06122009140804.html
Luật sư Cù Huy Hà Vũ vừa đưa đơn khởi kiện Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng với lý do đã ban hành quyết định cho phép khai thác mỏ bauxite trái pháp luật.
Mặc Lâm phỏng vấn Luật sư Cù Huy Hà Vũ để biết thêm chi tiết về sự việc này.

Trách nhiệm

Mặc Lâm : Thưa Luật Sư, xin ông cho biết là với Hiến Pháp hiện hành của nhà nước Công Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam thì việc ông khởi kiện một thủ tướng có được pháp luật cho phép hay không?
LS Cù Huy Hà Vũ : Theo luật Việt Nam thì việc khởi kiện ra toà là được áp dụng đối với tổ chức, đối với cá nhân có hành vi hành chính hoặc là có những quyết định hành chính trái với pháp luật, thì việc đó luật pháp Việt Nam cho phép.
Vả lại, căn cứ vào Bộ Luật Dân Sự thì mọi hành vi, mọi chủ thể tức là những người có những hành vi mà vi phạm pháp luật đấy, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của người khác thì nếu không nghiêm trọng đến mức phải chịu trách nhiệm hình sự thì đều là đối tượng có thể bị khởi kiện ra toà.
Cho nên trong trường hợp này, Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng là một cá nhân hoặc là đại diện cho một tổ chức có thể bị khởi kiện như bất cứ một công dân nào khác.

Mặc Lâm : Thưa ông nguyên tắc để thành lập một vụ án thì bên nguyên đơn phải chứng minh được những thiệt hại vật chất hay tinh thần của bị đơn đối với mình hay với cộng đồng. Trong trường hợp này làm sao chứng minh được trách nhiệm liên đới của thủ tướng có thể gây tác hại cho chủ thể, thưa ông?
LS Cù Huy Hà Vũ : Chuyện chứng minh cái tác hại nghiêm trọng của quyết định của thủ tướng phê duyệt "quy hoạch phân vùng thăm dò - khai thác - chế biến - sử dụng quặng bauxite 2007-2025" là rất rõ ràng, bởi vì chính Quốc Hội đã đưa ra những cái luật để ngăn cấm những hành vi đó.
Chẳng hạn, đó là luật bảo vệ môi trường quy định rất rõ là cấm những hành vi xâm hại đến môi trường, vậy thì cái quyết định của Thủ Tuớng Nguyễn Tấn Dũng đã bất chấp những quy định của pháp luật ở Luật Bảo Vệ Môi Trường, một bộ luật rất là cụ thể, chớ không phải là cảm nhận.

Quyết định trái luật?

Mặc Lâm : Đơn kiện của ông ghi rõ là chống lại việc thủ tướng ký một văn bản trái pháp luật, xin Luật Sư cho biết chi tiết kỹ thuật về một văn bản trái pháp luật cụ thể như thế nào?
LS Cù Huy Hà Vũ : Việc mà tôi kiện Thủ Tướng Chính Phủ Nguyễn Tấn Dũng là tôi kiện ổng vì đã ban hành một quyết định trái pháp luật, tức là nó trái với những luật đã được ban hành.
Ví dụ quyết định đó trái Luật Bảo Vệ Môi Trường, quyết định đó trái Luật Quốc Phòng, rồi trái Luật Di Sản Văn Hoá này, hình thức nội dung văn bản này, trái nốt cả Luật Ban Hành Văn Bản Vi Phạm Pháp Luật, tức là trong trường hợp này tôi căn cứ vào luật để tôi bác bỏ quyết định của Thủ Tướng.
Tất nhiên, sau cái quyết định đó của Thủ Tướng thì có nội dung về việc cho phép khai thác bauxite, thì cái việc bác bỏ của tôi căn cứ trên cái quyết định đó trái luật, thì cũng thực tế và trong thực chất là họ đã triển khai việc khai thác bauxite hiện nay.

Mặc Lâm : Đơn khởi kiện của Luật Sư được gửi cho tòa án cấp nào và liệu có đủ yếu tố pháp lý để tòa án thụ lý vụ kiện này hay không?
LS Cù Huy Hà Vũ : Đơn khởi kiện của tôi đương nhiên là tôi phải tính đến chuyện là phải được thụ lý, bởi vì tôi hoàn toàn căn cứ vào các quy định của pháp luật. Vả lại, tôi là một người hoạt động về luật, cũng có nhiều kinh nghiệm, đã tham gia nhiều phiên toà thì tôi cũng không đến nỗi ngây thơ để làm đơn khởi kiện để rồi người ta không thụ lý.
Tuy nhiên, cũng phải thừa nhận một cách khách quan rằng vụ kiện Thủ Tướng Chính Phủ dù sao cũng là một việc mà trước hết là nó sẽ gây một bối rối có thể nói rất là mạnh đối với Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng nói riêng và đối với lãnh đạo Việt Nam nói chung, cho nên lãnh đạo chắc chắn họ cũng phải cân nhắc để cho cái toà vẫn thuộc sự chi phối của lãnh đạo Việt Nam có nên thụ lý hay không thụ lý đối với đơn khởi kiện của tôi.
Nhưng tất nhiên tôi tin rằng dù toà án Việt Nam có đưa ra những lập luận gì đi chăng nữa thì tôi sẽ tiếp tục có đầy đủ những cơ sở pháp luật để hoá giải dần những lý do họ đưa ra.
Cái chuyện người ta đưa ra những lý do để từ chối việc này việc kia, thậm chí người ta bất chấp, thì tôi đã quen rồi, và đó là thực trạng ở Việt Nam : người ta nói một đàng làm một nẻo, người ta đưa ra những luật nhưng người ta lại bất chấp luật pháp (do chính họ đưa ra) thì cái toà án Việt Nam cũng bất chấp luật pháp rất nhiều.
Thì cái việc người ta tìm cách trì hoãn, hay là chưa thụ lý ngay, hoặc là thế nào đó, thì cái chuyện đấy không cũng không ngoài cái tầm suy nghĩ của tôi. Nhưng mà cho dù các ông ấy suy nghĩ như thế nào thì tôi vẫn tin rằng sự thật vẫn là sự thật.

Mặc Lâm : Chúng tôi xin một câu hỏi cuối cùng nữa. Trong vụ án giáo xứ Thái Hà, một đồng nghiệp của ông là Luật sư Lê Trần Luật đã bị sách nhiễu, bị gây khó khăn mọi cách vì ông này là luật sư biện hộ cho các bị cáo. Như vậy thì đơn kiện của ông có thể sẽ bị đối xử tương tự như vậy và đôi khi còn nặng nề hơn thế nữa. Lụât Sư đã chuẩn bị tinh thần như thế nào đối với những diễn tiến sắp tới?
LS Cù huy Hà Vũ : Tôi chưa bao giờ nghĩ rằng tôi làm gì trái pháp luật cả, cho nên không có một cơ quan nào ở nước Việt Nam này, cá nhân lãnh đạo nào ở nước Việt Nam này có thể cấm tôi hoạt động về pháp luật. Tôi khẳng định điều đó.
Còn ngược lại, nếu người ta có những hành vi trái pháp luật nào đó thì người phá pháp luật Việt Nam họ sẽ phải trả giá, trước hay sau thôi. Nhưng mà kết luận lại, tôi luôn nghĩ rằng tôi làm việc pháp luật và việc tôi khởi kiện Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng là vì lợi ích chung, vì lợi ích quốc gia.
Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng chỉ là một nhà lãnh đạo của một giai đoạn nhất định chứ ổng không thể là nhà lãnh đạo của Việt Nam vĩnh viễn được, cho nên các nhà lãnh đạo Việt Nam nói chung và Thủ Tướng Nguyễn Tấn Dũng nói riêng hãy nghĩ đến sự hạn hữu trong sự cầm quyền của mình, hãy vì lợi ích lâu dài và trường tồn của nhân dân Việt Nam.

Mặc Lâm : Xin cám ơn Luật sư Cù Huy Hà Vũ dành thời giờ cho chúng tôi trong cuộc phỏng vấn ngày hôm nay.

Copyright © 1998-2009 Radio Free Asia. All rights reserved.


Đơn của luật sư Cù Huy Hà Vũ kiện Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng về dự án bauxite