Hệ thống phòng không “Tia Sắt” của Israel hoạt động như
thế nào?
The
Economist
Phan Nguyên, biên dịch
Cứ mười tên lửa bay tới, hệ thống phòng không di động của Israel, gọi là
Vòm Sắt (Iron
Dome) , thường bắn hạ được chín. Israel tuyên bố đã duy trì tỷ lệ đó ngay cả
khi Hamas bắn những loạt tên lửa lớn hơn từ Gaza sau cuộc tấn công của nhóm Hồi
giáo này vào Israel hôm 7/10. Tuy nhiên, Iron Dome cũng có những hạn chế. Về cơ
bản, việc bổ sung kho tên lửa dự trữ phục vụ đánh chặn, ngay cả với sự hỗ trợ sản
xuất của Mỹ, cũng rất tốn kém. Chi phí được báo cáo cho mỗi tên lửa đánh chặn,
có tên Tamir, dao động từ 40.000 USD đến hơn gấp đôi. Do đó, Israel có kế hoạch
triển khai hệ thống phòng không bằng laser. Đây sẽ là quốc gia đầu tiên thiết lập
một hệ thống như vậy, gọi là Iron Beam (Tia Sắt). Vậy hệ thống này thực sự hoạt
động như thế nào?
Bộ Quốc phòng Israel đã quyết định xây dựng Iron Beam vào năm ngoái sau
khi nước này phá hủy thành công tên lửa, súng cối, máy bay không người lái và đạn
chống tăng trong các cuộc thử nghiệm. Như thủ tướng khi đó là Naftali Bennett
đã nói, Israel sẽ dựng lên một “bức tường laser”. Các hoạt động dự kiến sẽ bắt đầu
vào năm 2025. Giờ đây, với việc chiến tranh đang hoành hành, tiến trình đang được
rút ngắn. Uzi Rubin, cựu lãnh đạo Tổ chức Phòng thủ Tên lửa Israel thuộc Bộ Quốc
phòng, cho biết lợi thế lớn nhất là nguồn “đạn” không giới hạn của Iron Beam.
Ông lưu ý rằng các tia laser được “tạo ra ngay lập tức”, mỗi tia có giá chỉ vài
đô la dầu diesel dùng chạy máy phát điện.
Iron Beam là một tuyệt tác công nghệ. Súng laser di động sử dụng cấu hình
gương phức tạp để chuyển hướng các photon từ điốt phát sáng thành một chùm tia
duy nhất. Để ngăn gương bị tan chảy, chúng được thiết kế với hệ thống làm mát
và phản xạ đặc biệt. Sau quãng đường 10 km, tia laser Iron Beam được cho là có
đường kính bằng một đồng xu và có độ chính xác đáng kinh ngạc, bất chấp tác động
làm biến dạng của gió và nhiệt độ không khí.
Tuy nhiên, dù tia laser 100kW của Iron Beam có đáng sợ đến đâu, Tiến sĩ
Rubin vẫn cảnh báo rằng những kỳ vọng về “hiệu suất dạng Chiến tranh giữa các
vì sao” là không thực tế. Các chuyên gia cho rằng tầm bắn của Iron Beam tốt nhất
chỉ bằng hơn 1/3 so với tên lửa đánh chặn Tamir, loại tên lửa có thể bắn trúng
mục tiêu cách xa 70 km. Nhà phát triển hệ thống thuộc sở hữu nhà nước của
Israel, Rafael, đã nói về phạm vi “vài dặm”. Một hạn chế là thời tiết có thể ảnh
hưởng đến hệ thống—độ ẩm và các hạt, như khói, hấp thụ năng lượng laser.
Một nhược điểm khác là “thời gian dừng”. Phải mất vài giây tiếp xúc để
tia laser Iron Beam bơm đủ năng lượng vào tên lửa đang bay để làm nó bị vỡ ra
hoặc phát nổ. Do đó, Iron Beam không thể chống đỡ được các đòn tấn công hạng nặng,
vì vậy hệ thống này sẽ được sử dụng song song với Iron Dome, giúp bắn các loạt
tia đánh chặn một cách nhanh chóng. Iron Beam cũng sẽ thu thập dữ liệu nhắm mục
tiêu từ mạng lưới radar và máy tính tốc độ cao của Iron Dome. Và tia laser của
hệ thống mới có thể phù hợp nhất để chống lại các máy bay không người lái tấn
công có tốc độ bay chậm hơn, vốn không xoay và phải dựa vào các cánh quạt, cánh
tà và hệ thống dẫn đường tương đối mỏng manh, khiến chúng có thể bị bắn hạ bằng
các tia laser ngắn hơn.
Một điều đáng lo ngại là Hamas và các nhóm chiến binh khác có thể tìm
cách bọc tên lửa bằng vật liệu chịu nhiệt. Và chi phí lắp đặt các đơn vị Iron
Beam là đáng kể (mặc dù không được tiết lộ). Yakov Amidror, một thiếu tướng đã
nghỉ hưu và là cựu lãnh đạo Hội đồng An ninh Quốc gia Israel, nói rằng vẫn còn
phải xem liệu Iron Beam có bắn hạ được nhiều tên lửa không để biện minh cho việc
có nên đầu tư vào hệ thống này hay không.
Các hệ thống phòng không bằng laser khác đang được triển khai. Lockheed
Martin, vào tháng 12 năm 2022, đã ký một thỏa thuận với Rafael để cùng phát triển
một biến thể của Iron Beam cho lực lượng Mỹ và có thể là cả các đồng minh. Theo
Nicholas Morley, một nhà khoa học cấp cao tại phòng thí nghiệm, nhóm “năng lượng
định hướng” của Phòng thí nghiệm Nghiên cứu Không quân Hoa Kỳ ở Albuquerque,
New Mexico, đang phát triển loại laser 300kW để đánh bại những “những loạt tên
lửa áp đảo” khi xảy ra xung đột.
Vòm
Sắt của Israel hoạt động như thế nào?
No comments:
Post a Comment