Liên
tục bắt các nhà hoạt động môi trường, VN sẽ gặp khó với khoản tài trợ hơn 15 tỷ
đô
RFA
2023.06.07
Việt Nam có thể gặp nhiều
thách thức trong việc nhận gói hỗ trợ trị giá 15,5 tỷ đô la để chuyển đổi từ điện
than sang năng lượng sạch khi gần đây hàng loạt các tổ chức xã hội dân sự lên
tiếng kêu gọi các nhà tài trợ buộc Hà Nội phải cải thiện nhân quyền, giảm bắt bớ
các nhà hoạt động môi trường.
Nhà hoạt động
môi trường Đặng Đình Bách và Hoàng Minh Hồng bị chính quyền bắt với các buộc Trốn
thuế (The Project 88/Change.org)
Cam kết và thực tiễn
Cuối năm 2022, Việt Nam đã ký thỏa thuận Đối tác
chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP) với một nhóm các nước giàu và các ngân
hàng phát triển, trị giá 15,5 tỷ đô la, để đạt mục tiêu phát thải bằng không
vào năm 2050.
Với thỏa thuận trên, Việt Nam cam kết tăng năng lượng
tái tạo, giảm nhiệt điện than và phát thải để thúc đẩy đầu tư, tăng trưởng kinh
tế và tạo ra cơ hội cho người dân Việt Nam đồng thời đẩy mạnh cuộc chiến chống
khủng hoảng khí hậu toàn cầu.
Tuy nhiên, trái ngược với cam kết của mình, qua thông
tin từ truyền thông chính thống, chính phủ Việt Nam vẫn cho xây dựng các nhà máy nhiệt điện than đã
được phê duyệt giai đoạn 2021-2023, bao gồm Nhà máy nhiệt điện (NMNĐ) Na Dương
II, NMNĐ An Khánh - Bắc Giang, NMNĐ Vũng Áng II, NMNĐ Quảng Trạch I, NMNĐ Vân Phong I, NMNĐ Long Phú I…
Công
ty Tuyển than Cửa Ông ở thị xã Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh. Ảnh: Reuters
Bên cạnh đó, Chính phủ quốc gia độc đảng này gia
tăng “đàn áp”, bắt bớ các nhà hoạt động môi trường. Trường hợp mới nhất là
việc bắt giam nhà hoạt động môi trường Hoàng Thị Minh Hồng với cáo buộc với tội
danh “Trốn thuế”.
Bà Guneet Kaur, điều
phối viên chiến dịch của tổ chức International Rivers bình luận với RFA
qua email rằng, Chính phủ Việt Nam đang sử dụng điều luật trốn thuế như một vũ
khí chống lại những nhà hoạt động đấu tranh cho môi trường:
“Các luật thuế dùng
để buộc tội tổ chức xã hội dân sự được diễn
đạt rất mơ hồ. Một khuôn mẫu có sẵn được tạo ra để áp dụng luật này một cách tùy tiện nhằm bịt miệng các nhà lãnh đạo đấu tranh cho công lý khí hậu và những
người bảo vệ môi trường.”
Đánh giá những gì
đang xảy ra ở Việt Nam là nghiêm trọng và kinh hoàng, bà Kimiko Hirata, khôi
nguyên giải thưởng Goldman Prize năm 2021, trả lời RFA qua email:
“Đó là một sự vi phạm nhân quyền. Các nhà hoạt động môi
trường làm việc về biến đổi khí hậu nhằm mục đích bảo vệ người dân Việt Nam khỏi những tác động tàn khốc của biến
đổi khí hậu và đảm bảo sự thịnh vượng, bền vững của đất nước. Quyền được thực
hiện một nhiệm vụ quan trọng như vậy cần phải được đảm bảo đầy đủ.”
VN đã sai khi gia
tăng bắt bớ các nhà hoạt động môi trường
Để chống lại hành động được cho là “lạm dụng luật
pháp” của chính quyền Hà Nội, Theo NPR, một
liên minh gồm 36 tổ chức nhân quyền hoạt động về môi
trường hồi đầu tháng năm đã gởi thư cho Tổng thống Hoa Kỳ và các nước JETP,
kêu gọi lãnh đạo các nước này gây áp lực để Việt Nam trả tự do cho các nhà
hoạt động đã bị bỏ tù oan; đồng thời dỡ bỏ các hạn chế đối với xã hội dân sự.
Liên minh này cũng đã gửi những bức thư tương tự tới
Tập đoàn Tài chính Quốc tế của Ngân hàng Thế giới và Ngân hàng Phát ác dự án môi trường
tại Việt Nam và nhiều quốc gia khác.
Nội dung bức thư có triển Châu Á, những tổ chức được
cho là sẽ cho các thỏa thuận tài trợ cho đoạn yêu cầu “các
quốc gia G7 phải đảm bảo rằng xã hội dân sự và những người
bảo vệ
môi trường ở Việt Nam có thể tham gia vào quá trình chuyển đổi
năng lượng sạch một cách có ý nghĩa mà không bị trừng phạt.”
Bà Guneet cho biết International Rivers cũng là một
tổ chức tham gia vào liên minh này. Bà cho rằng, chính nhờ các hoạt động đấu
tranh của những nhà hoạt động bảo vệ môi trường, mới khiến chính phủ Việt Nam
đưa ra cam kết đưa
chỉ số phát thải CO2 về 0 (net zero) vào năm 2050.
Bà nói tiếp:
“Tuy nhiên, việc đàn áp những người này đã nêu bật sự
trái ngược giữa cam kết chuyển đổi năng lượng mà chính Việt Nam đã công bố, với việc chính
phủ Việt Nam tiếp tục đầu tư vào điện than như được dự kiến trong Quy hoạch
Phát triển Điện lực (Điện VIII-PV).”
Bà Guneet, đồng thời
cho rằng, những cam kết về môi trường của Việt Nam đã mở đường cho việc hình
thành JETP và gói tài trợ 15,5 tỷ đô-la. Vì thế, Chính phủ Việt Nam phải nhận
ra rằng các nhà hoạt động môi trường như ông Đặng Đình Bách, Ngụy Thị Khanh,
Hoàng Minh Hồng và những người khác là những đối tác không thể thiếu trong cuộc
đấu tranh cho công lý khí hậu. Bà kết luận:
“Xã hội dân sự, bao gồm cả những nhà hoạt động bảo vệ môi trường là những chủ thể quan trọng
trong chiến lược hành động về khí hậu dựa trên các quyền cơ bản.
Các quốc gia và các thể chế đa phương có nhiệm vụ đảm bảo
rằng không có sự cô lập nào đối với các chủ thể
trong xã hội dân sự, điển
hình như các vụ bắt giữ sai trái hay các hình thức khác.
Sự chính nghĩa của quá trình chuyển đổi năng lượng công bằng
là sự tích hợp các tiêu
chuẩn nhân quyền vào quá trình chuyển
đổi năng lượng và khử cacbon. Một quá trình chuyển đổi công
bằng không còn là chính nghĩa nếu những người bảo vệ
môi trường bị bỏ tù một cách bất công.”
Đồng tình với ý kiến
của bà Guneet, bà Kimiko Hirata nói thêm rằng, các nhà hoạt động môi trường
thực sự đang đấu tranh cho môi trường chứ không phải chống lại chính phủ:
“Chính phủ Việt Nam đã đối xử sai lầm với
những nhà hoạt động, những người có thể đóng góp và giúp chính phủ giải
quyết những thách thức sau này. Việc bắt giữ họ là hoàn toàn sai trái. Chính
phủ Việt Nam nên chủ động mời và hợp tác với họ với tư cách là
đối tác như các quốc gia khác đang làm.”
-------------------------
Tin, bài liên quan
THỜI SỰ
·
Chọn
gang thép hay chọn môi trường?
·
Số
phận mỏ sắt Thạch Khê vẫn còn treo!
·
Bỏ
tù các nhà hoạt động môi trường, VN tự mâu thuẫn về cam kết tại COP-26?
·
Mỏ
sắt Thạch Khê: bài toán đố về môi trường?
·
Cá
đuối khổng lồ vừa được thả về tự nhiên và thông điệp bảo tồn đa dạng sinh học
No comments:
Post a Comment