Tóm tắt cuộc nổi dậy ở Nga, qua lời kể
của 4 tổng thống và một lãnh chúa nổi loạn
Việt
Linh / Cali Today
June 29, 2023
Cuộc nổi loạn cuối tuần đầy kịch tính của một lãnh chúa đánh thuê ở Nga
thách thức Tổng thống Nga Vladimir Putin đã được nhấn mạnh bằng ngôn ngữ kịch
tính từ các nhân vật chính – và một số khoảng lặng kéo dài – khi thế giới nín
thở trước thách thức lớn nhất đối với sự cai trị của Putin trong hơn hai thập
niên.
Thủ lĩnh lính đánh thuê Yevgeny Prigozhin đã kích động một cuộc nổi dậy
chống lại các nhà lãnh đạo quân sự của Nga và đưa quân của mình tới Moscow
nhưng đã hủy bỏ cuộc binh biến khi Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko làm
trung gian cho một thỏa thuận bao gồm việc lưu đày lãnh chúa ở Belarus. Mặc dù
chỉ tồn tại trong thời gian ngắn, cuộc nổi dậy đã làm rung chuyển giới quyền lực
Nga, làm lu mờ hào quang kiểm soát hoàn toàn của Putin và khiến người Ukraine
hy vọng rằng cuộc đấu đá nội bộ của Nga có thể giúp ích cho họ.
Nhiều câu hỏi vẫn chưa có lời giải đáp về việc làm thế nào mà Prigozhin
xoay sở để đi được 200 km (125 dặm) từ Moscow mà không gặp nhiều trở ngại.
Nhưng rất nhiều lời qua tiếng lại. Dưới đây là cái nhìn về những ngày vừa qua,
tập trung vào các bình luận của các nhân vật chủ chốt — Prigozhin, Putin và
Lukashenko — cũng như của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy và Tổng thống
Hoa Kỳ Joe Biden.
NGÀY
1: CUỘC CÁCH MẠNG BẮT ĐẦU
Prigozhin đã ném những lời xúc phạm nặng nề vào giới quân sự Nga trong
nhiều tháng trước khi leo thang đối đầu vào đêm thứ Sáu. Trong một thách thức
đáng kể đối với Điện Kremlin, ông lập luận rằng những lý do mà Nga đã nêu để
xâm lược Ukraine – mối đe dọa từ NATO và chủ nghĩa phát xít mới – là dối trá.
“Cái ác do giới lãnh đạo quân sự của đất nước thể hiện phải bị ngăn chặn,”
người đàn ông 62 tuổi hét lên trong một tuyên bố được ghi âm công bố hôm thứ
Sáu. Ông nói rằng các lực lượng của ông không tìm cách thách thức Putin và các
cấu trúc chính phủ khác, nhưng rằng: “Công lý trong các lực lượng vũ trang sẽ
được khôi phục, và sau đó công lý sẽ được khôi phục trên toàn nước Nga.”
Quân đội của ông ta đã thực hiện các tội ác chiến tranh ở Ukraine, Syria
và Châu Phi, và Prigozhin không phản đối cuộc chiến ở Ukraine. Anh ấy muốn nó bị
truy tố hiệu quả hơn. Lực lượng của ông ta, được hỗ trợ bởi hàng chục ngàn tội
phạm bị kết án nhập ngũ từ các nhà tù, là một trong những lực lượng hiệu quả nhất
trong cuộc chiến kéo dài 16 tháng.
Trong nhiều tháng, ông ta cáo buộc quân đội đã bỏ đói lực lượng của anh
ta. Một video vào tháng 5 cho thấy anh ta đứng trước thi thể đẫm máu của những
người lính bị giết của ông ta hét lên những lời tục tĩu với Bộ trưởng Quốc
phòng Sergei Shoigu và Tổng tham mưu trưởng, Tướng Valery Gerasimov, gọi họ là
những kẻ yếu đuối và bất tài và đổ lỗi cho họ về cuộc tàn sát.
“Họ đến đây với tư cách là những người tình nguyện và họ đã chết để
cho bạn nằm dài trong văn phòng bằng gỗ gụ của mình,” Prigozhin hét lên. “Bạn
đang ngồi trong những câu lạc bộ đắt tiền của mình, con cái của bạn đang tận hưởng
cuộc sống sung túc và quay video trên YouTube. Ai không cho chúng tôi đạn dược
sẽ bị ăn sống dưới địa ngục!”
Prigozhin, người nói rằng ông có 25.000 quân sẽ hành quân tới Moscow cùng
với ông, thề rằng quân của ông sẽ trừng phạt Shoigu và kêu gọi quân đội không
kháng cự: “Đây không phải là một cuộc đảo chính quân sự, mà là một cuộc hành
quân của công lý.”
NGÀY
2: PUTIN PHÁT BIỂU QUỐC GIA
Khi lực lượng của Prigozhin dựng trại ở Rostov-on-Don, Putin đã có bài
phát biểu trên truyền hình toàn quốc vào sáng thứ Bảy gọi cuộc nổi dậy là “đâm
sau lưng” và thề sẽ trừng phạt nghiêm khắc những người tổ chức.
Không nhắc đích danh Prigozhin, Putin tố cáo “tình trạng hỗn loạn và
huynh đệ tương tàn”. Ông so sánh hành động của quân nổi dậy với cuộc Cách mạng
Bolshevik năm 1917 dẫn đến nội chiến và sự sụp đổ của đế quốc Nga.
Konstantin Sonin, giáo sư kinh tế chính trị người Nga tại Đại học Chicago,
lập luận rằng việc ông ấy không bao giờ nhắc đến tên Prigozhin, cũng như việc
ông ấy không bao giờ nhắc đến tên của nhà lãnh đạo đối lập đang bị cầm tù
Alexei Navalny. Sonin nói: “Điều đó có nghĩa là anh ấy xem xét tình hình một
cách cực kỳ nghiêm túc và trong lòng ông ấy đang rất bối rối.”
Prigozhin ban đầu cho biết các chiến binh của ông sẽ không đầu hàng, vì “chúng
tôi không muốn đất nước tiếp tục sống trong tham nhũng, lừa dối và quan liêu.”
“Về sự phản bội tổ quốc, tổng thống đã nhầm lẫn sâu sắc. Chúng tôi là
những người yêu nước của quê hương mình,” ông nói.
Quân đội Nga đang củng cố hệ thống phòng thủ xung quanh Mátxcơva, và
Lukashenko nói với Prigozhin rằng ông ta sắp bị Putin “đập nát như một con bọ“.
Vào buổi tối, Lukashenko đã làm trung gian cho một thỏa thuận hứa hẹn
Prigozhin sẽ không bị truy tố mặc dù lực lượng của ông ta đã bắn rơi máy bay trực
thăng và một máy bay liên lạc quân sự của Nga, giết chết khoảng một chục phi
công. Đó là một kết quả đáng chú ý vì nhiều người Nga khác đã bị bỏ tù vì những
cử chỉ phản chiến nhỏ nhất.
Zelenskyy cho biết Moscow đang phải chịu “sự yếu kém toàn diện” và
Kiev đang bảo vệ châu Âu khỏi “sự lây lan của cái ác và sự hỗn loạn của Nga”.
Prigozhin kết thúc ngày thứ Bảy với đám đông cổ vũ ông và đội quân Wagner
của ông, và họ bắt đầu rút lui.
NGÀY
3: PRIGOZHIN VÀ PUTIN IM LẶNG, MOSCOW TRỞ LẠI BÌNH THƯỜNG
Sau một ngày đầy kịch tính như vậy, vào Chủ nhật, thế giới chờ đợi tin tức
về nơi ở và số phận của Prigozhin. Ở Moscow, cuộc sống đã trở lại bình thường.
Mọi người chật cứng các quán cà phê và có rất ít dấu hiệu về “chế độ chống
khủng bố” hạn chế di chuyển và tăng cường an ninh được tuyên bố vào ngày
hôm trước. Người dẫn chương trình trên các đài truyền hình do nhà nước kiểm
soát coi thỏa thuận chấm dứt cuộc khủng hoảng là sự thể hiện sự khôn ngoan của
Putin và phát sóng cảnh quân đội Wagner rút lui.
Prigozhin hoàn toàn im lặng. Nhiều câu hỏi tiếp tục được đặt ra, bao gồm
cả việc liệu Prigozhin có mang theo một nhóm chiến binh Wagner lớn hơn đến
Belarus hay không – và liệu bản thân ông ta có đến đó hay không.
Trong khi đó, Biden đã nói chuyện với Zelenskyy và “tái khẳng định sự ủng
hộ vững chắc của Hoa Kỳ,”.
Zelenskyy cho biết ông đã nói với Biden rằng cuộc nổi dậy bị hủy bỏ ở Nga
đã “vạch trần sự yếu kém của chế độ Putin”.
NGÀY
4: PRIGOZHIN, PUTIN VÀ BIDEN NÓI
Sau một ngày im lặng, Prigozhin đã đưa ra một tuyên bố bằng âm thanh dài
11 phút vào thứ Hai, trong đó ông phủ nhận việc cố gắng tấn công nhà nước Nga
và nói rằng ông đã hành động để đáp trả một cuộc tấn công chết người vào lực lượng
của mình. Anh ấy nói: “Chúng tôi bắt đầu cuộc tuần hành của mình vì một sự bất
công.”
Putin, trong những bình luận công khai đầu tiên kể từ sau cuộc nổi loạn,
cho biết “những kẻ thù của Nga” đã hy vọng cuộc binh biến sẽ thành công trong
việc chia rẽ và làm suy yếu nước Nga, “nhưng họ đã tính toán sai.” Ông
xác định những kẻ thù là “những tên phát xít mới ở Kyiv, những người bảo trợ
phương Tây của chúng và những kẻ phản bội quốc gia khác.”
Trong khi đó, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov cho biết các cơ quan đặc biệt
đang điều tra xem liệu các cơ quan tình báo phương Tây có liên quan hay không.
Đầu chiến tranh, Tổng thống Biden đã đi sai kịch bản trong chuyến thăm
Warsaw và nói về Putin: “Vì Chúa, người đàn ông này không thể tiếp tục nắm
quyền.” Nhưng đối mặt với điều mà nhiều người cho là có thể xảy ra đảo
chính, Biden tỏ ra hết sức thận trọng.
Biden phủ nhận bất kỳ sự tham gia nào của Hoa Kỳ hoặc NATO trong cuộc nổi
loạn do Prigozhin lãnh đạo, người cũng là người điều hành Cơ quan Nghiên cứu
Internet, tổ chức đã tổ chức một hoạt động can thiệp trực tuyến trong cuộc bầu
cử Hoa Kỳ năm 2016 đã đưa Donald Trump lên nắm quyền.
“Chúng tôi đã nói rõ rằng chúng tôi không liên quan. Chúng tôi không
liên quan gì đến nó,” Biden nói. “Đây là một phần của cuộc đấu tranh
trong hệ thống của Nga.”
NGÀY
5: PRIGOZHIN ĐẾN BELARUS
Một máy bay phản lực tư nhân được cho là của Prigozhin đã bay từ Rostov đến
một căn cứ không quân ở phía tây nam thủ đô Minsk của Belarus, theo dữ liệu từ
FlightRadar24. Tổng thống Belarus Lukashenko xác nhận rằng Prigozhin đã đến
Belarus, đồng thời cho biết lãnh chúa và một số binh lính của ông ta được hoan
nghênh ở lại “một thời gian” bằng chi phí của họ.
Trong khi đó, Moscow cho biết công tác chuẩn bị đang được tiến hành để
binh lính của Wagner đang chiến đấu ở Ukraine giao nộp vũ khí hạng nặng của họ
cho quân đội Nga.
Chính quyền Nga cũng cho biết họ đã đóng một cuộc điều tra hình sự về cuộc
nổi dậy và không buộc tội nổi dậy có vũ trang đối với Prigozhin hoặc những người
theo ông ta. Tuy nhiên, Putin dường như đã tạo tiền đề cho các cáo buộc sai phạm
tài chính đối với một tổ chức liên kết mà Prigozhin sở hữu – hoặc ít nhất là
khiến ông ta bị coi là tiêu cực.
Putin cũng tìm cách thể hiện sự ổn định và uy quyền. Trong một buổi lễ ở
Điện Kremlin, tổng thống bước xuống cầu thang trải thảm đỏ của Cung điện Các
khía cạnh bằng đá trắng có từ thế kỷ 15 để phát biểu trước các binh sĩ và nhân
viên thực thi pháp luật, cảm ơn họ vì những hành động ngăn chặn cuộc nổi loạn.
Lukashenko, người đã cai trị Belarus bằng bàn tay sắt trong 29 năm trong
khi dựa vào các khoản trợ cấp và hỗ trợ của Nga, nói rõ rằng ông coi các sự kiện
này là mối đe dọa hiện hữu đối với chính nhà nước của mình, quốc gia đã trở
thành một loại chư hầu của Nga.
“Nếu nước Nga sụp đổ,” ông nói, “tất cả chúng ta sẽ chết dưới đống
đổ nát.”
Việt
Linh (Theo Reuters)
No comments:
Post a Comment