45 người bị bắt: Thêm tin và ý kiến về vụ hai đồn
công an ở Đắk Lắk bị tấn công
BBC News Tiếng Việt
12 tháng 6 2023
Cập nhật 14 tháng 6 2023
https://www.bbc.com/vietnamese/articles/c6p3nx6ylego
Hiện đã có 45 người thuộc diện
tình nghi bị bắt trong vụ tấn công hai trụ sở Công an xã Ea Tiêu và Ea Ktur diễn
ra ở Đắk Lắk vào rạng sáng ngày 11/6.
Ngày 13/6, trung tướng Tô
Ân Xô, người phát ngôn Bộ Công an các lực lượng đang tiếp tục truy tìm số nghi
phạm còn lại. "Hiện chưa có thống kê cụ thể số người lẩn trốn", tướng
Xô nói.
Hai đồn công an xã ở Dak Lak bị tấn công, nhiều
người thiệt mạng
Quốc tế nói Việt Nam vẫn 'đàn áp' tôn giáo ở
Tây Nguyên
Diễn
biến sự việc
Theo trang VnExpress, khoảng
0 giờ 35 phút ngày 11/6, tại địa bàn xã Ea Tiêu, huyện Cư Kuin có một nhóm đối
tượng khoảng 10 người mặc đồ rằn ri, đi xe máy kéo đến trụ sở Uỷ ban và Công an
xã Ea Tiêu. Sau khi sát hại hai cán bộ công an, nhóm này ra ngã ba Ea Sim, quốc
lộ 27, chặn ôtô bán tải và bắn chết tài xế.
Cùng lúc, một nhóm khác gồm
30 người đi hai xe Jeep và xe máy, tấn công trụ sở UBND và Công an xã Ea Ktur.
Chúng dùng súng và dao tấn công một thiếu tá 42 tuổi, một đại uý 35 tuổi và hai
thượng uý 21-29 tuổi. Gây án xong, chúng ra đường bắn Bí thư, Chủ tịch xã và một
thanh niên, trích VnExpress.
Tuy nhiên, bản tin này của
VnExpress cùng với chi tiết có "sáu cán bộ hy sinh, một người tử
vong" đã bị gỡ bỏ khỏi trang sau vài phút đăng tải.
Báo chí trong nước ngày
11/6 sau đó đăng tin về vụ việc nhưng không công bố cụ thể số thương vong, chỉ
nói "làm chết và bị thương một số cán bộ xã, công an xã và người dân"
- trích Tuổi Trẻ.
Báo Thanh Niên đưa tin,
hôm 12/6, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm quyết định thăng cấp một bậc cho bốn cán
bộ công an qua đời trong vụ tấn công gồm Đại úy Trần Quốc Thắng, Thượng úy Hà
Tuấn Anh thuộc xã Eu Tiêu cùng Thiếu tá Hoàng Trung, Thượng úy Nguyễn Đăng Nhân
thuộc xã Ea Ktur.
Như vậy, tường thuật của
VnExpress và Thanh Niên cho thấy có tổng cộng bảy người chết. Trong đó, có sáu
cán bộ - tức gồm bốn chiến sỹ công an (tử vong tại trụ sở) cùng một chủ tịch
xã, một bí thư xã Ea Ktur (bị bắn khi nhóm tấn công tháo chạy); và một người
dân là tài xế.
Con số này khớp với tường
thuật của VnExpress ghi là "bước đầu ghi nhận bảy người chết, ba người bị
thương".
Tuy nhiên, nguồn tin của
BBC cho hay một thanh niên bị bắn trên đường cùng chủ tịch và bí thư xã Ea Ktur
cũng thiệt mạng, nâng tổng số người chết lên tám. Hai người bị thương còn lại,
theo báo Thanh Niên là đại úy Lê Kiên Cường và thượng úy Đàm Đình Bốp thuộc xã Ea
Ktur.
Báo Nhân dân tới chiều
ngày 12/6 ghi nhận sự việc đã “làm 4 cán bộ Công an xã hy sinh; 2 cán bộ xã, 3
người dân thiệt mạng và 2 cán bộ Công an xã bị trọng thương.”
Có thể thấy nhóm tấn công
nhắm vào hai trụ sở công an xã và các cán bộ công an. Vũ khí được cảnh sát thu
giữ bao gồm dao, súng có vẻ là tự chế và thô sơ.
Người có mặt tại huyện Cư
Kuin thời điểm xảy ra vụ việc và có người quen thiệt mạng, ông P.M Tiến nói với
BBC sáng 12/6:
"Tôi đi dự đám cưới
tại thôn 4, xã Ea Bhok, huyện Cư Kuin thì nghe tin từ em trai mình vào khuya thứ
bảy ngày 10/6 lúc sự việc vừa xảy ra. Sáng hôm sau, tất cả người dân đều bàn
nhau về chuyện đó.
"Phản ứng đầu tiên
là mọi người cảm thấy kỳ lạ vì không ai chuẩn bị tâm lý cho một sự việc nghiêm
trọng như vầy. Gia đình tôi thì cũng không có gì hoảng sợ, mọi người hạn chế đi
tới những khu vực nóng chứ không sợ nhóm đó ùa vào nhà, vì cảm thấy vụ việc nhắm
vào chính quyền nhiều hơn là xả súng hàng loạt," ông Tiến nói.
Ông Tiến cũng cho hay Thượng
úy Nguyễn Đăng Nhân - một trong cán bộ công an tử nạn ở xã Ea Ktur là bạn học cấp
3 của vợ ông: "Bạn ấy là người Kinh, tính tình hiền lành, không may dính
vào vụ này và thiệt mạng rất đáng tiếc," ông Tiến chia sẻ.
Hình : https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/5dbc/live/263cb2f0-0906-11ee-b5af-25e80c61c11a.png
Nhiều người thiệt mạng sau vụ tấn công bằng
súng vào hai trụ sở công an ở tỉnh Dak Lak, Voeetj nam
Phản
ứng của báo chí và mạng xã hội
Thống kê từ một NGO sử dụng
Social Listening cung cấp cho BBC chỉ ra rằng, có khoảng 2258 tin bài trên báo
chí, các forum và mạng xã hội viết và bình luận về vụ tấn công, chỉ trong vòng
nửa ngày hôm 11/6. Trong đó có 386 bài báo và 1707 bài đăng trên mạng xã hội
(chủ yếu là Facebook).
Các tin tức về vụ việc bắt
đầu nóng ở các kênh nêu trên từ khoảng sau 9 giờ sáng ngày 11/6, đỉnh điểm là
11 giờ sáng và kéo dài cho đến hết ngày. Trong khoảng khung giờ 10:30 sáng tới
11 giờ sáng ngày 11/6 này, các trang mạng thân chính quyền như Tifosi, Đơn vị Tác Chiến Điện Tử, Học
viện phòng chống phản động, đồng loạt đưa tin về vụ việc và nhấn
mạnh rằng "cần kiểm chứng thông tin trước khi đăng tải để đảm bảo thông
tin đúng sự thật".
Với 2258 tin bài, sau khi
lọc ra những tin tương tự thì còn 1837 bài viết, được đăng tải trong khoảng 14
tiếng thì trung bình 1 tiếng có 161 lượt bình luận.
Nhìn chung, các bài viết
đều có sắc thái tiêu cực khi đưa tin hay chia sẻ về vụ tấn công vào hai đồn
công an. Các cụm từ "rằn ri", "Fulro", "nhà nước Đề
Ga" cũng bắt đầu xuất hiện vào khoảng khung giờ đỉnh điểm 11 giờ sáng nói
trên, kéo dài tới hết ngày 11/6.
Từ khóa Fulro (United
Front for the Liberation of Oppressed Races – Mặt trận giải phóng các
sắc tộc bị áp bức), Nhà nước Đề Ga và lực lượng khủng bố được nhắc đến tổng cộng
hơn 300 lần 2258 bài viết trên mạng xã hội sau vụ việc. Các tổ chức người Thượng
cũng được gọi tên.
Hình : https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/0bce/live/31c64900-090c-11ee-b5af-25e80c61c11a.png
Sắc thái các bài viết về vụ tấn công trên báo chí, mạng xã hội
Sáng ngày 11/6, ngoài
VnExpress, trang Công thương cũng đăng tin về vụ việc nhưng sau đó gỡ bài. Vài
tiếng đồng hồ sau, các báo đồng loạt đăng tin giống nhau, đều trích lời của Bộ
Công an khi tường thuật về vụ việc.
Thông tin trong bài của
VnExpress mô tả các đối tượng gây án "mặc đồ rằn ri, đi xe máy kéo đến trụ
sở Uỷ ban và Công an xã Ea Tiêu" cùng thông tin "bước đầu ghi nhận có
7 người tử vong, 3 người bị thương"- cũng bị đục bỏ và không thấy đăng lại
sau đó.
BBC cũng nhận được tin,
Ban Tuyên giáo ra chỉ đạo rằng báo chí phải "chấp hành TUYỆT ĐỐI kỷ
luật thông tin, chỉ đăng theo tin chính thức của Bộ Công an; không mở rộng
thông tin, kiểm soát chặt chẽ bình luận."
Một nhà báo giấu tên từ
Việt Nam nói với BBC rằng, trong tình hình có những vụ việc chấn động như trên
xảy ra, báo chí thay vì đóng vai trò phục vụ bạn đọc bằng cách tường thuật nhiều
chiều thì phải chịu cảnh là cái loa phát ngôn của chính quyền:
"Chính quyền nào
trong khủng hoảng cũng muốn kiểm soát dư luận, không ai muốn bung ra cho báo
chí cả. Nhưng ở các nước có nền báo chí tự do thì các nhà báo được quyền tiếp cận
và đưa tin một cách độc lập, không chịu sự chỉ đạo của chính quyền. Còn ở Việt
Nam, bây giờ các tờ báo phải làm sao đưa thông tin một cách nhất quán, theo ý
chí của nhà nước. Chân dung của thủ phạm là do chính quyền định đoạt, tính
toán," nhà báo này nói.
Báo chí nước ngoài như
AFP, Bloomberg, South China Morning Post cũng đưa tin về vụ tấn công.
Hình : https://ichef.bbci.co.uk/news/800/cpsprodpb/1f42/live/731e4690-0a66-11ee-b5af-25e80c61c11a.jpg
Cao điểm các viết về vụ tấn công ngày 11/6
Trang Tifosi với 258.000
lượt theo dõi gọi Ea Ktur nói riêng và huyện Cư Kuin và là "một địa bàn phức
tạp". Trang này cũng nhắc tới Fulro và nhà nước Đề Ga:
"Đầu những năm 2000,
bạo loạn Tây Nguyên diễn ra. Tại Ea Ktur và Ea Tiêu là hai địa bàn phức tạp. Mục
đích của bạo loạn là thành lập nhà nước Đề Ga tự trị, phát động rủ rê người dân
tham gia một số tà giáo phi pháp, tích lũy vũ khí, tấn công cả những người dân
không nghe theo. Hiện nay, một số đầu mối, căn cứ của Fulro và Nhà nước Đề Ga,
các tổ chức người Thượng vẫn tồn tại Thái Lan và hoạt động rất mạnh, được sự
tài trợ của nước ngoài," trích Tifosi.
Nhóm Người Thượng vì Công
lý từ Bangkok đã phát thông
cáo báo chí vào chiều 11/6, tuyên bố họ "không liên quan đến bất
kỳ nhóm hoặc cá nhân nào xúi giục, thúc đẩy, âm mưu hoặc tiếp tay cho việc sử dụng
bạo lực vì bất kỳ mục đích gì."
Nhóm này cũng tái khẳng định
chủ trương hoạt động là "ôn hòa qua việc vận động cho tự do tôn giáo bằng
cách hợp tác chặt chẽ với cộng đồng quốc tế, bao gồm Liên Hợp Quốc và các chính
phủ của những nước dân chủ."
Sau vụ bạo loạn, ông P.M
Tiến từ huyện Cư Kuin nói với BBC rằng, đã có những lời lẽ không hay khi nói đến
người dân tộc.
"Người dân ở đây có
nhiều luồng suy nghĩ. Những người nông cạn thì sẽ phán ngay nhóm tấn công là
quân phản loạn, là Fulro, khủng bố, thậm chí là tàn tích của Nhà nước Đề Ga hay
chế độ cũ. Còn người có hiểu biết thì rất dè chừng, không dám nói thắng. Họ hiểu
là có rất nhiều những xung đột có thể dẫn đến kết cục như vầy.
"Chẳng hạn như những
cuộc cưỡng chế đất đai bằng dùi cui, roi điện. Hay những cuộc đàn áp người dân
tộc biểu tình cho nguồn nước tưới tiêu, sinh hoạt của họ bị xả thải ô nhiễm.
Tuy nhiên, hầu như tất cả đều đồng tình rằng dùng vũ lực như vầy, nhất là làm
thiệt mạng cả dân thường là sai trái."
Các
sự kiện khác ở huyện Cư Kuin
Về vụ tấn công vào hai đồn
công an xã thuộc huyện Cư Kuin vào rạng sáng 11/6, Bộ Công an vẫn chưa đề cập đến
nguyên nhân. Tuy nhiên, khi gõ từ khóa huyện Cư Kuin sẽ thấy đây là điểm nóng
liên quan tới đất đai.
Từ ngày 27-31/5/2022,
UBND huyện Cư Kuin cưỡng
chế tháo dỡ 64 công trình được cho là xây dựng trái phép trên đất cà
phê do Công ty Trách nhiệm hữu hạn Cà phê Việt Thắng quản lý tại xã Ea Tiêu.
Theo quy hoạch, các công
trình này nằm trong khu đô thị mới Trung Hòa và từ khi thông tin này xuất hiện,
giá đất sốt cao, nhiều người bỏ ra số tiền lớn mua lại và xây
dựng công trình trái phép.
Hồi tháng 4, ở huyện Cư
Kuin cũng nổ ra biểu tình của người đồng bào Ede ở xã Ea Bhốk, nhằm phản đối dự
án Hệ thống thoát nước Khu Trung tâm hành chính huyện Cư Kuin. Người dân xung
quanh hồ chống dự án vì lo ngại nước thải sẽ bị đưa vào hồ cùng với nước mưa,
có thể gây ô nhiễm môi trường cũng như gây ngập lụt ở khu vực gần hồ. Hàng chục
cảnh sát cơ động được điều đến trấn áp khiến nhiều người bị thương và bị bắt giữ
trong ngày 21/4.
Quan chức vụ Đoàn Văn Vươn ra tòa
Đoàn Văn Vươn 'sẽ hành động như trước’
Tháng 2/2023, báo
Đắk Lắk đưa tin huyện Cư Kuin đã tiến hành cưỡng chế thu hồi đất và giải
phóng mặt bằng thực hiện Dự án đường Hồ Chí Minh đoạn tránh phía Đông TP Buôn
Ma Thuột với chiều dài hơn 39km. Dự án có tổng kinh phí hơn 1.500 tỷ đồng, đi
qua các thửa đất nông nghiệp do một số công ty cà phê đang quản lý.
Theo đó, nhà báo Nguyễn
Văn Tuấn của tờ Tiền Phong đã điều tra hoạt động khai thác đất trái phép tự xã
Ea Ktur, rồi chở đến đổ tại khu vực đang triển khai thi công dự án nói trên.
Ngày 18/5, ông Tuấn nhận được các cuộc điện thoại dọa giết cả nhà nếu tiếp tục
đến Cư Kuin điều tra. Bài phóng sự của nhà báo Tuấn đã được đăng vào ngày 28/5.
Bất ổn
ở Tây Nguyên
Theo Ủy
ban Dân tộc, tính đến năm 1976, dân số Tây Nguyên là 1.225.000 người, gồm
18 dân tộc. Trong đó, dân tộc thiểu số chiếm khoảng 69,7% dân số. Đến năm 2004,
dân số Tây Nguyên là 4.668.142 người, gồm 46 dân tộc, đồng bào dân tộc thiểu số
chiếm còn 25,3% dân số và trở thành thiểu số trên chính quê hương của mình.
Đến nay, ở Tây Nguyên có
54 dân tộc cùng chung sống với tổng dân số là 5,3 triệu người. Trong đó, người
Kinh chiếm đa số khoảng 63,55%, các tộc người thiểu số chiếm 36,45%,
trích báo
cáo của Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội VN.
Nhà văn Nguyên Ngọc trong
một cuộc
phỏng vấn do tác giả Nguyễn Hồng Anh thực hiện hồi tháng 4/2023 nhận định:
"Trong gần 50 năm
qua, từ sau 1975, do những tác động không thận trọng của ta mặc dầu đã được cảnh
báo, Tây Nguyên đã thay đổi quá nhiều. Tôi đã có lần viết: Tây Nguyên đã vượt
ngưỡng.
"Chẳng hạn về dân số,
chỉ trong khoảng hơn 30 năm Tây Nguyên đã tăng gấp 5 lần, lại chủ yếu tăng cơ học,
tức do đưa người từ nơi khác đến, khiến cơ cấu dân cư đảo lộn lớn. Hiện nay người
Kinh ở Tây Nguyên đã chiếm 75 tới 80%. Những người ở nơi khác đến, theo chỗ tôi
được biết, lại hầu như không được chuẩn bị chút gì về mặt tư tưởng, tâm lý,
thái độ khi đến một vùng văn hóa hết sức đặc trưng như thế này."
Căng thẳng sắc tộc lâu
nay đã dâng cao tại Tây Nguyên, nơi được coi là khu vực nhạy cảm đối với chính
quyền Việt Nam. Từ lâu nay, nơi đây đã là điểm nóng, người dân bất mãn về một số
vấn đề, trong đó có chuyện đất đai và quyền sử dụng đất.
Năm 2000, một phong trào
vận động tôn giáo người Thượng — Tin Lành Dega —khởi phát ở Tây Nguyên, mong muốn
tự do chính trị rộng rãi hơn, bảo vệ đất đai của tổ tiên. Với một số người, là
quyền tự trị hoặc tự quản.
Chưa đầy một năm sau đó,
những cuộc biểu tình chưa từng thấy nổ ra vào tháng 2/2001 ở khắp bốn tỉnh Tây
Nguyên. Hàng ngàn người Thượng kêu gọi chính quyền trả lại đất đai của tổ tiên
và quyền tự do tôn giáo của họ.
Vào tháng 4/2004, tổng cộng
khoảng 10.000–30.000 người Thượng tham gia biểu tình tại Đắk Lắk, Gia Lai, Đắk
Nông. Theo nhận định lúc bấy
giờ, cuộc biểu tình này có quy mô và tổ chức hơn so với năm 2001.
Trong khoảng thời gian từ
năm 2001 cho đến 2004, khủng hoảng tỵ nạn đã xảy ra khi có khoảng 2.000 người Thượng ở Tây Nguyên đã bỏ chạy đến Campuchia
sau khi bị chính quyền đàn áp.
Người Thượng ở Campuchia 'cầu cứu, không muốn
về VN'
Tình cảnh những người Thượng vừa bị bắt ở Thái
Lan
No comments:
Post a Comment