Hiền Phương *
11/08/2010
Những ngày gần đây, dư luận cả nước không khỏi ngỡ ngàng và bất bình trước tuyên bố của Chủ tịch HĐQT tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN) Đào Văn Hưng khi ông yếu đuối bày tỏ sự bất lực trước tình trạng thiếu điện hiện nay. Ngỡ ngàng vì tuyên bố từ chính người đứng đầu ngành điện. Bất bình từ một ngành độc quyền, được hưởng mọi ưu đãi của cơ chế chính sách để có thể xây dựng được hệ thống điện quốc gia làm bệ phóng cho đất nước bước vào thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Độc quyền từ việc quản lý hệ thống nhà máy phát điện chính của đất nước, đến độc quyền trong việc truyền tải và mua bán điện. Thế nhưng, những gì EVN làm được trong những năm qua đã không đáp ứng được lòng mong mỏi của nhân dân.
Trước tiên, chiến lược dựa vào thuỷ điện mà không tính tới những biến đổi của khí hậu, môi trường đã làm cho các nhà máy thuỷ điện không phát huy được hết công suất, ảnh hưởng nghiêm trọng tới môi trường. Những ngày này, các tỉnh miền Trung đang ngập chìm trong nước xả lũ của các nhà máy thuỷ điện. Các nhà máy của sơ đồ điện 6 đã rơi hết vào tay các nhà thầu Trung Quốc, hầu hết đều bị chậm tiến độ và đội giá thành. Tại sao lại trao các dự án điện vào tay các nhà thầu kém chất lượng? Nghiêm trọng hơn là không phát được điện theo kế hoạch nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển của nền kinh tế. Trách nhiệm của EVN ra sao thì không thấy đả động tới. Thế là điệp khúc năm này sang năm khác tiếp tục diễn ra: cắt điện, cắt điện và cắt điện! Điện cúp làm ảnh hưởng tới mọi khía cạnh của đời sống xã hội và toàn bộ nền kinh tế. EVN than phiền do giá điện thấp nên không ai muốn đầu tư vào ngành điện. Nhưng kiến nghị của EVN với nhà nước ra sao, từ bỏ độc quyền mua bán điện như thế nào thì không thấy EVN đề xuất. Trong khi, EVN vẫn đầu tư ra ngoài ngành điện hàng ngàn tỉ đồng, mặt khác lại kêu thiếu vốn để xây dựng nhà máy điện. Mọi người đều biết, giá điện cho sản xuất của ta cũng đã ngang bằng với giá các nước trong khu vực. Còn giá điện sinh hoạt do phải bao cấp 100 số đầu nên EVN phải bù lỗ. Ai cũng biết, trong kinh tế thị trường, không thể cào bằng trong sử dụng điện. EVN cần kiến nghị với nhà nước sớm đưa thị trường điện cạnh tranh áp dụng trên cả nước, không thể bao cấp tràn lan. Chúng ta đã có danh sách các hộ nghèo trên cả nước. Nhà nước cứ việc chiếu theo danh sách đó mà hỗ trợ. Còn lại tất cả đều sử dụng điện theo mặt bằng giá chung. Có như vậy mới tạo động lực cho các nhà đầu tư rót vốn vào phát triển nguồn và lưới điện. Kiên quyết tách khâu truyền tải và mua bán điện ra khỏi EVN để tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng. Cần đa dạng hoá nguồn điện, hạn chế tối đa thuỷ điện. Ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo. Lâu nay chúng ta quan tâm quá nhiều đến những công trình hoành tráng như thuỷ điện phải… nhất Đông Nam Á. Những dự án nhà máy điện hạt nhân dày đặc trong tương lai tại tỉnh nghèo Ninh Thuận. Nhưng các dự án năng lưọng tái tạo lại không được quan tâm đúng mức. Trong khi tiềm năng về gió, mặt trời, thuỷ triều… của ta rất lớn.
Một ví dụ: Dự án nhà máy điện hạt nhân sắp tới tại Ninh Thuận có giá khoảng 20 tỉ USD, dự kiến sẽ phát điện vào năm 2020.Với số tiền đó, nếu gửi vào ngân hàng, mỗi năm số tiền lãi sẽ vào khoảng 2 tỉ USD, đem số tiền đó đầu tư cho năng lượng tái tạo. Theo thời giá hiện nay, 1MW điện gió giá khoảng 2 triệu USD. Mỗi năm chúng ta có 1000MW điện gió. Sau 10 năm ta sẽ có 10.000MW điện, tương đương với công suất của nhà máy điện hạt nhân sẽ được xây dựng. Cái được lớn nhất là chúng ta hoàn toàn không phải lo lắng cho sự nguy hiểm đối với đất nước, môi trường không bị ảnh hưởng. Chúng ta không phải nhập khẩu nhiên liệu hạt nhân để vừa sử dụng vừa nơm nớp lo sợ sự cố. Một bài toán đơn giản như vậy, không biết đã có ai tính đến chưa?
Trong khi không tiếc tiền mua điện giá cao của Trung Quốc, để tạo ra khoản lỗ hàng ngàn tỉ đồng trong thời gian ngắn, thì mặt khác EVN lại cò kè từng xu với các nhà đầu tư năng lượng tái tạo. Có năng lượng điện gió, phát điện cả năm nay vẫn không ký được hợp đồng bán điện cho EVN, làm nản lòng các nhà đầu tư. Điện năng là điều kiện tối cần thiết, là bệ phóng cho đất nước phát triển. Không thể hô khẩu hiệu đưa đất nước lên công nghiệp hoá, hiện đại hoá trong khi điện thiếu, không theo kịp đà phát triển. Tại sao một lãnh đạo ngành điện tuyên bố bất lực trước bàn dân thiên hạ mà vẫn yên vị để đưa những người có đủ năng lực lên thay thế? Tại sao ông Hưng vẫn chưa rũ áo từ quan nhỉ? Không lẽ đất nước lại thiếu những người tâm huyết có năng lực gánh vác nhiệm vụ phát triển ngành điện hay sao? Cần phải kiên quyết thay đổi nhân sự EVN, để đưa những người có tâm và tầm vào đội ngũ lãnh đạo nhằm đưa ngành điện phát triển kịp với yêu cầu hiện tại.
(* – Bài viết riêng cho HuyBom&Sam blog)
.
.
.
No comments:
Post a Comment