KHI 'PHÁT THƯỞNG' LÊN NGÔI . . . (Thái Hạo)

 

Khi ‘phát thưởng’ lên ngôi...   

Thái Hạo

1-6-2023  21:28   

https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=pfbid0ejWjnzmLZG16ZoB9ACxAyo3EaChqeueFjqUihg8PqVsqUms8ShJuT7StS7tDJ9KAl&id=100059910855657

 

Tạm bỏ qua cái lỗi đánh máy “đào tạp”, dù vô tình nhưng lại rất có ý nghĩa trong hoàn cảnh này. Tôi không rõ từ khi nào mà việc trao phần thưởng cho học sinh giỏi đã được nói thành “phát thưởng”, ngày càng phổ biến. Các bạn chỉ cần gõ Google rồi bấm vào “hình ảnh” thì sẽ thấy từ Bắc chí Nam, đâu đâu cũng “phát thưởng”.

 

Phát: đg. Đưa cho, cấp cho từng người, thưởng theo một chế độ chung nhất (từ điển Hoàng Phê). Cách nói “phát thưởng” này được dùng đặc biệt nhiều và ngày càng chiếm ưu thế đối với người nhận là học sinh. Tôi nhớ, thời chúng tôi đi học, nhà trường dùng chữ “khen thưởng, trao thưởng”, không nói “phát thưởng”. Chữ “phát” xuất hiện trong các cách nói như phát quà, phát gạo, phát chẩn, phân phát..., gợi lên cái động tác đưa cho người khác một cách rất nhanh và thường không kèm theo sự trang trọng; nhất là khi nó nằm trong những chữ như “ban phát” thì thấy rõ tính chất bề trên “bố thí” cho kẻ dưới.

 

Có phải vì ngày nay học sinh giỏi quá nhiều, nên giấy khen, phần thưởng cũng vì thế mà “trao” không xuể, người ta phải chuyển qua dùng chữ “phát” cho đúng với thực tế? Và hình như nó cũng là dấu hiệu cho sự mất giá của các danh hiệu do sự “lạm phát học sinh giỏi” gây nên?

 

Lần đầu tiên tôi nhìn và nghe thấy chữ này là ở trường tôi trong một lễ tổng kết năm học, cảm giác lúc ấy là ngạc nhiên bởi cái ấn tượng về sự rẻ rúng, bèo bọt và cả coi thường mà nó gây ra. Tôi không biết các em học sinh có cảm giác đó không, nhưng nếu có thì sau một thời gian chắc cũng thấy bình thường. Và chính cái “bình thường” ấy là chỗ đáng lo ngại.

 

Hãy tưởng tượng, trên lễ đài hoặc giấy mời của Nobel, Cannes hay chỉ là Giải thưởng Nhà nước ở Việt Nam mà ghi hai chữ “phát thưởng” thì sẽ gây cảm giác khó chịu đến mức nào, và thậm chí có thể nhiều người sẽ không có mặt để nhận giải.

 

Của cho không bằng cách cho, và càng là trẻ em thì càng cần phải được trân trọng và tôn trọng, để tập cho các em sự nâng niu và lòng tự trọng. Việc dùng chữ “phát thưởng” thiếu tôn trọng này khó mà gây được những tình cảm ấy nơi những đứa trẻ vốn đang trong quá trình hình thành và hoàn thiện nhân cách.

 

Việc ưu tiên dùng chữ “phát thưởng” trong học đường ngày nay cũng cho thấy tâm lý của những người làm giáo dục, khi chính họ cũng chỉ còn coi đó là một sự phân phát vô hồn. Một chữ trao thưởng/khen thưởng mà khó mở miệng đến thế, vậy thử hỏi làm sao mà có thể mong mỏi các nhà trường, đặc biệt là các ông bà hiệu trưởng, có thể đủ cái tâm để mà gánh vác việc giáo dục nhân cách con người vốn rất nặng nề và thiêng liêng này?

 

Thái Hạo

 

 

Hình : https://www.facebook.com/photo/?fbid=647762393897450&set=a.234608251879535

Lễ bế giảng và phát thưởng

 

.

140 BÌNH LUẬN    

 

 

Tác giả

Thái Hạo

Bài tôi viết năm ngoái, nhân thấy tờ giấy khen bị vứt ra đường:

 

Hành vi vứt tờ giấy khen ra đường không phải chỉ do ý chí của bản thân học sinh nếu gia đình và xã hội còn coi trọng nó. Hình ảnh này đã phản ánh một sự “đồng thuận” trong đánh giá và và nhìn nhận mang tính cộng đồng. Điều ấy cũng có nghĩa là một sự xuống cấp nghiêm trọng của những thước đo và các chuẩn mực giá trị.

 

Nền giáo dục đang bị phá hoại bằng những đánh giá không thực chất do sự chi phối của căn bệnh hám thành tích và ưa hình thức giả dối. Nó tác động một cách sâu sắc vào nhận thức của người học và toàn xã hội. Một khi mà sự khen chê không đúng do xuất phát từ động cơ xấu xí được công nhiên diễn ra và trở thành điều bình thường thì dẫn đến loạn chuẩn, loạn giá trị. Lúc này, trường học, nơi giáo dục con người, đã bị biến thành nơi phá hủy nhân cách của họ một cách sâu sắc nhất.

 

Thầy cô, nhà trường là nơi đại diện cho các giá trị chuẩn mực, nếu bỗng biến thành nơi sản xuất, thừa nhận và bảo vệ những hư dối, bất công thì sẽ đào tạo ra con người nào nếu không phải là con người hư hỏng, dối trá?

 

Bằng những cách khen thưởng mà hiểu rộng là đánh giá năng lực phẩm chất của người học một cách sai lầm/sai trái như thế, giáo dục sẽ hủy hoại “trung tâm” của nó là người học; đồng thời, tự hủy hoại chính mình, từ đó mà phá vỡ các nền tảng tri thức, đạo đức và luân lý vốn là sứ mạng kiến tạo của nó.

 

https://viettimes.vn/khi-giay-khen-bi-nem-ra-duong...

VIETTIMES.VN

Khi giấy khen bị ném ra đường

 .

 

Andrea Hoa Pham

Giải Nobel hay Cannes Film có bằng tiếng Việt đâu mà lo hè  . Nhưng đúng là trong tiếng Anh, cần trang trọng vinh danh thì động từ award là “trao tặng” (giải thưởng, mề đay, chứng chỉ...), danh từ prize là “giải thưởng”, một người hay cộng đồng nào đó được trao giải thưởng (ví dụ award the Nobel prize). Tiếng Việt hiện đại (do lười biếng hoặc gì đó rút ngắn “phát giải thưởng” thành “phát thưởng”) tương đương trong tiếng Anh là “to give a prize” và như thế, nghĩa trao tặng không còn, mà gọi là “ban phát” cũng được. Từ tương đương tiếng Anh là “reward” (tuyên dương hoặc cảm ơn), “khen” ai đó để khuyến khích khi họ làm xong nhiệm vụ nào đó, không có nghĩa là “hơn người khác”. Phải chăng vì thế mà giấy khen cứ gọi là hàng thúng, và không còn giá trị gì nữa nên mới rẻ rúng ban phát nhỉ?