Thanh Phương - RFI
Đăng ngày 03-03-2015 Sửa đổi
ngày 03-03-2015 11:51
Tổng thống Mỹ Barack Obama và
thủ tướng Israel Netanyahu hôm qua, 02/03/2015, đã để lộ bất đồng trên hồ sơ hạt
nhân Iran. Vị nguyên thủ quốc gia Hoa Kỳ cho rằng lãnh đạo chính phủ Israel
trong quá khứ đã đánh giá sai lầm về tính vững chắc của thoả thuận giữa Teheran
với các cường quốc về vấn đề hạt nhân.
Thủ tướng Netanyahu hiện đang
có mặt ở Washington để vận động ngoại giao chống Iran và hôm nay sẽ đọc một bài
diễn văn long trọng trước Quốc hội Mỹ, đúng vào lúc Hoa Kỳ đang thương lượng với
Iran tại Thụy Sĩ để cố đạt được vào cuối tháng này một hiệp định về chương
trình hạt nhân gây tranh cãi của Iran.
Từ Washington, thông tín viên
RFI Jean-Louis Pourtet gởi về bài tường trình :
« Đối với Netanyahu, đây là
một bài diễn văn rất khó, ông phải thuyết phục mọi người một cách khéo léo. Chắc
chắn là ông sẽ nhận được nhiều tràng vỗ tay của các nghị sĩ đảng Cộng hòa, những
người đã đứng ra mời ông và cũng tỏ vẻ hoài nghi về thỏa thuận với Iran. Phe đa
số Dân chủ cũng sẽ có mặt, tuy khoảng 30 dân biểu cũng đã tẩy chay bài diễn văn
của thủ tướng Netanyahu, để tỏ đoàn kết với tổng thống Obama.
Bình thường
sự ủng hộ Israel đến từ cả hai đảng. Tuy vậy, thủ tướng Netanyahu phải cố tránh
chỉ trích quá mạnh, để không làm xấu thêm quan hệ vốn đã căng thẳng với tổng thống
Obama. Đối với ông, sai lầm không nên mắc phải, đó là tiết lộ những chi tiết của
thỏa thuận đang được thảo luận giữa Mỹ với Iran, khiến cho việc đạt được thỏa
thuận này thêm khó khăn. Ngoại trưởng John Kerry đã báo trước là trong trường hợp
đó, coi như là Israel đã phản bội sự tin cậy của Hoa Kỳ.
Hôm qua,
trước bài diễn văn của Netanyahu, tổng thống Obama đã có một phản ứng mang tính
ngăn ngừa. Trả lời phỏng vấn hãng tin Reuters, ông đã tuyên bố rằng mối lo ngại
của thủ tướng Israel là không có cơ sở và Hoa Kỳ sẽ không bao giờ chấp nhận cho
Iran sản xuất bom nguyên tử, đồng thời, trong trường hợp đạt thỏa thuận với
Iran, an ninh của Israel, không những không bị đe dọa, mà còn được tăng cường ».
------------------------
Thanh Phương - RFI
Đăng ngày 03-03-2015 Sửa đổi
ngày 03-03-2015 13:41
Hôm qua, 02/02/2015, Ngoại trưởng
Iran Mohammad Javad Zarif và Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã gặp lại nhau tại
Montreux, Thụy Sĩ, với hy vọng thúc đẩy các đàm phán về chương trình hạt nhân của
Iran.
Thời gian rất gấp rút, bởi vì
nhóm 5+1 ( Hoa Kỳ, Nga, Trung Quốc, Anh, Pháp cộng với Đức ) đã đề ra mục tiêu
là trước ngày 31/03 phải đạt được thỏa thuận bảo đảm chương trình hạt nhân gây
tranh cãi của Iran không nhằm mục đích chế tạo bom nguyên tử. Nếu không đạt được
thoả thuận trước thời hạn nói trên, thương lượng giữa nhóm 5+1 với Teheran về
chương trình hạt nhân của Iran có thể dừng lại ở đó.
Kể từ khi mở lại các cuộc đàm
phán quốc tế cách đây 18 tháng và ký kết thỏa thuận tạm thời tháng 11/2013,
Iran và nhóm 5+1 vẫn rất kín đáo về nội dung các cuộc thương lượng.
Vậy thì hiện nay đàm phán này
đã đi đến đâu ?
Theo lời Ngoại trưởng Nga
Serguei Lavrov, hiện đang dự họp Liên hiệp quốc ở Genève và đã lần lượt gặp hai
Ngoại trưởng Hoa Kỳ và Iran, đàm phán giữa nhóm 5+1 với Iran đã đạt « những
tiến bộ đáng kể ». Tuy nội dung đàm phán không được tiết lộ, nhưng có những
dấu chỉ cho thấy một số điểm đã được khai thông và những điểm khác thì vẫn bế tắc.
Đổi lại những cam kết về hạt
nhân, Teheran muốn quốc tế nhanh chóng bãi bỏ những biện pháp trừng phạt tài
chính và dầu hỏa, đang gây tác hại nặng nề cho nền kinh tế Iran.
Vấn đề là, nếu như những biện
pháp trừng phạt do Liên hiệp châu Âu và Hoa Kỳ ban hành có thể được bãi bỏ
nhanh chóng, những trừng phạt ban hành trong khuôn khổ các nghị quyết của Hội đồng
Bảo an LHQ thì không dễ gì xóa đi được, bởi vì những nghị quyết này được coi là
các điều kiện bảo đảm để Iran tôn trọng các cam kết. Những biện pháp trừng phạt
của Liên hiệp quốc sẽ có thể được bãi bỏ theo từng giai đoạn, nhưng Teheran lại
không chấp nhận điều này.
Một trong những điểm khác còn
gây tranh cãi, đó là « breakout-time », thuật ngữ của giới chuyên gia,
dùng để nói về khoảng thời gian mà Iran cần để sản xuất một quả bom nguyên tử.
Về mặt lý thuyết, Iran cần 12
tháng để sản xuất đủ chất uranium làm giàu cho việc sản xuất một quả bom nguyên
tử. Như vậy là trong một năm, các cường quốc sẽ có đủ thời gian để phát hiện
Teheran sản xuất bom nguyên tử và dùng các phương tiện quân sự để phá hủy các
cơ sở hạt nhân của Iran.
Cho tới nay, Teheran vẫn khẳng
định họ không hề có ý định trang bị vũ khí hạt nhân, nhưng vẫn muốn phát triển
khả năng làm giàu chất uranium làm nhiên liệu cung cấp cho các nhà máy điện
nguyên tử. Nhưng Iran nay không loại trừ việc xem xét lại hoạt động của nhà máy
Fordo, cơ sở làm giàm chất uranium lớn hàng thứ hai của nước này, sau Natanz.
Teheran cũng tỏ vẻ sẵn sàng sửa đổi thiết kế của lò phản ứng hạt nhân đang xây
dựng ở Arak, để lò phản ứng này sản xuất chất plutonium ít hơn dự kiến ban đầu.
Cũng giống như uranium được làm giàu, chất plutonium có thể được sử dụng vào mục
đích quân sự. Chính là nhằm chặn đứng con đường này mà Hoa Kỳ nói riêng và quốc
tế nói chung đang cố đạt đến một thỏa thuận với Iran.
No comments:
Post a Comment