Victoria
Kelly-Clark
18 Tháng Ba , 2015
Một phụ nữ – thường chỉ
xưng tên là Lydia – khóc khi kể về những tháng trước đây ở Chornukyne, Ukraine.
Ngày 11 tháng 3 năm 2015. Chornukyne, một ngôi làng nhỏ của Debaltseve bị tàn
phá trong trận chiến giữa quân đội Ukraine và những người bạo động ủng hộ Nga hồi
tháng trước khi những người bạo động giành được kiểm soát đối với Debaltseve.
(Andrew Burton/Getty Images)
Trong
những tháng vừa qua, cộng đồng thế giới đã bị chấn động bởi sự bạo gan của
Vladimir Putin trong việc lợi dụng tình trạng bất ổn định chính trị của một nước
láng giềng. Cũng giống như trò chơi Hungry Hippo lãnh thổ giữa Châu Âu và Nga,
Châu Âu đã cáo buộc Nga là cố tranh giành ở mức nhiều nhất có thể vùng lãnh thổ
biên giới Châu Âu.
Có
thể điều này là do Nga hy vọng Liên Minh Châu Âu (EU) và NATO sẽ thôi xâm lấn
vào các lợi ích về kinh tế và chính trị của nước này. Một mặt khác, Nga
cương quyết cho rằng Nga chỉ giống như là gấu mẹ bảo vệ các con của nó tránh bị
người Ukraine bạc đãi vì lý do chủng tộc.
Khi
mâu thuẫn trên trở nên nghiêm trọng hơn và “những tình nguyện viên” Nga được huấn
luyện, ước tính khoảng 5700 người, vượt cả số lượng những binh sĩ miền
Đông Ukraine, thì rõ ràng là Nga không hề giúp làm giảm tình trạng bạo lực, mà
có vẻ như tổng thống Putin đang quyết tâm giữ Ukraine và những nước khác trong
tầm ảnh hưởng của nước này bằng bất cứ giá nào.
Thần
chú của “Mẹ Nga”
Chắc
hẳn Nga có lý do rất tốt để cho rằng nước này chỉ là đang chăm nom công dân của
họ mà thôi. Trong số những nước có quyền lực về thuộc địa thì Nga là một trường
hợp đặc biệt. Điều này thể hiện ở chỗ lãnh thổ của nước này thường được mang
cho những quốc gia khác trong thời Liên Bang Xô Viết. Nhiều phần lãnh thổ
hiện tại của Ukraine có nguồn gốc thuộc về Nga và sau đó được hợp nhất cho
Ukraine. Được dùng như những con chốt trong một ván cờ, những vùng lãnh thổ như
Crimea và Nonetsk được mang tặng cho những khu vực khác cho mục đích hoặc là
làm giàu cho các quan chức của những nước này hoặc là để kiểm soát dân chúng được
tốt hơn.
Sau
khi Liên Xô tan rã, nhiều cộng đồng thiểu số của Nga bị cô lập bên ngoài quê
hương của mình. Hiện tại, một phần thiểu số thuộc một cộng đồng ở nước ngoài vốn
đã từng phải sống dưới chế độ cộng sản Nga, những người dân thiểu số này thường
bị phân biệt đối xử và gièm pha vì lý do chủng tộc. Ở Ukraine, điều này biểu
hiện qua những vụ tấn công của những người Ukraine theo chủ nghĩa dân tộc mới,
hậu quả làm hai người chết hồi năm ngoái. Sự phẫn nộ của quần chúng là lực dẫn
chính trong việc Nga liên quan đến mâu thuẫn hiện tại.
Chiến
lược kiểm soát của Nga
Đây
có phải là lý do duy nhất những binh lính của Nga tuần hành bí mật vào miền
Đông Ukraine? Hay tại sao bất chấp những cuộc đàm phán hòa bình và đình chiến
đã được tuyên bố, cuộc chiến giữa hai nước này vẫn tiếp diễn? Rõ ràng là không
phải như vậy.
Từ
năm 1993, Nga đã có một thời kỳ áp dụng chính sách ngoại giao hung hăng. Theo cựu
Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Andrei Kozyev, chính sách ngoại giao Nga dựa trên cơ sở
rằng toàn bộ Liên Bang Xô Viết trước đây là thuộc tầm ảnh hưởng của Nga và
duy trì hòa bình cùng với an ninh trong khu vực này là trách nhiệm của Nga. Bất
kỳ sự xâm lược nào đến từ nước bên ngoài hay sự mời mọc một nước bên ngoài nào
khác nhằm can thiệp vào tầm ảnh hưởng này là không chấp nhận được và sẽ dẫn đến
mâu thuẫn. Kết quả là Nga tham gia vào những hoạt động và mâu thuẫn bên ngoài
lãnh thổ nước nhà nhằm nỗ lực tự bảo vệ mình khỏi những lực lượng bên ngoài.
Nguyên
nhân này dễ thấy qua nhiều mâu thuẫn đã xảy ra xuyên suốt các vùng lãnh thổ trước
đây của Liên Xô khi một số nước tiến hành gây chiến với những nước khác.
Năm 1993, Nga giật dây khiến Abkhazia mâu thuẫn với Georgia nhằm buộc Georgia
phải có những ràng buộc hơn với Nga. Tương tự trong vụ mâu thuẫn giữa
Nagorno-Karabakh (Azerbaijan) và mâu thuẫn Transnistria ở Moldova, Nga đã sử dụng
đa dạng các loại phương pháp như biểu tình trong nước và quân đội nhằm mục đích
hoặc tạo ra hoặc thao túng sự mâu thuẫn mà qua đó họ có thể “đem lại và đảm bảo
hòa bình” về sau, cuối cùng là nước đó sẽ hoàn toàn nằm trong tầm ảnh hưởng của
Nga.
Trật
tự thế giới mới của Putin
Các
yếu tố thuộc về chiến lược này rõ ràng là đã được sử dụng ở Ukraine. Năm
ngoái, trước khi mâu thuẫn này xảy ra, 20 đến 40 chiếc xe buýt của những nhà hoạt
động Nga đến từ Belgorod, một thành phố gần đó của Nga được mang đi suốt biên
giới Ukraine để biểu tình ở Kharkiv. Tuy nhiên, việc sử dụng đến các lực lượng
người Nga nhằm chiếm đoạt toàn bộ một vùng, có khả năng là đã gây ra vụ bắn
hạ chiếc máy bay MH17 của Malaysian Airlines, và dòng người biểu tình được huấn
luyện thường xuyên diễn ra và số lượng vũ khí truyền vào miền Đông Ukraine cho
thấy rằng so với những mâu thuẫn khác trước đây thì Nga đang hung hăng hơn rất
nhiều đối với trường hợp của Ukraine.
Không
giống như những chiến dịch làm suy yếu khác, trong trường hợp này, không hề có
một cộng đồng đông người nói tiếng Nga nào, không hề có việc vùng lãnh thổ đó
trước đây là của Nga, và cũng không hề tồn tại khả năng Ukraine trở thành mục
tiêu do sở hữu các nguồn lực, sức mạnh kinh tế, và vị trí chiến lược để có thể
thách thức Nga. Nếu như vậy, Nga chính là đang không hề đùa bỡn, và lý do ở
đây là Ukraine hiển nhiên là điểm then chốt trong kế hoạch mới của tổng thống
Nga nhằm tạo nên một đế chế kinh tế Âu Á mới.
Năm
2013, Vladimir Putin tuyên bố rằng ông ấy muốn thành lập liên minh kinh tế có
thể sánh với Châu Âu và Châu Á, bằng cách sử dụng tất cả các vùng lãnh thổ trước
đây của Liên Bang Xô Viết. Dưới sự kiểm soát của Nga, liên minh này sẽ đưa
nước Nga trở thành một sức mạnh thao túng toàn cầu, giống như Mỹ và Trung
Quốc.
Tuy
nhiên, ngay trong đại bộ phận Ukraine và nhiều nơi thuộc các quốc gia biển
Baltic vẫn có rất ít quốc gia có mong muốn tham gia vào một liên minh như vậy.
Những người Ukraine ở phía Tây được khích lệ để đưa Ukraine và những quốc gia vệ
tinh khác của Nga thuộc vào tầm ảnh hưởng của EU. Mong muốn này nhận được sự
đáp lại từ Liên Minh Châu Âu, vốn dĩ đang muốn tận dụng nguồn khí và dầu giá rẻ
của những nước này.
Sự
bất lực của phương Tây
Có
điều không may là những nước mạnh Tây phương không có tiền lệ tốt trong việc hỗ
trợ những nước thuộc ảnh hưởng của Nga. Việc thiếu hỗ trợ đối với những nước
như Georgia, Armenian, Azerbaijan và Moldova cũng đã chỉ cho Putin thấy rằng
trong khu vực của mình thì ông ta có thể cứ làm cái điều mà ông ta thấy vừa ý.
Kết
quả, nếu EU và NATO không chuẩn bị để hỗ trợ về mặt quân sự và kinh tế cho
Ukraine để đối mặt với những thao túng trong khu vực của Putin, thì Ukraine có
thể sẽ bước vào một giai đoạn nội chiến kéo dài chống lại những kẻ giật dây gây
rối từ bên ngoài vốn có mặt khắp biên giới nước này. Tình trạng bất ổn định này
sẽ sớm đưa những vùng lãnh thổ phía đông rơi vào vòng tay “mẹ Nga”, buộc chính
phủ Ukraine phải trao quyền kiểm soát đối với một nửa lãnh thổ ở phía đông của
nước này.
Khi
làm như vậy, Ukraine có thể sẽ đảm bảo được hòa bình nhưng Nga sẽ lấy được kiểm
soát nhiều hơn nữa đối với khoản lợi chênh lệch giữa chi phí khai thác và
giá thị trường của dầu và khí đốt; và giúp ông Putin có thể làm nên giấc
mơ Đế Chế Âu Á Mới của ông ta.
V.
K.-C.
Tiến
sĩ Victoria Kelly-Clark nhận bằng tiến sĩ khoa học chính trị và quan hệ quốc tế
từ trường Đại học Quốc Gia Úc (Australian National University). Bà sống ở
Trung Á và chuyên môn về nước Nga và những vùng lãnh thổ trước đây thuộc
Xô Viết. Để biết thêm thông tin, vui lòng ghé trang blog Central Asia and
Beyond
Quan
điểm thể hiện trong bài viết là của riêng tác giả và không nhất thiết phản ánh
quan điểm của Epoch Times.
-------------------------
16 Tháng Ba , 2015
No comments:
Post a Comment