Trịnh Thanh Thủy (ghi)
Saturday, March 28, 2015 4:59:43 PM
Tôi
đến với Phong Trào Du Ca Việt Nam, Bắc California, vào chiều thứ Bảy 21 tháng
3. Thính phòng Le Petit Trianon Theater ở San Jose, chiều nay hân hoan được đón
tiếp những tâm hồn yêu du ca từ các ngả đường về tham dự. Những đoàn viên du ca
ăn mặc trang trọng, sẵn sàng cho buổi trình diễn của Ngày Truyền Thống kỷ niệm
Nửa Thế Kỷ Du Ca.”
Các thành viên Du Ca chụp hình lưu niệm. (Hình: Trịnh
Thanh Thủy cung cấp)
Ban
Tổ Chức gồm có nhạc sĩ Nguyên Nhu, Luật Sư/Nghị Viên Nguyễn Tâm, Kiến Trúc Sư
Bách Phi, nhà báo Huỳnh Lương Thiện và nhiếp ảnh gia Trương Xuân Mẫn. Có cả sự
góp mặt của đoàn Du Ca Nam California như Hoàng Bích Hạnh, Ngọc Anh, Phan Huy Đạt
và Hà Tường Cát.
Sau
khi nhạc sĩ Nguyễn Đức Quang tạ thế, Đoàn Du Ca San José được thành lập khoảng
4 năm gần đây do anh Trương Xuân Mẫn làm Trưởng Đoàn. Anh nguyên là cựu đoàn
phó của đoàn Du Ca Đà Nẵng vào năm 1970. Sau 41 năm, anh đứng ra gầy dựng lại một
nhánh nhỏ trong năm cành cây hoa trái Du Ca (huy hiệu Du Ca), đó là Đoàn Du Ca
San José. Đoàn gồm một số cựu Du Ca viên như Luật Sư Nguyễn Tâm, nhạc sĩ Nguyên
Nhu, MC Mây Lan và một số đoàn viên mới trong đó có ca sĩ Đồng Thảo. Tất cả khoảng
20 người. Đoàn họp mặt mỗi tháng 1 lần và có góp tiếng hát trong các sinh hoạt
cộng đồng. Đoàn cũng tổ chức các Ngày Truyền Thống Du Ca mỗi năm một lần.
“Im
lặng là đồng lõa” - chủ đề của buổi sinh hoạt chiều nay.
Tôi
tự hỏi “Tại sao im lặng là đồng lõa?” Tiếng hát vang vang của đoàn du ca đã trả
lời câu hỏi trong đầu tôi.
“Khi
chúng ta quay lưng im hơi/Khi chúng ta không buông thành lời/Bọn mưu toan, bọn
gian ác quái vật lên ngôi/Khi chúng ta yên thân phận mình/Khi chúng ta không ai
thật tình/Là kéo dài một cuộc sống trăm ngàn điêu linh.” (Im lặng là đồng
loã/Nguyễn Đức Quang)
Họ
đứng đó, hát những lời như tâm sự gởi trao, những câu tình tự dân tộc, dào dạt
tình người. Có bài hát mới sáng tác gần đây như bài “Trái tim Việt Nam” và “Người
Anh Du Ca” của Luật Sư Nguyễn Tâm.
“Một
buổi sáng rất sớm, người anh tôi ra đi/Về bên kia sông, đi tìm ánh mặt trời/Một
tiếng khóc chới với, tìm đâu trong hư vô/Người yêu Quê Hương, chờ mong sao anh
đành chia xa!” (Người Anh Du Ca)
Bài
hát khiến tôi rưng rưng. Đó những tiếng khóc của anh em du ca đưa tiễn người
anh cả Nguyễn Đức Quang về với mẹ với cha... Lời du ca vang xa, hẹn anh em tôi,
Việt Nam mai ta cùng vẻ vang. Anh Nguyễn Tâm trong những phút thương tiếc vô
cùng đã thay anh em du ca nói lời chia biệt cùng anh Nguyễn Đức Quang. Anh Nguyễn
Tâm theo đoàn Du Ca Trung Ương từ năm 16 tuổi, 17 tuổi anh vào đoàn Du Ca Đà Nẵng
và sau sinh hoạt với Du Ca Sài Gòn. Khi đoàn Du Ca San José thành lập anh đã
sát cánh với anh trưởng đoàn Trương Xuân Mẫn hỗ trợ và sinh hoạt rất nhiệt
tình.
Họ
đứng đó, những người con Việt tha hương cùng hát, cùng trải những lời tâm huyết
vào không gian, cùng góp lửa cho những trái tim hãy còn bầu máu nóng trào dâng.
Có bài đã xưa lắm, từ những thập niên 60,70, mà nghe như mới viết cho Việt Nam
đang trong thời đại đất nước nhiễu nhương hiện nay như, “Đến với quê hương
tôi“của Bùi Công Thuấn, “Hát để nhớ đời” của Trần Đình Quân.
Họ,
người trên sân khấu, người dưới sân khấu, kêu gọi nhau hát, tự động hát, cùng vỗ
tay với khuôn mặt hân hoan và nụ cười tươi nở. Họ hát những lời tha thiết như
trăn, như trở, như niềm uất ức đang bùng phát.
“Tuổi
trẻ chúng tôi đã bao nhiêu năm/ lần lượt đi trên dàn lửa thiêu... Sao chúng tôi
không có quyền lên tiếng nói/ tìm cuộc đời, đời đáng sống/ tìm về nguồn, nguồn
quê hương/ bao nghìn năm anh dũng. Sao chúng tôi phải gục đầu, phải gục đầu mà
hy sinh cho ngoại quyền/ mà hy sinh cho chủ nghĩa, cho danh từ rỗng
không...”(Tuổi Trẻ Chúng Tôi/Giang Châu)
Tôi
thấy nhói lòng. Bài hát này Giang Châu viết từ năm 1972 cho tuổi trẻ hai miền
Nam Bắc, lúc ấy đang trong cảnh chinh chiến, tương tàn. Sau 43 năm, tuổi trẻ Việt
Nam bây giờ làm gì, có thao thức những điều mà Giang Châu bộc lộ thời đó không?
Tiến Sĩ Alan Phan, người có hơn 25 năm làm việc ở nhiều quốc gia trên thế giới,
người Việt đầu tiên đưa một công ty lên sàn chứng khoán, nhận xét, “Tại các nước
phương Tây hoặc Nhật Bản, hình ảnh chúng ta thường thấy trên xe buýt, tàu điện
ngầm hay ngay cả trên đường phố là hình ảnh các bạn học sinh, sinh viên say sưa
với cuốn sách trên tay. Ở các nước Âu-Mỹ, thời gian rảnh sinh viên họ thường ngồi
trước computer đọc tin tức, tìm thông tin hay đọc sách. Còn sinh viên Việt Nam,
họ đang bận ‘ngồi đồng’ chém gió, tại các quán cà phê, trà đá.”
Tuy
nhiên, ta vẫn thấy những tuổi trẻ Việt Nam sáng suốt và bất khuất, không chịu
im lặng, làm ngơ trước những vi phạm lãnh thổ của Trung Cộng, cũng như chuyện
Trung Cộng bắn phá tàu đánh cá của người Việt Nam. Họ không gục đầu trước sự
nhu nhược của nhà cầm quyền Việt Nam, mà đứng lên thể hiện lòng yêu nước của
mình như Việt Khang, Lê thị Công Nhân, Đỗ thị Minh Hạnh, Nguyễn Phương Uyên,
Đinh Nguyên Kha....
Có
phải tiếng lòng thao thức của những nhạc sĩ Du Ca như Nguyễn Đức Quang, Giang
Châu ngày nào, nay vẫn sáng chói sau nửa thế kỷ thăng trầm của đất nước Việt
Nam?
Họ
đứng đó, hát những bài mang lời tích cực, hăng hái, những quyết tâm phục vụ tha
nhân, xây dựng xã hội lành mạnh, bảo tồn tinh hoa văn hóa Việt Nam. Tôi tự hỏi
họ là ai, sao lý tưởng làm vậy? Họ là những hậu bối của Phong Trào Du Ca Việt
Nam do hai nhạc sĩ Nguyễn Đức Quang và Đinh Gia Lập thành lập vào năm 1966 tại
miền Nam Việt Nam.
Tôi
nhận thấy một phần lớn các đoàn viên của Phong Trào Du Ca đều xuất thân từ
phong trào Hướng Đạo Việt Nam nên không ít thì nhiều các Tôn Chỉ và mục đích hướng
thượng của Du Ca và Hướng Đạo gần gần như nhau.
Mục
đích của Hướng Đạo là giáo dục bổ túc cho giáo dục gia đình và học đường. Giúp
thanh thiếu niên rèn luyện tính khí, tháo vát, để có thể thích nghi với mọi
hoàn cảnh, chuẩn bị để trở thành những công dân tốt, có trách nhiệm, biết trọng
danh dự, hữu ích cho xã hội.
Trong
khi Du ca là một đoàn thể hoạt động về văn hóa và văn nghệ phục vụ cộng đồng.
Tôn chỉ của họ là “Dùng tiếng nhạc lời ca qua những sinh hoạt cộng đồng, công
tác xã hội tạo môi trường lành mạnh và sáng tạo cho giới trẻ hoạt động. Mục
đích đem những những trái tim lại gần với nhau để cùng phục vụ cho quê hương Việt
Nam độc lập, tự do và dân chủ.”
Kim
chỉ nam của hai phong trào đều là đào tạo những con người tốt có lòng nhân ái,
biết trọng danh dự, trách nhiệm, giúp đỡ tha nhân và xã hội. Cái khác là Du Ca
hát nhiều hơn vì Du là đi khắp nơi, ca là ca diễn. Du Ca là đi khắp nơi để ca
diễn ( nói chung là làm văn nghệ ) Nhằm mục đích phổ biến tinh thần cộng đồng.
Chỉ cần một cây đàn Guitar, những lời hát giản dị nhưng rất lành mạnh, tích cực
và những tâm hồn yêu cái đẹp, cái thiện là Du Ca có thể đi bất cứ nơi đâu và đi
cả vào lòng người. Có những bài hát của Hướng Đạo vẫn được hát bên Du Ca và ngược
lại.
Sinh
hoạt Du Ca chiều 21 tháng 3 tại San Jose. (Hình: Trịnh Thanh Thủy cung cấp)
Nhớ
lại ngày xưa, như một con sâu hóa bướm Du Ca thoát thai từ Ban Trầm Ca sau
thành Du Ca. Trong bài viết của Nguyễn Đức Quang “Già Cơ” viết về Nguyễn Đức
Quang “Du Ca,” ông có kể lại đêm ra mắt Phong Trào Du Ca: “Hoàng kim Châu kể lại
... Ngày 19 tháng 12 năm 1966 là ngày thành lập Phong Trào Du Ca. Đêm hôm đó tại
giảng đường Spellman, rất đông quan khách, giáo sư, sinh viên và một số đông đồng
bào Đà Lạt đã đến để nghe những sinh viên của trường hát với một bầu không khí
vui khỏe, đầy ý thức và tình tự dân tộc. Trong cái lạnh cắt da của Giáng Sinh
Đà Lạt, những ánh đuốc bập bùng kéo dài từ cổng Viện vào đến giảng đường do những
anh sinh viên mặc đồ đen cầm đuốc soi đường. Ban tổ chức là một số anh chị em tự
nguyện của trường Chính Trị Kinh Doanh Khóa I như Trần Văn Chang, Trần Văn
Hùng, Trần Phú Hữu, Nguyễn Quang Tuyến, Trần Trọng Thức, Đoàn Công Chánh Phú Lộc,
Trần Tiễn Tuấn, và các chị Trần Khánh Tuyết, Hoàng Lan Anh, Bùi Ngọc Nga ...
Ngoài các thành viên sáng lập phong trào, còn có sự hiện diện của các nhà thơ Đỗ
quý Toàn, Trần dạ Từ, Nhã Ca, Viên Linh, Tú Kếu và nhà báo Nguyễn ngu Ý cùng
các anh Hoàng Ngọc Tuệ, Đỗ Ngọc Yến, Hà Tường Cát trong giới sinh hoạt thanh
niên đến dự ... Ngoài sự yểm trợ tinh thần và vật chất của cha viện trưởng, còn
có sự yểm trợ rất đắc lực của anh Phương Thảo, Đào Văn Hòa giám đốc cơ quan
USIS Đà Lạt. Bảy thành viên sáng lập trình diễn ca nhạc, kịch ngắn, thơ. Các
nhà thơ Đỗ Quý Toàn, Trần Dạ Từ, Nhã Ca, Viên Linh, Tú Kếu đã diễn đọc những
bài thơ “rất nóng” của chính họ cùng với tiếng đàn dương cầm của Thanh Thoại.
Không khí ấm cúng, thân tình, chứa chan tình dân tộc qua các bài ca cổ, dân ca
ba miền, và các sắc tộc, các bài nhận thức ca ... khiến cho khán giả đa số là
các anh chị em sinh viên nhận thấy rằng đang có một thứ văn nghệ lành mạnh, ý
thức, mời gọi, thúc giục rất hợp với tâm tình của thanh niên lúc ấy. Anh chị em
sinh viên đã nhiệt tình cổ vũ khích lệ. Cũng từ đêm hôm đó, những tiếng hát lời
ca của sáu chàng trai Đà Lạt và các đoàn viên Du Ca mỗi ngày một lan rộng khắp
mọi miền đất nước và không một bạn trẻ nào vào thời đó lại không một lần nghe đến
hai tiếng Du Ca ...”
Nhờ
Phong Trào Du Ca tập trung được nhiều nhạc sĩ tên tuổi cũng như nhiều nhạc sĩ
trẻ nên nguồn nhạc sáng tác rất dồi dào. Đó là những nhạc sĩ Nguyễn Đức Quang,
Trầm Tử Thiêng, Anh Việt Thu, Trần Tú, Nguyễn Quyết Thắng, Giang Châu, Nguyễn Hữu
Nghĩa, Trần Đình Quân, Lý Văn Chương, Nguyễn Thiện Cơ, Lê Quang Dũng, Nguyễn
Văn Phiên, Võ Thị Xuân Đào...
Sau
đó Phong Trào Du Ca ảnh hưởng sâu rộng vào quần chúng, qua các đoàn, toán ca diễn
đây đó, trong trường học, ngoài sân cỏ, trên sân khấu, trong các đoàn thể ban
hướng đạo, hay Thanh Sinh Công, Gia Đình Phật Tử trong khắp các tỉnh miền Nam
Việt Nam. Con số Du Ca đoàn lên tới trên 34 như: Con Sáo Huế, Du Ca Áo Nâu, Du
Ca Lòng Mẹ, Du Ca Trùng Dương, Du Ca Vàm Cỏ Tây, Du Ca Vàm Cỏ Đông, Hồ Gươm,
Sông Hậu, Du Ca Vượt Sóng, Ca Đoàn Trung Ương, Du Ca Áo Xanh, Du Ca Giao Chỉ,
Du Ca Đà Nẵng, Du Ca Kiên Giang, Biên Hòa, Du Ca Mùa Xuân, Du Ca Phù Sa, Đồng Vọng
v.v...
Phong
Trào Du Ca ra đời đúng lúc mọi người đang đòi hỏi một nền văn nghệ sống động,
thức tỉnh và mới lạ. Những loại nhạc Phong Trào Du Ca thường sử dụng là: thanh
niên ca, thiếu nhi ca, sinh hoạt ca, nhận thức ca, sử ca, dân ca.. Những tuyển
tập Du Ca đã phát hành như: Tuyển tập Duca 1, Duca 2, Duca 3, Những Bài Ca Khai
Phá, Ta Đi Trên Dòng Lịch Sử, Những Điều Trông Thấy, Những Khuôn Mặt Duca, Hát
Cho Những Người Sống Sót, Anh Hùng Ca, Sinh Hoạt Ca v.v..
Nhiều
nhạc phẩm trở nên quen thuộc như “Việt Nam Quê Hương Ngạo Nghễ,” “Xin Chọn Nơi
Này Làm Quê Hương” của Nguyễn Đức Quang, “Hát Từ Tim, Hát Bằng Hơi Thở,” “Đứa Học
Trò Trở Về” của Nguyễn Quyết Thắng, “Trở Về Nguyên Thủy,” “Anh Sẽ Về” của Nguyễn
Hữu Nghĩa phổ thơ Khê Kinh Kha.
Sau
nửa thế kỷ, những con chim đầu đàn và khai phá Phong Trào Du Ca phần lớn đã lìa
bầy như Trưởng Nguyễn Đức Quang, Nguyễn Quốc Văn, Nguyễn Tri Bình, Giang Châu,
Huỳnh Trọng Đạt, Nguyễn Đình Cường, Nguyễn Tất Nhiên, Lê Đình Điểu, Nguyễn Đức
Dziên, Hồ Văn Nuôi, Nguyễn Đức Tấn, Trần Đại Lộc, Trần Đình Quân, Trầm Tử
Thiêng, Lý Văn Chương, Nguyễn Thanh Hùng, Đỗ Ngọc Yến, Nguyễn Ngọc Thạch, Ngô Mạnh
Thu.... Một số còn lại vẫn còn hoạt động hay chỉ đóng vai trò cố vấn hay hỗ trợ
như Hoàng Ngọc Tuệ, Hà Tường Cát, Trương Xuân Mẫn, Nguyễn Quyết Thắng, Phan Huy
Đạt, Tống Hoằng, Trần Dạ Từ, Doãn Quốc Sỹ, Đỗ Quý Toàn...
Hiện
nay, Phong Trào Du Ca ở hải ngoại tuy ít hơn xưa nhưng vẫn còn hoạt động như,
các toán: Du Ca Về Nguồn Toronto Canada, Du Ca Đồng Vọng Canada, Du Ca Hamilton
Canada, Du Ca Úc Châu, Du Ca Mùa Xuân Nam Cali, Du Ca San José Bắc Cali, Du Ca
Hòa Lan, Du Ca Paris, Du Ca Paloma...
Phần
lớn họ là hậu bối, những Du Ca viên thuộc thế hệ sau, nhưng vẫn còn tinh thần
và bầu nhiệt huyết dưỡng nuôi. Các trưởng Du Ca xưa đã khai phá khơi nguồn cho
ngọn lửa Du Ca cháy lên, Du Ca hậu bối là những người giữ lửa và bảo tồn ngọn lửa
Du Ca vẫn sáng. Họ nuôi lửa, rèn luyện bản thân, rèn luyện con cháu nương theo
ngọn lửa soi đường của Du Ca, quý tinh thần đồng đội, trọng trách nhiệm và danh
dự, hoạt động cộng đồng, phục vụ tha nhân. Họ có ước vọng bảo tồn tinh hoa văn
hóa Việt Nam và xây dựng một xã hội Việt Nam độc lập, tự do và dân chủ. Tôi là
một người đầu tiên đến với Phong Trào Du Ca như một người ngoại đạo nhưng đã yêu
và mến phong trào. Tôi cũng ước mong nguyện vọng của họ được thành công như ý.
------------------
Tài
liệu tham khảo: Phong Trào Du Ca Việt
Nam.
No comments:
Post a Comment