Nguyễn Văn Khanh
Friday, March 06, 2015 6:55:47 PM
LTS: Trong những ngày gần đây, chuyện sôi nổi nhất trong chính trường
Hoa Kỳ - đến mức đã có người gọi là 'xì căng đan' - là chuyện trong suốt thời
gian làm ngoại trưởng, bà Hillary Clinton sử dụng email cá nhân chứ không phải
của chính phủ. Ðể giúp quý độc giả biết rõ những gì đã và đang xảy ra, nhật báo
Người Việt có cuộc trao đổi với đặc phái viên Nguyễn Văn Khanh đang làm việc tại
Washington, DC, về đề tài được dự đoán sẽ ảnh hưởng tới quyết định tranh cử tổng
thống của nhân vật được xem là đang dẫn đầu cuộc đua tiến về Tòa Bạch Ốc năm
2016.
---------------
Người
Việt (NV): Ðầu tiên, xin anh tóm lược chuyện gì xảy ra?
Nguyễn
Văn Khanh: Chuyện đang được nói tới là chuyện bà Hillary
Clinton sử dụng email cá nhân trong tất cả những cuộc trao đổi thư từ qua lại,
thay vì phải sử dụng email của Bộ Ngoại Giao, tức là email nằm trong hệ thống của
chính phủ liên bang Hoa Kỳ.
Tin này được nhật báo The New York Times tiết lộ hôm
Thứ Ba tuần này (mùng 3 Tháng Ba) và sau đó nhân viên đang làm việc trong ban
tham mưu của bà lên tiếng xác nhận, nhưng họ cũng nói rất rõ là bà cựu ngoại
trưởng không vi phạm luật lệ mà Bộ Ngoại Giao đặt ra. Không chỉ nói điều đó,
dàn tham mưu của bà Clinton đang lựa những email mang nội dung trực tiếp liên
quan đến cộng việc để nộp lại cho Bộ Ngoại Giao, nói là họ chỉ giữ lại những
email mang tính cá nhân.
NV: Có phải là các viên chức chính quyền - kể cả bà Clinton - đều có
email của chính phủ, nhưng bà Clinton không sử dụng?
Nguyễn
Văn Khanh: Thoạt đầu ai cũng tưởng như thế, nghĩ rằng tất cả nhân
viên làm việc cho chính phủ liên bang đều có email của chính phủ, nhưng tờ The
New York Times cho hay với trường hợp của bà Clinton thì không. Tờ báo cho biết
bà Clinton không có email của Bộ Ngoại Giao (chấm dứt bằng chữ state.gov) mà chỉ
có email riêng. Khác biệt giữa hai loại email này là tất cả email chính phủ đều
tự động được giữ lại và sử dụng làm tài liệu khi cần thiết, còn email cá nhân
thì người làm chủ sẽ giữ, chính phủ không biết tới.
NV: Anh có ghi nhận được chi tiết nào về email cá nhân của bà Clinton
không?
Nguyễn
Văn Khanh: Thưa có. Ðến giờ tin tức cho thấy một tuần lễ trước
ngày nhậm chức ngoại trưởng, bà Clinton cho đặt ngay trong nhà của bà ở New
York một “server” để nhận và gửi email. Nhật báo The Washington Post cho hay hệ
thống email cá nhân của bà Clinton là clintonemail.com, nhưng chưa rõ ngoài
email này, bà còn có địa chỉ email nào khác hay không, chẳng hạn như gmail,
yahoo...
NV: Khi dùng email cá nhân cho công việc của chính phủ, bà Clinton có vi
phạm luật lệ liên bang hay không?
Nguyễn
Văn Khanh: Ðến giờ câu hỏi này vẫn là câu hỏi chưa thể trả lời
vì chưa thấy ai nói tới những lỗi mà bà Clinton đã phạm phải. Mọi người đang
phân tích luật lệ, trước khi nói bà đã phạm những lỗi nào. Xin được nói thêm là
chính phủ liên bang Hoa Kỳ áp dụng luật Lưu Trữ Hồ Sơ (Federal Records Act) và
tất cả những email của chính phủ đều được lưu trữ trong công khố, còn email cá
nhân như trường hợp của bà Clinton thì chính bà là người giữ, vì được lưu lại
trong “server” riêng của bà.
Tôi cũng được biết là với các viên chức giữ vai trò
quan trọng trong chính phủ, họ có một hệ thống email riêng, được gọi là “hệ thống
liên lạc mật,” chẳng hạn như khi liên lạc với tổng thống, với bộ trưởng Quốc
Phòng, với người điều hành Hội Ðồng An Ninh Quốc Gia,... bà Clinton sử dụng hệ
thống trao đổi thư nội bộ này, khi cần liên lạc với các tòa đại sứ, các quốc
gia, bà lại sử dụng một hệ thống khác nữa, thường được gọi là “diplomatic
cable.” Theo lời phát ngôn viên Nick Merrill của bà Clinton thì bà “làm rất
đúng nguyên tắc,” ý muốn nói là những chuyện quan trọng bà sử dụng hệ thống
trao đổi tin tức nội bộ, còn email cá nhân chỉ được bà sử dụng cho những chuyện
không mang tính quốc gia, đại sự.
NV: Có phải bà Clitnon là vị ngoại trưởng Hoa Kỳ đầu tiên sử dụng email
cá nhân để giải quyết công việc không?
Nguyễn
Văn Khanh: Theo ông phát ngôn viên Merrill thì trước bà
Clinton, các vị ngoại trưởng khác đã làm điều này, tức là đã có người sử dụng
email cá nhân, nhưng ông không nói rõ những vị ngoại trưởng đó là ai, cũng không
cho biết những người đó sử dụng cả email của Bộ Ngoại Giao và email cá nhân,
hay chỉ sử dụng email riêng như bà Clinton đã làm.
Trích dẫn lời một viên chức của Bộ Ngoại Giao nhưng
không nêu tên, đài truyền hình ABC cho hay ba vị tiền nhiệm của bà Clinton “mỗi
người sử dụng email một khác,” chẳng hạn như bà Condoleeza Rice “chỉ sử dụng
email của Bộ Ngoại Giao,” ông Colin Powell “sử dụng email của bộ cho công việc
của chính phủ, email cá nhân cho những việc mang tính cá nhân,” còn bà
Madeleine Albright thì “không hề sử dụng email.”
NV: Tuyên bố chính thức của Bộ Ngoại Giao về chuyện này như thế nào?
Nguyễn
Văn Khanh: Theo bà phát ngôn viên Jen Psaki, Bộ Ngoại Giao
đang lưu trữ rất nhiều tài liệu liên quan đến bà Clinton và công việc bà đã
làm, trong đó có cả những email trao đổi nội bộ và “diplomatic cable,” nhưng bà
Psaki không cho biết bộ có giữ những email bà Clinton sử dụng qua hộp thư email
cá nhân hay không.
Một phát ngôn viên khác của Bộ Ngoại Giao là bà
Marie Harf thì nói là “không có quy định nào cấm cản sử dụng email cá nhân” để
giải quyết công việc của chính phủ, miễn là “cuối cùng tất cả những email đó đều
được lưu trữ lại trong công khố.” Nhưng bà Marie Harf không dám chắc là bà
Clitnon đã nộp cho công khố tất cả những email cá nhân mà bà đã dùng để giải
quyết công việc chính phủ hay chưa.
NV: Chắc anh cũng biết thời đại này là thời đại “tin tặc” (hacker) hay tấn
công. Liệu hệ thống email cá nhân của bà Clintin có bị tấn công không?
Nguyễn
Văn Khanh: Ðây cũng là câu hỏi chưa được trả lời. Chúng ta
chưa biết mức độ an ninh của hệ thống email cá nhân của bà cựu ngoại trưởng Mỹ
như thế nào, đã bị tin tặc tấn công lần nào hay chưa, hoặc có an toàn như hệ thống
của chính phủ không. Tôi còn nhớ chính bà phát ngôn viên Harf cũng không trả lời
được câu hỏi này, chỉ nói với cánh nhà báo là “quý vị nên hỏi thẳng bà
Clinton.”
NV: Chuyện này ảnh hưởng thế nào đến cuộc bầu cử 2016?
Nguyễn
Văn Khanh: Tôi tin chắc chắn sẽ ảnh hưởng, nhưng mức độ thế
nào thì chưa rõ. Ðiều mọi người đều thấy là ông Jeb Bush của đảng Cộng Hòa đã
lên tiếng chỉ trích, cho rằng chuyện bà Clinton sử dụng email cá nhân và không
nộp cho chính phủ sau khi rời nhiệm sở là điều chứng tỏ “thiếu minh bạch.”
Cũng có một vài đồn đãi cho rằng chuyện đang gây ồn
ào sẽ đẩy bà Clitnon tới chỗ sẽ phải tuyên bố tranh cử tổng thống sớm hơn, để
dư luận không chú ý tới chuyện email, mà sẽ dồn chú ý vào chuyện bà hơn ai,
thua ai, hơn điểm nào, thua điểm nào, có thắng cử được hay không... Tôi xin nhắc
lại đó chỉ là đồn đãi.
Nhưng điều không thể chối cãi được là bất cứ điều gì
bà Clinton làm đều có người khen, kẻ chê, người ủng hộ, kẻ chống đối, và càng gần
đến năm 2016 chuyện này càng rõ rệt hơn. Tôi còn nhớ có lần nói chuyện với một
nhà quan sát bầu cử, ông bảo với tôi là với trường hợp của bà Clinton, “nước Mỹ
có sẵn một tập thể cử tri ủng hộ bà làm tổng thống, những cũng có sẵn một lực
lượng cho rằng bà Clinton là người không thể tin tưởng được, họ luôn luôn nghĩ
là bà ta giấu diếm một điều gì đó.”
NV: Cảm ơn anh Khanh.
No comments:
Post a Comment