Hà Tường
Cát / Người Việt (tóm lược)
Monday,
March 09, 2015 5:50:08 PM
Tạp
chí National Geographic số Tháng Ba 2015 có bài chủ đề trình bày về một
hiện tượng tâm lý xã hội ngày nay là hoài nghi đối với khoa học.
Bài
viết “The War on Science” (Chiến Tranh với Khoa Học) dẫn chứng rằng một phần ba
dân Mỹ không tin ở thuyết tiến hóa, cho là con người bây giờ vẫn như vậy từ thuở
khai thiên lập địa. Và chỉ có không tới phân nửa mọi người đồng ý về tình trạng
khí hậu địa cầu ấm dần là hậu quả của việc nhân loại đốt các loại nhiên liệu
khai thác từ lòng đất.
Điều
kiện để truyền bá và phát triển những tư tưởng hoài nghi ấy chính là Internet,
Wep pages, sự phổ biền sử dụng e-mail, các mạng xã hội và các bloggers. Tiến bộ
kỹ thuật thông tin có những tác động tích cực và đồng thời không ít hiệu quả
tiêu cực. Tự do thông tin giúp nhân loại mở rộng kiến thức về mọi lãnh vực, nhưng
cũng tiếp nhận nhiều quan điểm chủ quan thiếu căn bản luận lý, chưa kể những
thông tin sai lạc hay bịa đặt theo ý của một hay nhiều cá nhân muốn phổ biến.
*
Nghi ngờ từ chinh phục không gian
Từ
lâu đã có những nghi ngờ là chính phủ Hoa Kỳ muốn chứng tỏ thắng Liên Xô trong
cuộc chạy đua không gian thời kỳ Chiến Tranh Lạnh nên dàn dựng ra những chuyến
đổ bộ Mặt Trăng của các phi hành gia NASA cuối thập niên 1960 và đầu
1970. Sự hoài nghi của công chúng ngày càng gia tăng qua những lập luận
có thể tìm thấy tên nhiều trang Web. Cũng nên lưu ý rằng sự phủ nhận sự kiện
khoa học ấy dựa trên những lý luận về chính trị nhưng cũng có chỗ phải dùng đến
giải thích theo khoa học.
Trang
Listverse.com ngày 28 tháng 12, 2014 đưa ta “10 lý lẽ chứng tỏ đổ bộ mặt
Trăng là chuyện gạt”. Bài này nói rằng người Mỹ chưa bao giờ đặt chân lên Mặt
Trăng. Trước hết, các phi vụ Apollo chấm dứt từ những năm 1970, bốn chục năm rồi
đến nay sao chưa trở lại? Như vậy chẳng qua các chuyến đổ bộ chỉ có trong
nhiệm kỳ của Tổng Thống Richchard Nixon, và chấm dứt cùng với vụ tai tiếng
Watergate khiến ông cuối cùng phải từ chức.
Những
lý lẽ khác bao gồm: Lá cờ do phi hành gia Neil Armstrong cắm trên Mặt Trăng
không có không khí làm sao có thể bay? Nơi phi thuyền Eagle đáp sao không có một
hố lõm do động cơ hỏa tiễn thổi xuống làm tung bay bụi đất? Để tới Mặt Trăng,
Appoloo phải đi ngang Van Allen radiation belt, các phi hành gia không thể sống
sót vì phóng xạ ở vành đai này. Bầu trời trên Mặt Trăng tối đen nhưng hình chụp
không cho thấy có những vì sao. Hai tấm hình các phi hành gia Apollo 15 chụp có
hậu cảnh giống hệt nhau dù theo NASA là ở hai nơi cách xa nhau nhiều dặm, và một
trong hai hình có phi thuyền đổ bộ, hình kia không, làm thế nào các phi hành
gia có thể chụp trước khi đến hoặc sau khi đã rời Mặt Trăng? vv và vv...
Theo
những giới hoài nghi, chính quyền Hoa Kỳ đã nhờ đạo diễn Stanley Kubrick sử dụng
những xảo thuật điện ảnh để tạo ra việc đổ bộ Mặt Trăng của NASA và các
phi hành gia Apollo.
Những
nghi vấn kiểu ấy, NASA đã từng nhiều lần giải thích đầy đủ nhưng theo
Listverse.com, thăm dò dư luận hiện nay cho biết có 20% dân Mỹ nghi ngờ rằng những
chuyến đổ bộ Mặt Trăng là chuyện lừa bịp.
*
Đến lãnh vực y tế
Một
chuyện khác mới xảy ra đầu năm nay khi một số nhân vật có thể là ứng cử viên Tổng
Thống năm 2016 như Thượng Nghị Sĩ Rand Paul, Thống Đốc Chris Christie, cựu ngoại
trưởng Hillary Clinton cũng nhảy vào tranh luận. Ai cũng hiểu chủng ngừa chống
dịch bệnh là cần thiết, tuy nhiên vẫn có một số phụ huynh tin tưởng rằng trẻ
con chích ngừa có thể bị gia tăng rủi ro mắc chứng tự kỷ.
Có
khi vì quá lo sợ người ta không tin được lời giải thích của các khoa học gia.
Như trường hợp dịch bệnh Ebola, mặc dầu được xác định đường lây nhiễm duy nhất
là qua tiếp cận với các dung dịch, chất lòng từ người bệnh, chứ không thể
bởi vi khuẩn bay trong không khí, nhưng giải thích ấy không làm dân chúng an
tâm. Theo các khoa học gia, không một siêu vi khuẩn nào có khả năng thay đổi
cách xâm nhập cơ thể con người, Ebola không ra ngoài quy luật đó. Nhưng nếu thử
đánh chữ “airborne Ebola” vào một bộ dò tìm Internet, chúng ta sẽ thấy vô số
websites và blogs theo đó siêu khuẩn này có thể có năng lực siêu phàm
tiêu diệt toàn thể nhân loại!
Cũng
có những hoàn cảnh khoa học chưa thể hội đủ bằng chứng cụ thể để có kết luận khẳng
quyết. Trong ngành nông nghiệp và công nghiệp chăn nuôi, kỹ thuật biến đổi gen
ngày nay rất thông dụng để rút ngắn thời gian và gia tăng sản lượng. Các nhà
khoa học nói rằng không hề có bằng chứng nào là các sản phẩm này phương hại đến
sức khỏe của người tiêu thụ. Nhưng vì không có phương cách chứng minh cụ thể,
công chúng vẫn lo ngại, đưa tới việc 64 quốc gia trên thế giới và 3 tiểu bang
Hoa Kỳ có luật đòi hỏi những thực phẩm có chứa loại này phải dán nhãn “GMO”
(genetically modified organism), để người tiêu thụ biết và chấp nhận hay
không là tùy ý.
*
Đâu là căn nguyên?
Bái
báo National Geographc không chỉ trích dân chúng vì sự mất tin tưởng vào
khoa học mà tìm cách giải thích căn nguyên của tâm lý ấy. Theo tờ báo khoa học
không phải là cái được tiếp thu bằng trực giác và chính các nhà khoa học đôi
khi cũng bị bối rối. Tất cả chúng ta đều hiểu rằng Trái Đất chuyển động xung
quanh Mặt Trời, nhưng ai cũng thấy mỗi ngày Mặt Trời mọc ở phương Đông và lặn ở
phương Tây. Phải mất hàng ngàn năm cùng rất nhiếu cố gắng quan sát bầu trời đêm
con người mới nhận định ra điều ấy và tìm được lời giải thích, đồng thời dần dần
hiểu được vị trí cùng vai trò chẳng có bao nhiêu ý nghĩa của mình trong vũ trụ
bao la.
Charles
Darwin (1809-1882) đã đề ra thuyết vạn vật biến hóa và cho rằng tất cả mọi sinh
vật đều chung một gốc. Hàng trăm năm sau lý thuyết của ông vẫn bị chống đối mạnh
mẽ vì vấn đề tín ngưỡng, cho đến khi người ta chưa có một ý thức gì về
DNA và RNA, để rồi sau đó nhận ra là như vậy phủ nhận vật lý, hóa học, thiên
văn và tất cả mọi ngành khoa học.
Khoa
học không phải là sự thâu góp một chuỗi những sự kiện mà là một phương pháp để cuối
cùng đi đến sự thật. Nhà địa cầu vật lý Marcia McNutt, cựu giám đốc cơ quan địa
chất Hoa Kỳ và bây giờ là chủ biên tạp chí khoa học Science, nói: “Khoa học là
một phương pháp để quyết định cái mà chúng ta chọn để tin tưởng có căn bản của
luật thiên nhiên hay không. Phương pháp ấy không tự nhiên đến với nhiều người
chúng ta, và vì thế chúng ta luôn luôn gặp hết rắc rối này đền rắc rối khác”.
Sự
thật nhiều khi có vẻ trái với điều hiển nhiên như trường hợp Trái Đất xoay xung
quanh trục Nam-Bắc và chuyển động quanh Mặt Trời. Đầu thế kỷ thứ 17 khi Galileo
Galilei nói ra điều ấy, ông bị Giáo Hội Vatican xét xử, buộc phải phủ nhận luận
điểm ấy và bị quản thúc tại gia, nhưng ông không rút lại kết luận.
Bây
giờ, chúng ta đang sống ở thời đại mà khoa học chi phối hầu hết mọi sinh hoạt
và trở thành văn hóa của toàn thể nhân loại. Mỗi ai đều cùng lúc có
đầy đủ phương tiện kỹ thuật để tham gia, chấp nhận hay chối bỏ, những gì đồng ý
hoặc không đồng ý. Bằng những nguồn thông tin và theo cách lý giải riêng, những
phái hoài nghi mạnh mẽ chống lại nhiều luận điềm được các nhà khoa học đồng thuận.
Dân tộc, tín ngưỡng, quyền lợi cá nhân hay tập thể đứng đằng sau sự phân cực ấy.
Nhưng nếu phân cực là không tốt thì ngược lại đó vừa là trở lực vừa là động lực
cho loài người luôn luôn nỗ lực vượt qua để tiến đến những mục tiêu tốt đẹp
hơn. (HC)
No comments:
Post a Comment