Saturday, March 10, 2012

HOA KỲ - TRUNG HOA : TRẬN ĐẤU CỦA THẾ KỶ 21 (Thụy My, RFI)



Thy My   -   RFI
Thứ sáu 09 Tháng Ba 201

Báo Les Echos : Dường như Hoa K đang mt dn v thế siêu cường duy nht trên thế gii, sau khi cuc chiến tranh lnh chm dt. Không ch do tht bi trong vic áp đt nhng giá tr ca mình ti Irak hay Afghanistan, nhưng đc bit là do cái thế đang lên ca Trung Quc.

Trong bài phân tích mang ta đ Hoa Kỳ - Trung Quc: Trn đu ca thế k 21, nht báo kinh tế Les Echos cho biết, dư lun nhiu nơi trên thế gii cho rng Trung Quc s vượt qua Hoa K đ tr thành đi cường s mt toàn thế gii.

Theo nhn đnh ca bài báo, thì sau nhng năm ông Bush cm quyn, Barack Obama đã đt được vic tái lp phn nào hào quang ca nước M trên trường quc tế. Cho dù có nhng khó khăn trong nhim k ca ông, và nhiu li ha không được thc thi - chng hn như vic tìm ra mt gii pháp cho cuc xung đt Israel và Palestine - nhưng nước M vn được dành cho nhiu cm tình hơn so vi nhiu cường quc khác, theo như các cuc thăm dò dư lun.
Tuy nhiên, dường như Hoa K đang mt dn v thế siêu cường duy nht trên thế gii, sau khi cuc chiến tranh lnh chm dt. Không ch do tht bi trong vic áp đt nhng giá tr ca mình ti Irak hay Afghanistan, nhưng đc bit là do cái thế đang lên ca Trung Quc.

Trung Quc s vượt Hoa K đ thành siêu cường s mt?

Trong mt cuc điu tra tiến hành ti 23 nước vào năm ngoái, t chc Pew Research Center kết lun, đi vi đi đa s người trên thế gii, thì “Trung Quc s hoc đã vượt qua Hoa K đ tr thành siêu cường ca toàn cu. Ý kiến này thông dng nht ti châu Âu, đc bit là ti Pháp và Đc. Và cuc khng hong tài chính năm 2008 dn đến vic tái phân phi ngun lc trên thế gii, đã không làm cho tình hình sáng sa thêm, khiến cho nhiu nhà quan sát và chuyên gia t hi, liu có phi nước M đang bước vào thi kỳ suy tàn hay không. Tuy vy, theo tác gi bài báo, thì điu này ch tương đi.

Trên tp chí The New Republic, Robert Kagan, tng được xem là mt trong nhng người đng đu phái tân bo th M dưới thi George Bush mi đây đã tn công vào quan đim cho rng nước M đang suy tàn. Cuc tranh lun gay gt cho đến ni Tng thng Barack Obama, lúc mi nhm chc đã cho rng Hoa K là cường quc tương đi trong mt thế gii đa cc, đã phi thượng đài. Trong bài din văn mi nht, ông tuyên b: “Tt c nhng ai khng đnh là nước M đang suy tàn, đu không biết là mình đang nói nhng gì”. Đây là mt s chuyn hướng đáng k, nhưng theo Les Echos, thì có th gii thích được.

Ti Libya, chính là hai cường quc trung bình Pháp và Anh đã dn đu các hot đng quân s ch yếu nhm góp phn vào vic lt đ chế đ Kadhafi, còn Hoa K ch đóng vai trò h tr. Nước M cũng hu như vng bóng trong phong trào ni dy ca thế gii Rp. Còn ti Syria, nước Nga ca ông Vladimir Putin tiếp tc nm chiếc chìa khóa v s ra đi ca ông Assad, ch không phi là Hoa K, đã và đang rút quân ra khi Irak và Afghanistan.

Trên mt trn kinh tế, tăng trưởng ca Trung Quc khiến người ta nghĩ rng ch vài năm na nước này s vượt Hoa K v tng sn phm ni đa tính trên đu người, có th là vào năm 2025 - 2027. Các nước đang tri dy khác như n Đ, Brazil cũng có th tr thành các cường quc kinh tế mi. Nhưng nếu xét thêm các tiêu chun khác, thì Trung Quc vn đng rt xa phía sau Hoa K, và s tăng trưởng ca các quc gia đang tri dy cũng đang chm li.

Ngân sách quc phòng ca Trung Quc cũng như Nga đang tăng lên, nhưng Hoa K vn đang là cường quc quân s hàng đu thế gii, dn đu vi mt khong cách rt xa. Trên t China Daily, Tng thư ký Hip hi kim soát vũ khí và gii tr quân b ca Trung Quc khng đnh, phương Tây thi phng vic tăng ngân sách quc phòng ca Bc Kinh nhm to ra cuc chy đua vũ trang châu Á. Trong bi cnh đó, Robert Kagan nhn mnh: “Trung Quc khó th làm bá ch khu vc, trong khi Đài Loan vn đc lp và duy trì mi quan h chiến lược vi M, và các cường quc khác như Nht Bn, Hàn Quc, Úc tiếp tc m ca cho căn c quân s M.

Les Echos nhn đnh, còn mt lãnh vc khác trong đó M tiếp tc thng tr, đó là soft power tc quyn lc mm - kh năng gây nh hưởng đến nước khác khi vn đóng vai trò đng minh. Nhà chính tr hc Joseph Nye ghi nhn mt s thay đi song hành trên thế gii. Mt bên là s chuyn dch quyn lc t các Nhà nước phương Tây sang phương Đông, còn bên kia là s khuếch tán quyn lc sang phía các đnh chế ngoài Nhà nước, nh cuc cách mng thông tin.

V giáo sư đã trin khai quan nim quyn lc mm trong thp niên 90 cho rng, s cnh tranh gia Trung Quc và Hoa K ngày nay không ging như gia Anh và Đc trong thế k 20, nhm tranh quyn thng lĩnh châu Âu. Bc Kinh quan tâm trước hết đến phát trin kinh tế, ch không nhm thng tr thế gii. Mt nghiên cu mi đây ca CSIS (Center for Strategic and International Studies) cũng nhn đnh: Trung Quc không tìm cách thay thế hay ht cng Hoa K trong vic đm bo an ninh ti Trung Đông, Đông Nam Á hay châu M la-tinh. Nht là quyn lc mm ca Bc Kinh hu như là do s tin đu tư trc tiếp ra nước ngoài và thương mi, hơn là vic lp ra nhiu Vin Khng t và truyn bá văn hóa.

Trong phn kết, Les Echos nhc li câu nói ca mt nhà văn, nhà lý lun Tây Ban Nha vi phe cc hu nước này hi năm 1936: “Các ông thng nh nm được sc mnh thô bo cn thiết, nhưng các ông không thuyết phc được, vì mun thuyết phc thì cn phi có lý l. V mt nim tin, thì Hoa K đang có ưu thế, nhưng t báo băn khoăn, là thế mnh này s còn kéo dài được bao lâu ?

.
.
.

No comments: