Wednesday, March 18, 2015

Việt Nam và Úc trên đà tiến tới quan hệ đối tác chiến lược (Trọng Nghĩa - RFI)





Trọng Nghĩa  -  RFI
Đăng ngày 17-03-2015 Sửa đổi ngày 17-03-2015 18:30

Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng đã khởi sự vào hôm nay 17/03/2015 chuyến công du hai ngày tại Úc. Vào lúc các hành vi quyết đoán của Trung Quốc tại Biển Đông đang gây lo ngại không chỉ cho các nước bị Bắc Kinh chèn ép (như Việt Nam, Philippines hay Malaysia, Brunei) mà cho cả các nước khác trong và ngoài khu vực, hồ sơ Biển Đông chắc chắn sẽ được Thủ tướng Việt Nam đề cập đến trong các cuộc họp với đối tác Úc.

Để hiểu thêm về lập trường của Úc về Biển Đông, RFI đã đặt câu hỏi cho Giáo Sư Carl Thayer, chuyên gia tại Học viện Quốc phòng Úc. Trả lời RFI, Giáo sư Thayer xác định mối tương đồng về quan điểm giữa Úc và Hoa Kỳ trên vấn đề Biển Đông :

Thayer : Úc có quan điểm tương tự như Hoa Kỳ, nhưng kín đáo hơn và rất hiếm khi lên tiếng về vấn đề này ở nơi công cộng. Úc ủng hộ hoàn toàn chính sách được tuyên bố của ASEAN về Biển Đông. Một ví dụ : Chủ trương của Úc là kêu gọi tất cả các bên trong cuộc tranh chấp ở Biển Đông tự kiềm chế và tránh các hành động có thể làm tăng căng thẳng trong khu vực, cũng như khẩn trương đúc kết các cuộc thảo luận về một Bộ Quy tắc Ứng xử ở Biển Đông.
Chính sách của Úc là hậu thuẫn cho việc giải quyết tranh chấp lãnh thổ thông qua đối thoại và các biện pháp hòa bình mà không dùng đến sự đe dọa hoặc sử dụng vũ lực, thông qua luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển… Úc cho rằng điều quan trọng là phải đảm bảo an ninh và an toàn hàng hải, bảo đảm quyền tự do lưu thông trên biển và trên không.
Vấn đề Biển Đông sẽ nằm trong chương trình các cuộc thảo luận chính thức Việt-Úc và hai Thủ tướng Chính phủ sẽ thông qua một bản Tuyên bố về Tăng cường Quan hệ Đối tác Toàn diện trong đó hai bên sẽ nhắc đến lập trường chung trên hồ sơ Biển Đông. Môt đoạn về Biển Đông sẽ được đưa vào bản Tuyên bố chung sẽ được công bố sau khi hai Thủ tướng Chính phủ đúc kết các cuộc thảo luận vào sáng thứ Tư, 18/03/2015. 

RFI : Canberra có sẵn sàng giúp đỡ Hà Nội trên vấn đề Biển Đông hay không, như Nhật Bản hay Ấn Độ đã làm, và nếu có thì bằng cách nào ? 

Thayer :Úc đã thiết lập quan hệ an ninh và quốc phòng với Việt Nam từ lâu rồi, từ năm 1999 khi hai nước trao đổi tùy viên quốc phòng. 
Tuy nhiên, mặc dù rất rộng lớn, hợp tác quốc phòng Việt-Úc vẫn chưa bao gồm việc Úc trực tiếp cung cấp phương tiện để giúp đỡ Việt Nam tăng cường an ninh trên biển. Úc chẳng hạn, không có lực lượng tuần duyên, và ưu tiên của Canberra là cung cấp tàu tuần tra cho các đảo quốc ở vùng Nam Thái Bình Dương. Úc gần đây đã tặng hai chiếc tàu cho Philippines.
Úc và Việt Nam hiện có bốn cuộc đối thoại về quốc phòng và an ninh : Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng Úc-Việt Nam hàng năm – đây là hội nghị quan trọng nhất – Đối thoại Chiến lược Úc-Việt Nam, Thảo luận về Hợp tác Quốc phòng Úc-Việt Nam và Đối thoại Quốc phòng Úc-Việt Nam theo Track 1.5 (thuật ngữ Track 1.5 chỉ cách các chính phủ có thể tham gia quản lý xung đột mà không cần đến những cuộc bàn thảo thường xuyên).
Cả Úc lẫn Việt Nam đều phối hợp cách tiếp cận của mình tại các cơ chế như Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+), Diễn đàn Hàng hải mở rộng và Diễn đàn An ninh Khu vực ASEAN ARF. Hai Thủ tướng Chính phủ sẽ thông qua chủ trương mở rộng nhiệm vụ của Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á ra để bao gồm cả các vấn đề chiến lược và an ninh.
Từ năm 1999 đến nay, hơn 1.200 cán bộ quốc phòng Việt Nam đã được huấn luyện và đào tạo trong khuôn khổ chương trình hợp tác quốc phòng Úc. Tàu Hải quân Hoàng gia Úc hàng năm đều tiến hành những chuyến ghé cảng thiện chí tại Việt Nam. Đã có sự trao đổi giữa lực lượng đặc biệt của hai quốc gia.
Một cách cụ thể, Úc và Việt Nam làm việc với nhau về các biện pháp thiết thực liên quan đến hàng không, an ninh hàng hải, gìn giữ hòa bình, chống khủng bố, và các vấn đề hậu quả của chiến tranh. Trong chuyến thăm của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng hai Bản Ghi nhớ MOU sẽ được ký kết, một trong lãnh vực hợp tác trong các chiến dịch gìn giữ hòa bình, văn kiện còn lại hợp tác để khắc phục hậu quả của chiến tranh.
Cuối cùng, Úc và Việt Nam hợp tác chặt chẽ để giải quyết vấn đề tội phạm xuyên quốc gia (buôn bán người, buôn bán ma tuý, rửa tiền và tội phạm mạng) thông qua việc chia sẻ thông tin và tình báo.

*

Trọng Nghĩa  -  RFI
Đăng ngày 17-03-2015 Sửa đổi ngày 17-03-2015 18:34

Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng sẽ công du Úc trong hai ngày 17-18/03/2015. Trong một bài phân tích về Quan hệ Úc-Việt Nam, công bố ngày 16/03/2015, Giáo sư Thayer đã ghi nhận là chuyến công du lần này của Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Tấn Dũng đặc biệt quan trọng vì Kế hoạch Hành động Việt Úc (2010-2013) nhằm cụ thể hóa thỏa thuận đối tác toàn diện ký năm 2009 đã hết hạn cách đây một năm, nhưng chưa được tái tục do lịch trình đối nội và đối ngoại dày đặc của Canberra : Vào tháng 9/2013, Úc thay đổi chính phủ, một năm sau Úc lại tiếp đón Hội nghị Thượng đỉnh G20.

Đối với Giáo sư Thayer « Chuyến thăm của ông Nguyễn Tấn Dũng sẽ cung cấp thêm năng lượng cho quan hệ song phương. Hai bên sẽ củng cố thêm quan hệ Đối tác Toàn diện và tiến đến việc nâng quan hệ hiện nay lên thành Đối tác Chiến lược trong tương lai. Việc củng cố quan hệ đối tác toàn diện sẽ làm cơ sở cho Kế hoạch Hành động thứ nhì, sẽ phát triển những lãnh vực hợp tác mới, đặt lại trọng tâm ưu tiên cho những năm tới đây ».

Những nét chính trong bang giao Úc-Việt Nam

« Từ năm 2000, quan hệ Úc-Việt Nam đã phát triển đáng kể về bề rộng cũng như về chiều sâu. Hợp tác giữa hai quốc gia thể hiện trong 5 lãnh vực chính : Song phương ; khu vực và quốc tế ; tăng trưởng kinh tế, phát triển công nghiệp và thương mại ; trợ giúp phát triển ; và quan hệ quốc phòng, thực thi luật pháp và an ninh.
Một thí dụ : Trao đổi thương mại hai chiều Úc-Việt Nam tăng từ 32 triệu đô la năm 1990 lên 6 tỷ đô la vào năm 2014. Đầu tư trực tiếp của Úc vào Việt Nam lên 1,65 tỷ vào năm ngoái. Nhìn chung Việt nam là đối tác thương mại của Úc vươn lên nhanh nhất trong tất cả các nước ASEAN.
Sắp tới đây, Úc sẽ cử Bộ trưởng Thương Mại và Đầu Tư sang Việt Nam để thúc đẩy mạnh thêm hợp tác trong các lãnh vực này ».

Tương đồng lợi ích chiến lược

« Úc và Việt Nam đang chia sẻ nhiều lợi ích tương đồng do các thay đổi về môi trường an ninh trong vùng Ấn Độ-Thái Bình Dương, do thay đổi về trọng lượng trong các cường quốc chủ chốt và sự nổi cộm của các vấn đề an ninh phi truyền thống. Úc và Việt Nam có chung lợi ích liên quan đến tình hình ổn định, an ninh khu vực và tăng trưởng kinh tế lâu dài.
Trong tương lai Úc và Việt Nam sẽ cùng làm việc chặt chẽ hơn nữa trong các định chế đa phương để đối phó với các mối quan ngại trên bình diện khu vực cũng như quốc tế. Điều này bao gồm hợp tác với các cơ chế như Liên Hiệp Quốc, Thượng đỉnh Đông Á, Diễn đàn Họp tác Kinh tế Châu Á Thái Bình Dương APEC, Hiệp hội ASEAN và nhưng cơ chế của ASEAN như Diễn đàn An ninh Khu vực ASEAN, Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng, Diễn đàn Hàng hải ASEAN mở rộng.
Quan trọng là Úc và Việt Nam sẽ hợp tác để biến Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á EAS thành một diễn đàn hàng đầu, làm việc với nhau để củng cố nhiệm vụ của cơ chế này để giải quyết các vấn đề chiến lược và an ninh trong khu vực Đông Á.
Úc và Việt Nam sẽ làm việc chung với nhau để thực thi Hiệp định Tự do Mậu dịch ASEAN-Úc-New Zealand, và đúc kết Thỏa thuận Đối Tác Thương mại Xuyên Thái Bình Dương và Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực.
Cả hai nước Úc và Việt Nam cùng chung quyền lợi khi cổ vũ cho việc mở rộng hơn nũa thương mại và đầu tư thông qua Tổ chức Thương mại Thế giới, APEC, Hội nghị Á Âu, và Nhóm Cairns quy tụ các nước chuyên buôn bán nông sản. Cả hai đã thỏa thuận tăng cường vai trò của lãnh vực tư nhân.
Hai trụ cột chính trong hợp tác song phương là trao đổi các chuyến viếng thăm cấp cao của các quan chức đảng, chính phủ, nghị viện, và các cuộc giao lưu trên quy mô lớn của người dân hai nước. Hiện có 300.000 người Việt Nam sinh sống và làm việc tại Úc. Trong năm 2015, ước lượng có khoảng 30.000 sinh viên từ Việt Nam qua Úc để được đào tạo tại các học viện, trường học, cao đẳng và đại học.
Trong chuyến công du của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, hai bên sẽ ký một thỏa thuận về chế độ kết hợp viếng thăm và lao động « work holiday scheme ».

Một sức bật mới cho quan hệ song phương Úc-Việt Nam

Trong bài phân tích của mình, Giáo sư Thayer khẳng định rằng Úc và Việt Nam đồng quan điểm về những vấn đề tranh chấp tại Biển Đông. Cả hai bên cho rằng những tranh chấp này cần phải được giải quyết một cách hòa bình, các bên liên quan không được quyền sử dụng vũ lực, phải tiến hành đối thoại và tự kiểm chế, trên cơ sở luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển. Nhận xét chung về bang giao Úc-Việt Nam, Giáo sư Thayer kết luận :

« Trong khuôn khổ Quan hệ Đối tác Toàn diện Úc-Việt Nam, quan hệ song phương đã phát triển và mở rộng mạnh mẽ. Úc và Việt Nam ngày càng có nhiều quan điểm giống nhau về các vấn đề chính trị, ngoại giao, kinh tế, phát triểnn, an ninh và quốc phòng.
Chuyến viếng thăm của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tạo một đà mới thúc đẩy hai nước phát triển quan hệ song phương hướng tới Quan hệ Đối tác Toàn diện Tăng cường và thông qua Kế hoạch Hành động thứ nhì để thực hiện thỏa thuận này trong năm nay.
Quan hệ Đối tác Toàn diện Tăng cường Úc-Việt cho thấy sự khôn khéo của Việt Nam trong việc thực hiện từ lâu nay chính sách « đa phương hóa và đa dạng hóa » quan hệ đối ngoại và tích cực chủ động hội nhập quốc tế.
Quan hệ Đối tác Toàn diện Tăng cường cũng nhấn mạnh vai trò của Úc như một cường quốc bậc trung có thể đóng góp một cách xây dựng không chỉ vào sự phát triển kinh tế và an ninh của Việt Nam, mà cả vào vấn đề an ninh và tăng trưởng kinh tế của khu vực Đông Nam Á ».

*







No comments: