Hòa Ái,
phóng viên RFA
2015-03-16
2015-03-16
Chiếc tàu mang tên Việt
Nam Thương Tín chở hơn 600 người di tản vào ngày 30/4/1975 và đã quay lại VN với
số lượng người hơn gấp đôi so với lúc ra đi 6 tháng sau đó. Số phận của những
người trở về này ra sao sau 40 năm?
Trong
số các chiếc tàu rời cảng Sài Gòn chở người di tản trong những giây phút cuối
cùng của cuộc chiến tranh VN thì tàu Việt Nam Thương Tín luôn được nhắc đến
trong suốt 40 năm qua bởi vì đây là chiếc tàu độc nhất quay trở về.
Thương
thuyền Việt Nam Thương Tín có trọng tải hơn 6 ngàn tấn với hơn 600 người bắt đầu
cuộc hành trình vào ngày 30/4/1975. Khi tàu chạy được 7 hải lý trên sông Lòng Tảo
đến khu vực rừng Sát thì bị trúng 3 viên đạn pháo B40 gây thiệt mạng cho Nhà
văn Chu Tử và 1 cháu bé. Mặc dù con tàu bị hư hại nhưng cuối cùng vẫn cập bến
Apra, đảo Guam an toàn.
Trong
thời gian con tàu Thương Tín có mặt ở đảo Guam, một số những người Việt tạm cư ở
đây lên tiếng muốn trở về VN với lý do gia đình cùng người thân còn ở VN và còn
vì các nguyên nhân khác. Nhiều người tuyệt thực biểu tình yêu cầu nguyện vọng của
họ được chính phủ Hoa Kỳ đáp ứng. Mặc dù có rất nhiều lời khuyên can ngăn không
nên trở về vì sẽ gặp nhiều rủi ro với chính phủ mới do Đảng Cộng sản Việt Nam nắm
quyền nhưng cuối cùng khoảng 1600 người, trong đó hơn 100 người đã định cư ở
vùng Bắc Mỹ đến Guam để hồi hương. Chính phủ Hoa Kỳ chọn chiếc tàu Việt Nam
Thương Tín và chỉ định Trung tá Hải quân Trần Đình Trụ lái chiếc tàu này trở về
VN.
Trao
đổi qua điện thoại với Hòa Ái, ông Trần Đình Trụ chia sẻ đến đảo Guam một mình
vì khi rời VN trong chuyến công vụ trên chiến hạm hải quân nên ông quyết định
trở về dù đã tiên liệu được phải trả một cái giá nào đó, có thể là tù đày vài
ba năm do ông phục vụ trong Quân lực VNCH nhưng vẫn có cơ hội cho một cuộc sống
về sau cùng với những người thân.
Cựu
Trung tá Hải quân Trần Đình Trụ cho biết con tàu Việt Nam Thương Tín được trang
bị đầy đủ xăng dầu, thực phẩm không những cho cuộc hải trình trở về VN mà còn đủ
cho thời gian con tàu quay đầu trở lại đảo Guam nếu những người trên tàu thay đổi
quyết định.
Không
gặp trở ngại nào như lúc rời VN vào ngày 30/4, con tàu Việt Nam Thương Tín sau
2 tuần đã về đến Vũng Tàu an toàn. Thế nhưng số phận của khoảng 1600 người trên
tàu, kể cả phụ nữ và trẻ em lại không được an toàn như vậy. Tất cả họ bị đưa
vào trại giam.
Ông Trần Đình Trụ kể
lại:
“Tâm
trạng con người ta khi mất tất cả, đất nước mất; gia đình, vợ con, sự nghiệp,
nhà cửa, tất cả mất hết thì tôi không tha thiết gì cuộc sống bên Mỹ. Thành ra
tôi quyết định về, dù chết cũng về. Về tới VN thì đương nhiên công an đưa tôi
vào trại giam liền. Thực ra tôi về vì gia đình tôi còn ở VN nhưng những người Cộng
sản nghi ngờ tôi từ bên Mỹ về thì Mỹ giao cho tôi công tác nào đó. Họ nghi ngờ
như vậy cho nên họ điều tra về vấn đề này. Sau đó, họ điều tra rất nhiều, rất
lâu, mấy tháng liên tiếp ngày nào cũng gọi tôi lên. Sau cùng họ chẳng tìm ra được
nguyên nhân gì cả, chỉ vì lý do gia đình thôi. Sau đó họ đưa tôi vào những trại
giam ở miền Trung và miền Bắc. Tôi ở 13 năm. Lúc tôi được về thì tương đối cũng
không gặp trở ngại gì cả nhưng mọi hoạt động của tôi vẫn có người theo dõi”.
Trường
hợp tiếp mà chúng tôi ghi nhận được cũng từ trên chiếc tàu Thương Tín trở về và
bị nói làm việc cho CIA là của ông Trần Đẹt. Ông này người gốc Khmer, hiện ở
Sóc Trăng.
Là
cận vệ của Chỉ huy huy trưởng Chi Cảnh sát Quận Mỹ Xuyên, Tỉnh Ba Xuyên, Đại tá
Lê Trường Xuân vào thời điểm 30/4/75, Trung sĩ Trần Đẹt được lệnh đi theo người
chỉ huy của mình xuống tàu Việt Nam Thương Tín để chuyển vùng chứ không hề biết
là đi di tản ra khỏi VN. Quyết định trở về VN với hy vọng gặp lại vợ và 4 người
con nhưng ông Trần Đẹt bị bắt giam ngay sau khi con tàu cập cảng ở Nha Trang
vào ngày 15/10/75. Ông Trần Đẹt phải chịu
gần 5 năm tù ở trại A20 Phú Khánh vì “Họ nói mấy anh chạy đi nước nào
thì còn khoan hồng chứ đi Mỹ trở về thì toàn là CIA cài lại”.
Rồi
số phận của nhiều người trong số 1600 người trên con tàu Việt Nam Thương Tín
cũng lần lượt được trở về đoàn tụ cùng gia đình, ông Trần Đẹt thì khoảng gần 5
năm, ông Trần Đình Trụ mất 13 năm trường. Và một lần nữa, nhiều người trong số
họ lại rời VN ra đi đến Hoa Kỳ định cư trong những năm đầu thập niên 90. Ông Trần
Đình Trụ cùng gia đình đến Mỹ năm 1991.
Tuy
nhiên cũng vẫn có nhiều trường hợp không may mắn như gia đình ông Trần Đình Trụ.
Gia đình ông Trần Đẹt bị kẹt lại VN vì tờ khai hộ khẩu có vấn đề.
Ngày-tháng-năm ông Trần Đẹt trình diện công an địa phương hồi cuối năm 1980
không được ghi trong tờ khai hộ khẩu của gia đình nên khi đi phỏng vấn thì
trong tờ khai hộ khẩu chỉ có năm 1977 khi gia đình của ông được cấp hộ khẩu mới
mà thôi nên đối chiếu với thời gian ghi trên giấy ra trại cải tạo không phù hợp.
Ông Trần Đẹt nhớ lại:
“Bị
trục trặc giấy cải tạo với tờ khai hộ khẩu. Hồi tôi nộp hồ sơ thì tờ khai hộ khẩu
là C4, không có ghi ngày tháng mình nhập khẩu. Tới khi đổi tờ khai hộ khẩu mới
thì tên tôi bị (công an địa phương) ghi nhập khẩu năm 1977 nên khi đi phỏng vấn
không kiểm tra được. Như thế này, mời phỏng vấn là 10/10/1995. Giấy phỏng vấn
ghi mùng 10 nhưng (bưu điện chuyển) về tới tay tôi là mùng 9 thì thu sếp hồ sơ
không kịp. Lên phỏng vấn thì bị sai hồ sơ hộ khẩu với giấy cải tạo. Tôi khiếu nại
thì họ kêu bổ túc hồ sơ. Tôi lên Sài Gòn bổ túc hồ sơ mấy lần mà không được.
Phái đoàn Mỹ chất vấn giấy cải tạo với tờ khai hộ khẩu không khớp với nhau. Họ
căn cứ theo tờ khai hộ khẩu còn giấy cải tạo thì bị nghi là giấy cải tạo giả.”
Gia
đình ông Trần Đẹt nhờ 1 người quen cùng xóm biết tiếng Anh giúp làm đơn khiếu nại
gửi đến Lãnh Sự quán ở Thái Lan. Sau đó, gia đình nhận được thông báo hồ sơ được
lưu trong vòng 5 năm đến năm 2000 ở Lãnh Sự quán TP.HCM cho việc khiếu nại
nhưng vì nghèo khó nên gia đình đành phải bỏ cuộc. Và công an địa phương lập
biên bản thu hồi hết 6 hộ chiếu của gia đình.
Hiện
ông Trần Đẹt, 68 tuổi, với vóc dáng 44 kg, làm công việc bốc vác gạo và chở gạo
thuê ở chợ, kiếm được khoảng 50 đến 60 ngàn đồng, tương đương gần 3 đô la cho
cuộc sống mưu sinh hàng ngày.
Kể
từ ngày đặt chân lên con tàu Việt Nam Thương Tín đến nay đã gần tròn 40 năm,
nay ông Trần Đình Trụ hài lòng với cuộc sống ở Hoa Kỳ nhưng vẫn mong một ngày
trở về khi VN thật sự có tự do-dân chủ.
Còn
ông Trần Đẹt dù phải an phận với cuộc sống gian nan nơi quê nhà nhưng luôn hy vọng
có được một cuộc sống mới bên kia bờ Thái Bình Dương. Ở tuổi gần đất xa trời, cả
ông Trần Đình Trụ và ông Trần Đẹt đều mong đợi ước vọng của họ thành sự trước
khi nhắm mắt xuôi tay.
----------------------
GS
Xuân Vũ Trần Đình Ngọc 25-7-2013
Nam Ròm 19-03-2014
Sơn Trung (thơ) 21-4-2013
Mạch
Sống Hoa Kỳ Cứu Xét Đơn Xin Tị Nạn Của
Những Người Hồi Hương Trên Tàu Việt Nam Thương Tín
No comments:
Post a Comment