Wednesday, March 23, 2011

NHỮNG LÝ DO DẪN ĐẾN CUỘC CAN THIỆP QUÂN SỰ VÀO LIBYA (RFI)

Anh Vũ   -   RFI
Thứ hai 21 Tháng Ba 2011

Sau khi Liên Hip Quc thông qua ngh quyết cho phép s dng vũ lc quân s chng Libya, t chiu ngày 19/03/2011, liên quân quc tế gm Hoa Kỳ , Pháp và Anh đã bt đu m các cuc tn công nhm vào lc lượng ca đi tá Kadhafi. Thi s Libya tr li nóng bng hơn so vi thm ha đng đt và ht nhân Nht Bn. Các báo thi nhau khai thác mi khía cnh ca cuc can thip.
Khung cnh chiến tranh thc s vi khói la bom đn mt mù, chiến đu cơ khc la trên bu tri Đó là nhng hình nh có th thy trên hu khp trang nht các báo ra hôm nay ti Pháp.
Nht báo kinh tế Les echos chy ta ln Kadhafi dưới la đn ca phương Tây, còn Le Figaro thì chy ta ln By đang khép lên Kadhafi, trong khi đó báo Lhumanité gi đây là cuc chiến tranh không mang tên. Libération chy ta ln bng trích li mt người ni dy ti Benghazi nói: Kadhafi đã tính chuyn tiến hành mt cuc tàn sát.
Vy thì đâu là lý do cho cuc can thip quân s ca phương Tây chng Libya?

Câu hi này được La Croix đem ra m x vi hàng ta Libya, nhng lý do can thip.
Xã lun ca La Croix nhn đnh, sau nhiu tun l lưỡng l ri thương lượng ngoi giao, mt liên quân quc tế đã hình thành đ h tr nhng người ni dy chng chính quyn Libya. Theo La Croix, có th nói mt cách đơn gin là tn công quân s ca phương Tây nhm chn cuc tn công ca quân đi Kadhafi đang tiến v phía đông, giành li nhng thành ph do quân ni dy chiếm c.
Xã lun báo La Croix đt câu hi liu người ta có th gi s can thip ca liên quân vào Libya là mt cuc chiến tranh chính nghĩa được không ? Trước tiên t báo công giáo khng đnh rng thc ra mà nói thì không bao gi có chiến tranh chính nghĩa. Chiến tranh chưa bao gi là mt tin mng, vì nó mang đến đau kh và chết chóc. Tuy nhiên, nó có th chính đáng v mt đo lý”.
Theo La Croix chiến dch quân s ca phương Tây có mc đích làm chm dt hành đng dùng vũ lc đàn áp cuc ni dy ca người dân Libya chng li chế đ ca đi tá Kadhafi, bùng lên t hôm 15 tháng hai va qua. Các cuc tn công được bt đu t hôm th by 19/3 bng đòn không kích ca Pháp phi hp vi tên la t hm đi và tàu ngm ca quân Anh và M. Tiếp theo chiến dch được m rng thêm bng các cuc ném bom nhm vào th đô Tripoli. Hai mc tiêu được la chn ca các cuc tn công này là : H thng phòng không ca Libya; các chiến xa ca quân đi Kadhafi trên đường tn công vào thành ph ca phe ni dy.
Giai đon tiếp theo là tn công vào cơ s hu cn, phá hy kh năng kháng c ca quân chính ph. Vi mc tiêu tn công như vy ca liên quân, La Croix khng đnh cng đng quc tế đang t tình đòan kết vi mùa xuân A rp. Theo t báo thì lãnh đo đc tài Libya đã tr thành biu tượng ca s áp bc các dân tc Rp. Các nước phương Tây đang mun chng rng h đang bo v nhng giá tr ca mùa xuân Rp. Tng thng Pháp Nicolas Sarkozy tuyên b hôm th by va ri : Các dân tc Rp đã la chn t gii phóng cho mình khi s trói buc t quá lâu nay.
Cuc cách mng này đã to ra mt hy vng to ln trong tâm ca nhng người mun chia s nhng giá tr dân ch và nhân quyn. Nhưng không phi không có nguy him. Trong nhng khó khăn và th thách mà các dân tc A rp đang gp phi thì h phi cn đến s giúp đ ca chúng ta. Đó là nghĩa v ca chúng ta.

Trong khi đó, báo Libération cũng khng đnh s cn thiết phi có s can thip ca quc tế vào Libya : đ mc cho Kadhafi sát hi dân mình, tc là gi mt thông đip tai hi đến các nhà đc tài trong khu vc rng h được bo đm không b trng pht, gia lúc mà các dân tc A rp đang hng hc khí thế đu tranh vì t do. Trái li, cuc can thip này đt các chế đ tòan tr dưới mt sc ép, thúc đy h phi ci cách, ging như Vua Mohammed VI đã làm Maroc. Xã lun ca báo Libération nhn đnh rng, nh có s can thip ca quc tế mà ti ch nht (20/3) thành ph Benghazi và hàng triu người dân đã tránh được mt cuc tm máu trong gang tc.

Pháp đi đu trong chiến dch can thip
Libération cho biết 17h 45 các máy bay Rafal và Mirage ca không quân Pháp bt đu tn công vào các chiến xa ca quân đi Libya. Rt nhanh sau đó quân đi M và Anh đã tham chiến nhm vào các mc tiêu là h thng phòng không ca Kadhafi đt dc b bin.
Ai ch huy chiến dch? Theo Libération, quân M gi vai trò lãnh đo. Trước khi m màn chiến dch, hôm th sáu Paris khng đnh mun cùng cùng phi hp ch huy t Pháp và Anh. Nhưng cui cùng thì chiến dch can thip quân s vào Libya đã được điu hành chính t tng hành dinh căn c quân s M ti Stuttgart (Đc). Ngoài ra còn có khong hơn mt chc sĩ quan liên lc ca châu Âu và Canada có mt trên chiến hm M ti Đa Trung Hi đ điu phi các cuc tn công và thiết lp vùng cm bay. Hôm qua Hoa K cho biết d tính s mau chóng trao li quyn ch huy và điu phi các chiến dch quân s cho liên quân. Nếu như đến gi liên quân tham chiến ch gm ba nước Anh, Pháp, M thì nhiu nước khác đã t ý mun nhanh chóng tham gia vào chiến dch ca liên quân. Hôm qua các nước Ý, B, và Đan Mch cho biết h sn sàng dành các chiến đu cơ phc v liên quân. Paris cũng cho biết là Qatar cũng s gp rút c 4 máy bay chiến đu tham gia chiến dch. Các tiu vương quc rp cũng ha s h tr liên quân.

Cuc can thip quân s có gii hn s còn tiếp din đến đâu ?
Theo Libération, sau làn sóng tn công đu tiên nhm vào h thng phòng không và chiến xa nm giáp vi căn c ca nhng người ni dy, hôm nay liên quân tiếp tc tn công vào các cơ s hu cn ca quân đi Libya. Hin ti liên quân vn tiếp tc tăng cường ha lc trong nhng gi ti. Tàu sân bay ca Pháp Charles de Gaulle kèm theo ba tàu h tng và mt tàu ngm nguyên t lai tn công, ngày hom qua đã xut phát t cng Toulon đến vùng chiến s trong 48 gi ti. Hơn hai chc chiếc tàu chiến và tàu ngm khác, trong đó có 11 chiếc ca M hin đã nm trc din vi b bin Libya.
Như vy là cuc chiến vn còn kéo dài và tr nên phc tp hơn và thit hi v người chc chn s không tránh khi trong cuc can thip này. Theo Le Figaro: cuc chiến tranh này ch có th được s ng h hòan tòan khi giành chiến thng. Mt chiến dch không quân không th đ đ kim soát mt lãnh th rng ln gp ba ln nước Pháp. Le Figaro nhn đnh, đ tránh không b sa ly nguy cơ chia ct đt nước Libya thì lc lượng ni dy phi biết tn dng s tr giúp mang đến cho h đ t chc và t thc hin phn công tiến ti thiếp lp mt chế đ mi Tripoli. Nhng người ni dy đang có được s h tr rng rãi. Phn còn li là hy vng h có kh năng làm được điu đó hay không.”

Lng cng trong quc tế ngay t nhng ngày đu can thip quân s
Chiến s ti Libya vn là nhng đ tài chính trên các trang nht báo Pháp ngày hôm nay. Chiến dch can thip quân s vào Libya theo tinh thn Ngh quyết 1973 được Hi đng Bo an Liên Hip Quc thông qua đến nay đã bước sang ngày th ba. Nhưng bt đu đã xut hin nhng bt đng đu tiên trong cng đng quc.
Nht báo Le Figaro nhn đnh qua hàng ta « Rn nt xut hin trong lòng liên quân". Trong khi đó, Đc vn còn t ra hoài nghi v tính chính đáng ca chiến dch này. Ý yêu cu phi đm bo vic tuân th Ngh quyết 1973, lp l đe da không cho phép s dng các căn c quân s ca Roma trong trường hp ngược li. Cui cùng ti Matxcơva, Vladimir Putin đã so sánh Ngh quyết 1973 như mt « li kêu gi ca các cuc thp t chinh ». Ngược li, tng thng Nga Dmitri Medvedev cho rng s so sánh này không th nào chp nhn được.
Theo Figaro, mt bt đng mi ny sinh liên quan đến vic ai nm quyn ch huy liên quân quc tế này. Các chiến dch hin nay do Hoa K điu hành t s ch huy căn c quân s ti Stuttgart, Đc. Đến gi quân đi M t ý không mun nm quyn này na. Nhiu nước trong khi NATO đ ngh Liên minh này nhn li trách nhim t Hoa K. Trong khi đó, nước Pháp mong rng NATO ch đóng vai trò h tr cho liên quân, còn các nước Rp thì phn đi tham gia « mt chiến dch dưới màu c ca NATO », theo như li ca Ngoi trưởng Pháp Alain Juppé.
Qu là khó x như nhn đnh ca nht báo Libération « Người khi s thì không phi là lãnh đo, còn người lãnh đo thc s thì li nói không mun ch huy na. » Cuc chiến tranh Libya mi ch giai đan khi đng mà đã xut hin nhng rc ri mù m trong công vic ch huy.
Cũng liên quan đến vn đ này, nht báo Liberation li cho rng « Cuc phiêu lưu ti Libya đã khiến cho Châu Âu xoay lưng li vi nhau ».
Theo t báo, cuc chiến này nhc h nh li cơn ác mng chiến tranh Irak năm 2003 mà Liên Hip Châu Âu đã b chia r mt cách sâu sc. Tuy nhiên, đim khác bit chính so vi ln trước chính là ln này trc liên kết Pháp Đc đã rn v, làm suy yếu tương lai chính sách đi ngoi và quc phòng ca Châu Âu.
T báo tường thut li v tranh lun gay gt gia Ngoi trưởng Đc Westerwelle và người đng nhim Pháp Alain Juppé, nhân cuc hp Hi đng các Ngoi trưởng ti Bruxelles, ngày hôm qua. Đc bày t mi quan ngi v các ri ro cho các thường dân ti Libya và cho Châu Âu, trong trường hp dư lun Rp b lt ngược li.
Các nước khác như Ba Lan, Bun-ga-ry và Cng hòa Sýp vn t thái đ dè dt. Gi đây, Pháp và Anh, hai nước khi s chiến dch, ch còn biết trông ch vào s ng h ca các nước còn li như B, Hà Lan, Tây Ban Nha, Đan Mch, Phn Lan, Hy Lp và mt s nước khác. Điu quan trng hơn đến nay người ta đt câu hi cuc chiến ti Libya ri s đi ti đâu khi mà ngay nhng ngày đu đã ny sinh mâu thun ?

.
.
.

No comments: