ÔNG TRUMP VIẾT THƯ CHO LÃNH ĐẠO IRAN, TÌM KIẾM MỘT THỎA THUẬN HẠT NHÂN MỚI (AP)

 

·       

Ông Trump viết thư cho lãnh đạo Iran, tìm kiếm một thỏa thuận hạt nhân mới

AP

08/03/2025

https://www.voatiengviet.com/a/ong-trump-viet-thu-cho-lanh-dao-iran-tim-kiem-mot-thoa-thuan-hat-nhan-moi/8003132.html

 

Tổng thống Donald Trump gửi thư cho Lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei, tìm kiếm một thỏa thuận mới với Tehran để kiềm chế chương trình hạt nhân đang phát triển nhanh chóng của nước này và thay thế thỏa thuận mà ông đã rút Hoa Kỳ ra khỏi trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình.

 

https://gdb.voanews.com/d9e36227-5584-40ce-bbb0-008e7ed2b56c_w1023_r1_s.jpg

ILãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei.

 

Truyền thông nhà nước Iran ngay lập tức đưa tin về sự thừa nhận của ông Trump, được đưa ra trong các đoạn trích từ một cuộc phỏng vấn với Fox Business News được phát sóng vào ngày 7/3, mặc dù không có xác nhận nào từ văn phòng của ông Khamenei rằng bất kỳ lá thư nào đã được nhận. Cuộc phỏng vấn được phát sóng đầy đủ vào ngày 9/3.

 

Vẫn chưa rõ nhà lãnh đạo tối cao 85 tuổi này sẽ phản ứng như thế nào. Cựu Tổng thống Barack Obama từng giữ bí mật các lá thư của mình gửi cho ông Khamenei trước khi bắt đầu các cuộc đàm phán dẫn đến thỏa thuận năm 2015 của Tehran với các cường quốc thế giới.

 

Trong bình luận với các phóng viên tại Phòng Bầu dục sau đó vào ngày 7/3, ông Trump đã không đề cập trực tiếp đến bức thư nhưng đã ám chỉ một cách kín đáo rằng, “Chúng ta có một tình huống với Iran rằng, điều gì đó sẽ sớm xảy ra. Rất, rất sớm.”

 

“Hy vọng chúng ta có thể có một thỏa thuận hòa bình,” ông Trump nói.

 

Ông đã gợi ý rằng giải pháp thay thế cho một giải pháp đàm phán sẽ là Hoa Kỳ đe dọa can thiệp quân sự vào Iran.

 

Lời đề nghị của ông Trump được đưa ra khi cả Israel và Hoa Kỳ đều cảnh báo rằng họ sẽ không bao giờ để Iran có được vũ khí hạt nhân, dẫn đến lo ngại về một cuộc đối đầu quân sự khi Tehran làm giàu uranium ở mức gần cấp độ vũ khí — điều mà chỉ các quốc gia có vũ khí hạt nhân mới mong muốn.

 

Trong cuộc phỏng vấn với Fox Business, ông Trump nói, “Tôi đã viết cho họ một lá thư nói rằng, ‘Tôi hy vọng các vị sẽ đàm phán vì nếu chúng ta phải dùng đến quân sự, thì đó sẽ là một điều khủng khiếp’.” Ông cho biết ông đã gửi thư hôm 6/3.

 

Việc ông Trump tiếp cận diễn ra trong bối cảnh căng thẳng

 

Toà Bạch Ốc xác nhận rằng lá thư của ông Trump gửi cho các nhà lãnh đạo Iran là nhằm mục đích đàm phán một thỏa thuận hạt nhân. Những bình luận của tổng thống tại Phòng Bầu dục phản ánh quan điểm của ông trong cuộc phỏng vấn được ghi hình vào ngày 6/3.

 

“Tôi muốn đàm phán một thỏa thuận. Tôi không chắc rằng mọi người đều đồng ý với tôi, nhưng chúng ta có thể đạt được một thỏa thuận tốt như thể các vị giành chiến thắng về mặt quân sự”, ông Trump nói trong cuộc phỏng vấn. “Nhưng thời điểm đó đang đến. Thời điểm đó đang đến gần. Một điều gì đó sẽ xảy ra theo cách này hay cách khác”.

 

“Tôi hy vọng các vị sẽ đàm phán vì điều đó sẽ tốt hơn nhiều cho Iran và tôi nghĩ họ muốn có được lá thư đó”, ông nói thêm. “Giải pháp thay thế khác là chúng ta phải làm gì đó vì bạn không thể để họ có vũ khí hạt nhân.”

 

Ông Trump không đưa ra chi tiết về những gì, nếu có, được đề nghị cụ thể cho Iran trong bức thư.

 

Động thái này gợi nhớ đến bức thư ông Trump viết cho nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông, dẫn đến các cuộc gặp mặt trực tiếp, nhưng không có thỏa thuận nào nhằm hạn chế bom nguyên tử của Bình Nhưỡng và chương trình phi đạn có khả năng vươn tới lục địa Hoa Kỳ.

 

Iran từ lâu vẫn khẳng định chương trình của họ là vì mục đích hòa bình, ngay cả khi các quan chức của họ ngày càng đe dọa sẽ theo đuổi bom khi căng thẳng với Hoa Kỳ về các chế tài và căng thẳng với Israel.

 

Các cơ quan tình báo Hoa Kỳ đánh giá rằng Iran vẫn chưa bắt đầu một chương trình vũ khí, nhưng đã “thực hiện các hoạt động giúp họ có vị thế tốt hơn để sản xuất một thiết bị hạt nhân, nếu họ chọn làm như vậy.”

 

Kể từ khi ông Trump trở lại Toà Bạch Ốc, chính quyền của ông đã liên tục nói rằng phải ngăn chặn Iran có được vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, một phúc trình vào tháng trước của cơ quan giám sát hạt nhân của Liên hiệp quốc cho biết Iran đã đẩy nhanh quá trình sản xuất uranium gần đạt cấp độ vũ khí.

 

Nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump được đánh dấu bằng một giai đoạn đặc biệt rắc rối trong quan hệ với Tehran. Năm 2018, ông đã đơn phương rút Hoa Kỳ khỏi thỏa thuận hạt nhân của Iran với các cường quốc thế giới, dẫn đến các chế tài làm tê liệt nền kinh tế Iran. Iran đã trả đũa bằng các cuộc tấn công trên biển — bao gồm một cuộc tấn công mà nước này có khả năng đã thực hiện và tạm thời làm giảm một nửa sản lượng dầu của Ả Rập Xê Út.

 

Ông Trump cũng đã ra lệnh tấn công giết chết vị tướng hàng đầu của Iran trong một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái ở Baghdad vào tháng 1 năm 2020.

 

Kho dự trữ uranium của Iran tăng vọt

 

Theo thỏa thuận hạt nhân ban đầu năm 2015, Iran chỉ được phép làm giàu uranium ở độ tinh khiết lên đến 3,67% và duy trì kho dự trữ uranium là 300 kg. Phúc trình mới nhất của Cơ quan Nguyên tử năng Quốc tế về chương trình của Iran đưa ra con số dự trữ là 8.294,4 kg trong khi nước này làm giàu một phần trong số đó lên độ tinh khiết 60%.

 

Việc Iran đẩy nhanh sản xuất uranium gần cấp độ vũ khí gây thêm áp lực cho ông Trump khi ông liên tục nói rằng ông sẵn sàng đàm phán với Cộng hòa Hồi giáo Iran trong khi cũng ngày càng nhắm mục tiêu vào doanh số bán dầu của Iran bằng các chế tài như một phần của chính sách tái áp đặt “áp lực tối đa” của ông.

 

Trong bài phát biểu hồi tháng 8 năm ngoái, ông Khamenei đã mở ra cánh cửa đàm phán với Hoa Kỳ, nói rằng “không có hại” khi giao thiệp với “kẻ thù”. Điều đó diễn ra sau khi Iran bầu Tổng thống theo chủ nghĩa cải cách Masoud Pezeshkian vào tháng 6, người đã vận động tranh cử với lời hứa sẽ tiếp cận phương Tây.

 

Tuy nhiên, gần đây, nhà lãnh đạo tối cao đã giảm nhẹ điều đó, nói rằng các cuộc đàm phán với Hoa Kỳ “không thông minh, khôn ngoan hay danh dự”, sau khi ông Trump gợi ý các cuộc đàm phán hạt nhân với Tehran. Ông Pezeshkian cam kết tuân thủ các mệnh lệnh của Khamenei.

 

Liệu ông Khamenei có chấp nhận một lá thư hay không vẫn còn là câu hỏi. Một nỗ lực trước đó vào năm 2019 để ông Trump trao đổi một lá thư cho Khamenei thông qua cố Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã chứng kiến nhà lãnh đạo tối cao tuyên bố: “Tôi không coi Trump là người xứng đáng để trao đổi bất kỳ thông điệp nào, tôi cũng không có bất kỳ phản hồi nào cho ông ấy và tôi sẽ không bao giờ có”.

 

Nhưng vẫn chưa rõ Iran sẽ xử lý áp lực tiếp theo như thế nào. Đồng tiền của Cộng hòa Hồi giáo, đồng rial, đã giảm giá mạnh. Thất nghiệp và tình trạng thiếu việc làm vẫn tràn lan.

 

Israel và Iran cũng đã có những cuộc tấn công trực tiếp trong cuộc chiến tranh Israel-Hamas, trong khi các đối tác trong “Trục kháng chiến” tự xưng của Tehran đang chao đảo sau vụ ám sát các nhà lãnh đạo của họ bởi Israel. Tại chính Israel, các quan chức đã đề nghị tấn công chương trình hạt nhân của Iran ngay bây giờ, điều mà ông Trump đã đe dọa trong khi vẫn khẳng định rằng ông muốn đạt được một thỏa thuận ngoại giao với Tehran.

 

Sau đó vào ngày 7/3, phái bộ thường trực của Iran tại Liên hiệp quốc ở New York cho biết họ chưa nhận được bất kỳ lá thư nào từ ông Trump, hãng thông tấn nhà nước IRNA đưa tin.