Tuesday, February 22, 2011

NHÀ ĐỘC TÀI KADHAFI : TỪ KẺ KHỦNG BỐ ĐẾN ĐỐI TÁC CỦA PHƯƠNG TÂY (RFI)

Thy My -  RFI
Thứ ba 22 Tháng Hai 2011

Nm được quyn hành ti cao t năm mi 27 tui, đi tá Kadhafi, tng đóng vai trò mt lãnh t chng ch nghĩa đế quc trong mt thi gian dài, nhưng sau s kin ngày 11/9, đã t ra « ci tà quy chánh ».

Nhân vt mà cu Tng thng M Ronald Reagan gi là « K nguy him nht thế gii, con chó di vùng Cn Đông », t năm 2003 li đng v phía Washington trong cuc chiến chng khng b, và là mt đi tác quan trng, túi đy đô la t du la.

Hu hết các nht báo ln xut bn ti Paris hôm nay đu dành trang nht cho vic đàn áp đm máu người biu tình ti Libya.
T Le Monde ra t chiu hôm qua đã chy ta « Ni dy Libya b trn áp đm máu ». Nht báo cánh t Libération t cáo « Tàn sát Libya » và nhn xét, đi tá Kadhafi đường cùng, đã phn ng mt các hết sc tàn bo trước làn sóng phn đi đang dy lên khp nước. « Kadhafi chng li dân tc mình » - nht báo cng sn LHumanité phn n. France Soir lên án « Cơn điên đm máu ca nhà đc tài » và nhn đnh cho dù b trn áp d di, ông Kadhafi vn không th chn li cuc ni dy ca dân chúng. T báo cánh hu Le Figaro chy ta « Libya la và máu ca ông Kadhafi ». Nht báo công giáo La Croix phân tích « Các mm mng ca cuc ni dy », còn t báo kinh tế La Tribune quan tâm đến các hu qu v mt kinh tế vi hàng ta trên trang nht « Hn lon Libya : Giá du la tăng cao, chng khoán st giá ». Le Parisien thì nhn mnh đến « Bn mươi mt năm chế đ đc tài » và đt câu hi, liu đây có phi là s bc phát cui cùng ca mt nhà đc tài đã tiếm v t năm 1969 ?

Dành đến 6 trang báo kh ln cho tình hình ti Libya, nht báo Libération còn v li chân dung ca ông Kadhafi, trong bài báo mang ta đ « T k khng b đến đi tác ca phương Tây ».

Nm được quyn hành ti cao t năm mi 27 tui, đi tá Kadhafi tng đóng vai trò mt nhà lãnh đo khi nghĩa vũ trang chng ch nghĩa đế quc trong mt thi gian dài, nhưng sau s kin ngày 11/9 đã t ra « ci tà quy chánh » trên trường quc tế. Nhân vt mà cu Tng thng M Ronald Reagan gi là « K nguy him nht thế gii, con chó di vùng Cn Đông », t năm 2003 li đng v phía Washington trong cuc chiến chng khng b, và là mt đi tác quan trng, túi đy đô la t du la.

Libération nhn xét, trong s các nhà đc tài Rp ngoi lên nh đo chánh, ông Kadhafi là người có cp bc thp nht, đó là chc trung úy. Ông cũng là người tr nht, khi va mi 27 tui ông đã lt đ được vua Idriss khi nhà vua đang nước ngoài đ lên nm quyn. Đây là mt cuc đo chánh nh nhàng, nhưng tiếp theo là mt lot nhng cuc trn áp nhng ai dám chng li ông ta, hay nghi là s chng đi ông. Kadhafi nhanh chóng t phong mình thành đi tá, nhưng chưa bao gi mun t tng mt cp bc cao hơn. Mt năm sau, ông đóng ca hai căn c quân s ca M và Anh ti Libya, đui 110.000 ngàn người Do Thái đnh cư ti Libya mà không h bi hoàn tài sn, quc hu hóa các ngân hàng ; và tr thành mt nhân vt hp dn đi vi nhng người cc t vi ch trương chng đế quc ca ông.

Năm 1973, ông Kadhafi đ xướng lý thuyết « Con đường th ba » cho nhân loi, thay vì chuyn đi qua li gia hai đi cc ch nghĩa tư bn và ch nghĩa xã hi. Bn năm sau, ông tuyên b Libya là mt nhà nước « dân ch trc tiếp» - không có các đng phái chính tr, người dân trc tiếp qun lý thông qua các y ban đa phương.

Tripoli tr thành trung tâm ca mt thế gii th ba mun ni dy và ch trương các nước châu Phi liên kết li. Nh ngun li du ha di dào, Kadhafi tài tr cho nhiu phong trào du kích trên toàn thế gii, t phong trào IRA Ireland cho đến Sandino Nicaragua. Nhà đc tài thích chp hình chung vi nhng tên khng b b Interpol truy lùng gt gao nht, và « Cơ quan xut khu cách mng » ca Libya thì chuyên trách vic đào to bn khng b.
Ông Kadhafi mun Libya tr thành tr ct ca các nước Bc Phi, nhưng o tưởng sáp nhp vi Tunisia, Syria, Ai Cp, Maroc, Sudan tht bi, nên đành quay sang phương nam và lc đa đen. Ông tuyên b : « Tôi đi ng bên cnh 4 triu người Libya, tôi thc dy bên cnh 400 triu người châu Phi ». Nhưng gic mơ tr thành ông vua ca châu Phi đen cũng ch là o nh.

Sau v tn công vào mt vũ trường Berlin làm cho hai lính M chết, năm 1986 Tng thng Ronald Reagan ra lnh oanh tc dinh th Bab-el-Azizia ca ông Kadhafi làm cho con gái nuôi ca ông này thit mng. Kadhafi đáp tr bng mt lot các v khng b, trong đó có hai v làm n tung chiếc máy bay ca Pan Am Lockerbie và ca UTA Niger, khiến tng cng 440 người chết. Nhà đc tài ca mt « Nhà nước côn đ » đã làm ngay chính các bn hu ca ông ta trong thế gii Rp cũng phi e ngi, như ln ông xut hin ti hi ngh thượng đnh Alger năm 1988, mang đc mt chiếc găng trng bàn tay mt « đ khi phi bt nhng bàn tay nhum máu ».

Nhưng sau các s kin ngày 11/9, và nht là sau cuc tn công ca quân M vào Irak, s phi cùng chung s phn vi Saddam Hussein, nhà lãnh đo đc tài Libya đã quay ngot li. Kadhafi ngưng tài tr cho các phe khng b và ni dy, t b ý đnh sm các loi vũ khí hy dit hàng lot, trong đó có bom nguyên t, bi thường cho thân nhân các nn nhân hai v khng b máy bay Vi dân s ch 6 triu người, Libya li sn xut ra lượng du la gp đôi Algeria nên người ta không ly gì làm ngc nhiên khi doanh nhân các nước tp np đến Tripoli.

Libération kết thúc bài viết v chân dung ông Kadhafi bng cách nhn mnh, ông ta là k hoang tưởng và là mt tên h ti, vi li tuyên b mi đây vi tun báo Newsweek : « Nếu quý v đưa dân Libya lên thiên đàng, thì h s kin đy, vì h đã trên thiên đàng ri ».

Nhng « ông tri con » nhà Kadhafi
Libération còn cho biết, ông Kadhafi có 7 con trai và mt con gái, ngoài ra còn có con gái nuôi đã b chết trong trn bom ca M như đã nói trên. Trong s by người con trai ca ông, nhiu người cũng không phi tay va.
Saïf al-Islam, 38 tui, người con trai th hai va đe da « bin máu », ri sau đó li lên truyn hình ha hn mt kế hoch ci cách, lâu nay vn được xem là người kế v tương lai, nhân vt s hai ca chế đ dù không gi mt chc v chính thc nào. Là mt « tay chơi » rt mê loi xe hiu Ferrari và loài cp Bengale, Saïf al-Islam mun bình thường hóa quan h vi phương Tây, và đã đng ra thương lượng vic bi thường cho các hành khách máy bay b khng b.
Người con trai đu, Mohamed, làm giàu trong ngành vin thông, là ch tch y ban Olympic Libya, s hu mt đi bóng đá riêng. Còn Al-Saadi, 37 tui, cũng rt mê bóng đá, va là cu th, va là c đông ca đi Juventus, Turin. Al-Saadi có ln đã ra lnh cho các cn v bn vào đi tuyn đi th, tuy đi này là ca anh mình, kết qu là ba người chết, trong đó có trng tài. Người con trai th tư là Mootassem Billah, hc y nhưng chưa bao gi hành ngh, thích là ch huy trong quân đi hơn. Nghin rượu, nóng tính, thô bo và vô k lut, sau mt ln cãi nhau vi cha, Mootassem Billah đã cho xe tăng tn công vào bn doanh ca ông Kadhafi. B tng vào tù, sau đó cho sang Ai Cp, năm 2007 anh này li được phong làm ch tch Hi đng An ninh Quc gia Libya, ph trách đu tranh chng khng b!
.
.
.

No comments: