Bao nỗi tang thương (I) - Hồi ký
Trí Lực
05-04-2010
http://www.dcvonline.net/php/modules.php?name=News&file=article&sid=7293
DCVOnline: Tác gỉa cuốn hồi ký “Bao nỗi tang thương” là ông Phạm Văn Tưởng. Ông xuất gia ở chùa Linh Mụ Huế lúc 10 tuổi, thọ Tỳ kheo giới năm 1977, suốt ba mươi năm sống đời tăng sĩ dưới tên đạo Thích Trí Lực, và là một thành viên vận động nhiệt thành cho nhân quyền và tự do tôn giáo trong khuôn khổ của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất.
Kể từ năm 1992 ông liên tục bị nhà nước cộng sản bắt và bỏ tù với nhiều “tội danh” bị gán ép như ông kể lại trong hồi ký của mình. Tháng Mười năm 1997, khi công an đuổi ông ra khỏi chùa, và bắt đầu kế hoạch “bức tử” ông: không nơi nương tựa, không có quyền công dân, thường xuyên bị sách nhiễu, bị nhà nước truy bức đến đường cùng, ông đã quyết định trốn qua Cam-bốt xin tị nạn chính trị. Nhưng ngay sau khi Cao ủy Tị nạn Liên Hiệp Quốc cấp thẻ chứng nhận tư thế tị nạn của ông vào ngày 28 tháng Sáu năm 2002, thì công an Việt Nam “bắt cóc” ông ở Nam Vang và đưa về lại Việt Nam ngày 26 tháng Bảy cùng năm, bị giam tù hơn hai năm trước khi thân nhân ông được biết.
Trong phiên xử ngày 12 tháng Ba năm 2004, qua phiên tòa kéo dài trước sau vỏn vẹn một giờ đồng hồ, ông không có luật sư biện hộ và thân nhân ông chỉ được thông báo một ngày trước đó, ông bị kết án với tội danh gọi là "vượt biên để chống chính quyền nhân dân" và bị 20 tháng tù.
Nhờ vào sự can thiệp quốc tế mà ông được rời Việt
Các tổ chức nhân quyền trên thế giới, như Liên Đoàn Quốc tế Nhân quyền, Ân Xá Quốc tế, Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) đều lên tiếng cực lực phản đối Hà Nội qua sự vụ trấn áp ông Trí Lực, và thái độ "láo lường, dối trá" của Hà Nội. Các Nghị quyết của Quốc hội Âu châu, Quốc hội Hoa Kỳ sau đó cũng đều tố cáo sự vi phạm nhân quyền ở Việt
----------------------------------------------------
Bao nỗi tang thương (I) - Hồi ký của Trí Lực
Chân thành tri ân và ngưỡng mộ những tù nhân chính trị và tôn giáo đã và đang chịu cảnh lao ngục bởi bạo quyền cộng sản gian ác độc tài.
Thành kính đốt nén tâm hương để tưởng niệm những người đã mãi mãi ra đi…
I.- Mái chùa xưa
Hơn bốn trăm năm lịch sử, kể từ khi Ðoan Quốc Công Nguyễn Hoàng vào trấn thủ đất Thuận Hóa, dựng lập chùa Thiên Mụ vào năm 1601, ngôi cổ tự này đã trải qua bao cuộc bể dâu, sao dời vật đổi.
Hòa thượng Thích Ðôn Hậu nối dòng pháp Lâm Tế đời thứ bốn mươi hai, pháp danh Trừng Nguyên, pháp tự Giác Thanh, Ôn (*) là đệ tử của Tổ sư húy Thanh Ninh, tự Tâm Tịnh, khai sơn Tổ đình Tây Thiên ở cố đô Huế. Là một vị Tăng xuất chúng trong chốn thiền môn, Ôn được Giáo hội đương thời bổ nhiệm trụ trì quốc tự Linh Mụ vào khoảng năm 1945, thời điểm mà đất nước Việt
Ôn đảm nhiệm trụ trì quốc tự Linh Mụ trong cảnh hoang tàn, bởi một thời đây là chiến địa. Năm 1947, thực dân Pháp càn quét vùng này, chúng tình nghi Ôn hoạt động cho Việt Minh nên đã bắt Ôn cùng với hai người nữa rồi chuẩn bị hành quyết. Quân lính Pháp buộc người này đào huyệt chôn người kia, vụt chốc hai người ngã gục. Ðến lượt Ôn là người sau cùng, họng súng của chúng chực chờ nhả đạn, hầu kết liễu oan uổng mạng sống của một nhà sư. May thay! Giữa lúc tính mạng của Ôn như nghìn cân treo sợi tóc, thì đức Từ Cung (**) được tin cấp báo, lập tức can thiệp với tòa Khâm sứ Pháp tại Huế, yêu cầu ngưng ngay cuộc hành hình thầy Ðôn Hậu. Chính phủ Pháp đành phải nhượng bộ, bởi lẽ họ cũng chẳng có bằng cớ gì để chứng minh rằng, Ôn hoạt động cho Việt Minh. Thế là, cây cỏ đồi Hà Khê dường như bừng sống dậy, nước Bình Hồ không thể nào nhuộm máu oan khiên. Thoát đại nạn trong đường tơ kẻ tóc, Ôn Linh Mụ xem đức Từ Cung như một vị cứu tinh cao cả, ân nghĩa sâu nặng ấy, Ôn luôn luôn canh cánh bên lòng. Sau này, thỉnh thoảng Ôn đến cung An Ðịnh để thăm hỏi sức khỏe của bà, hai vị hàn huyên tâm đắc.
Còn nhớ hôm nào, sau buổi giảng kinh Di Ðà sớ sao cho Tăng Ni tại Phật học đường Báo Quốc, nghe tin đức Từ Cung tạ thế, Ôn xúc động trước tin buồn đột ngột. Hôm ấy, mưa gió dầm dề, nước sông Hương tràn bờ, dòng chảy xiết từ ngọn nguồn xuôi về cửa biển Thuận An, thôn Kim Long và Xuân Hòa nằm dọc ven sông ngập chìm trong nước lũ. Khi ấy, Ôn bảo tôi đi đò ngược dòng theo đường Kim Long lên Linh Mụ để lấy một ít thuốc men và đồ dùng rồi trở về chùa Báo Quốc. Ôn ở lại đây để ngày mai cùng Hòa thượng Thích Thanh Trí đến cung An Ðịnh làm lễ phúng điếu và tiễn đưa linh cữu Hoàng Thái Hậu đến nơi an nghỉ cuối cùng.
II.- Chinh chiến và sự chia lìa
Hẳn người dân xứ Huế không ai là không kinh hoàng mỗi khi hồi tưởng thảm cảnh Tết Mậu Thân (1968). Quân Cộng sản miền Bắc chiếm giữ cố đô gần một tháng trời. Binh lửa ngút ngàn, cảnh vật tang thương, biết bao người bị chôn sống một cách thê thảm, nhiều nhất là ở vùng Bãi Dâu, Gia Hội.
Ngày ngày có những người vợ đi kiếm xác chồng, những đứa con tìm nhận xác cha. Than ôi! Nỗi oán hờn chất ngất, lời lẽ nào kể sao cho xiết; niềm đau thương tràn ngập, bút mực nào viết lên cho tận. Sau khi bình định trở lại, hàng trăm thi thể bị trói gô được khai quật từ các hầm hố, rồi đưa về an trí tại trường trung học Gia Hội. Giáo hội tỉnh nhà công cử Thượng tọa Thích Chơn Thức tại Tổ đình Tường Vân và ban Kinh sư làm lễ siêu độ vong linh và chẩn tế cô hồn. Mấy hôm sau, dân chúng cố đô ngậm ngùi tiễn đưa những quan tài không ai thừa nhận đến nơi an nghỉ nghìn thu tại nghĩa trang Ba Ðồn.
Khoảng năm 1976, công trình đào thủy lợi nam sông Hương của chính quyền Cộng sản đã xóa sổ nghĩa trang này, địa danh Ba Ðồn chìm vào quên lãng. Không còn cảnh hằng năm các đoàn thể Phật tử đến nơi đây thắp hương tưởng niệm, lập đàn chay siêu độ hồn oan, ngõ hầu an ủi phần nào các vong linh bất hạnh, làm ấm lòng kẻ quá vãng chốn tuyền đài. Giờ đây, nghĩa trang Ba Ðồn, nơi an táng những người bị chôn sống vào đầu xuân Mậu Thân không còn nữa, đảng Cộng sản đương quyền đã cố tình xóa đi vết tích của một thời huynh đệ tương tàn, bởi nơi đây như là một chứng tích lịch sử về tội ác chiến tranh, một thảm cảnh đau thương trong cuộc nội chiến giữa hai miền Nam Bắc, giữa chủ nghĩa Cộng sản và chính thể dân chủ tự do.
Thấm thoát đã gần bốn mươi năm trôi qua, chiến cuộc mùa xuân Mậu Thân hãy còn làm cho người dân xứ Huế bàng hoàng mà cứ ngỡ như mới xảy ra hôm nào.
-- ♦♦♦ --
Ngày mồng hai Tết Mậu Thân, chiến sự bắt đầu nổ ra ác liệt, dân chúng ở các vùng lân cận như An Ninh Hạ, An Ninh Thượng, Trúc Lâm, An Bình, Long Hồ… nườm nượp tản cư đến chùa Linh Mụ. Ngôi Ðại Hùng bảo điện rộng năm gian hai chái không đủ cho mọi người trú ẩn; tam quan, nhà Hộ pháp, nhà bia, lầu chuông trống ở phía trước đầy ắp những người; phía sau là điện Ðịa Tạng, Quán Âm cũng không còn chỗ trống. Không những khi xảy ra chiến sự mọi người mới tìm chốn nương thân ở cảnh chùa, mà còn năm nào bão lụt lớn, dân chúng cũng tìm đến Linh Mụ để lánh nạn, bởi địa thế ngôi chùa tọa lạc trên ngọn đồi cao.
Vào đầu xuân năm ấy, tiết trời xứ Huế rét mướt, cảnh cơ hàn đè nặng lên cuộc sống người dân thời ly loạn. Ôn Linh Mụ san sẻ cho mọi người từng lon gạo, nắm rau, khoai sắn trong vườn chùa đã nhổ sạch mà chẳng đủ lót dạ cho đàn trẻ con nheo nhóc. Lúc ấy, quân Cộng sản miền Bắc đang kiểm soát vùng này, chúng cử người đến gặp Ôn, buộc phải mở cửa tháp Phước Duyên cho chúng treo cờ Mặt trận giải phóng miền Nam trên tầng thứ bảy. Hầu như Ôn lường trước được hậu quả thảm khốc, nên mặc dù họ yêu sách năm lần bảy lượt, nhưng Ôn vẫn một mực chối từ. Ôn nêu lý do rằng, hiện giờ trong chùa đang có hàng trăm đồng bào đến tá túc, nếu máy bay phát hiện cờ địch quân trên ngọn tháp, thì nơi đây không làm sao tránh khỏi những trận mưa bom. Chùa tan nát không nói làm gì, nhưng hãy còn bao nhiêu mạng sống dân lành vô tội. Ôn viện lẽ nhà chùa không cất giữ chìa khóa tháp, các ông muốn mở cửa tháp thì cứ việc liên hệ với văn phòng Giáo hội tại chùa Từ Ðàm. Ôn nhất mực chối từ, thế là bộ đội Cộng sản không sao thuyết phục được tấm lòng vị tha độ lượng của bậc cao Tăng.
Vào đêm mồng bảy Tết năm ấy, mưa phùn lạnh buốt thấu xương, chứng bệnh dạ dày mãn tính của Ôn tái phát, lại thêm cơn hen suyễn hành suốt đêm ngày. Liêu phòng bên trái ngôi chính điện chùa Linh Mụ tuy đã đóng kín các cửa để ngăn chặn những cơn gió lùa, thế nhưng không làm sao dứt được những cơn ho ngất từng hồi, lại thêm chứng xuất huyết dạ dày đang hành hạ thân tứ đại của Ôn. Mọi người trong chùa thay phiên nhau chăm sóc Ôn tận tình.
Hoàng hôn phủ xuống vạn vật, từng tiếng chuông ngân hòa lẫn với tiếng đại bác trong đêm dội về thành phố, làm tăng thêm nỗi buồn man mác trong lòng người. Ðêm dần khuya, bỗng nhiên bên ngoài liêu phòng có tiếng gõ cửa, Ôn bèn hỏi:
- Ai đó? Có việc gì giữa đêm hôm khuya khoắt thế này?
Bên ngoài, một giọng nói người miền Bắc vọng vào:
- Bẩm cụ, chúng cháu là bộ đội giải phóng, nay xin vào gặp cụ Ðôn Hậu.
Không có cách nào từ chối, Ôn ra hiệu cho chú Tâm Kiến đốt đèn rồi ra mở cửa. Vài người mặc trang phục bộ đội Cộng sản miền Bắc lần lượt bước vào phòng, vai mang súng AK. Sau khi mời ngồi, Ôn cất tiếng hỏi:
- Các ông cần gặp tôi có chuyện gì?
- Bẩm cụ, chúng cháu vâng lệnh ban chỉ huy vùng mới giải phóng, đến mời cụ đêm nay xuống đình làng Xuân Hòa để họp.
- Họp hành gì thì để sáng mai hẵng tính, tôi đang bị xuất huyết dạ dày và lên cơn suyễn nên không thể nào đi được.
- Bẩm cụ, xin cụ gắng sức đi một chốc rồi về ạ.
Ôn nhất định từ chối, các người ấy bèn từ giã ra về. Khoảng nửa giờ sau, toán bộ đội quay trở lại dường như đông hơn, họ gõ cửa đòi vào. Ôn tiếp họ và vẫn dùng lời lẽ chối từ giống như lần trước. Một người trong số ấy hình như là cấp chỉ huy dùng lời lẽ thuyết phục Ôn, rằng họ chỉ mời Ôn về đình làng Xuân Hòa để họp bàn việc dân một chốc, rồi sẽ tiễn Ôn trở về chùa ngay. Cuối cùng, không thể nào trái ý họ, Ôn đành miễn cưỡng choàng áo ấm vào người, rồi bảo chú Tâm Kiến đi theo và không quên nhắc chú ấy soạn một ít thuốc men.
Ngoài cửa, dưới giàn hoa lý, có mấy người khác đứng chờ và đã chuẩn bị chiếc võng có đòn gánh. Họ mời Ôn nằm lên võng, phủ kín tấm vải dù che mưa. Ðoàn người lặng lẽ gánh Ôn ra hướng cửa tả chùa Linh Mụ rồi mất hút trong bóng đêm.
Trời vẫn mưa lâm râm, cơn gió lùa thấm lạnh. Xa xa, vài đóm hỏa châu lập lòe trong màn đêm u tịch, ánh lửa từ từ hắt xuống dòng Hương rồi vụt tắt. Tiếng súng đì đùng từ phía làng Nguyệt Biều bên kia sông vọng lại, hòa lẫn tiếng côn trùng rả rích canh thâu. Ðâu đây xao xác tiếng gà gáy ðầu báo hiệu giờ dóng đại hồng chung sắp ðến.
Thời gian lặng lẽ trôi giữa dòng đời bất tận…
III.- Ngày hội ngộ và những hệ lụy của nhà sư
Năm tháng dần dà, ngày lại ngày qua… Bóng dáng bậc thầy vẫn biền biệt, liêu phòng như đã vắng tăm hơi. Có ai ngờ một lần Ôn cất bước hôm nào trong tình thế chẳng đặng đừng, mà ngày trở lại thì quá xa vời vợi. Hoa anh đào mỗi năm đều nở rộ, hồng thắm cả vườn chùa. Mai vàng, mai trắng, khóm cúc, đóa hồng cứ thi nhau trổ hoa khoe sắc, khi mỗi lần Tết đến xuân sang. Hoa tường vi, hoa lài, hoa mộc thì chẳng có người nào hái ướp trà vào mỗi buổi sớm tinh sương, khi ánh dương chưa lấp ló.
Ðã mấy mùa đông tàn xuân đến, mà tin nhạn vẫn chẳng thấy hồi âm. Bởi vậy, Hội đồng Viện Hóa Ðạo công cử Hòa thượng Thích Mật Nguyện - trụ trì chùa Linh Quang, Huế - giữ chức vụ quyền Chánh đại diện miền Vạn Hạnh, thay thế vào chức vị của Ôn lúc bấy giờ. Giáo hội Phật giáo tỉnh nhà quyết định bổ nhiệm Thượng tọa Thích Trí Lưu đảm nhiệm trụ trì ngôi quốc tự, tiếp tục chăm lo Phật sự và Tăng chúng trong chùa.
Thế rồi một ngày kia, mọi người nghe được giọng nói Ôn Linh Mụ trên sóng phát thanh của đài tiếng nói Hà Nội ở miền Bắc, tin mừng Ôn vẫn còn sống lan nhanh. Thế mới biết rằng, Cộng sản Bắc Việt đã lừa dối Ôn một cách trắng trợn, khi họ đến mời Ôn đi họp ở địa điểm cách chùa Linh Mụ non chừng nửa cây số. Thế nhưng chính thật ra, chúng đã đưa Ôn trải qua những chặng đường Trường Sơn, trèo đèo lội suối, vượt thác băng ngàn, trên bom dưới đạn, cuối cùng Ôn cũng đặt chân đến tận đất Bắc một cách bình yên, làm thỏa mãn ý đồ chính trị của Hà Nội. Cộng sản miền Bắc đã lợi dụng uy tín lãnh đạo của Ôn, gần tám chục phần trăm dân chúng miền Nam theo đạo Phật, sự có mặt của Ôn ở miền Bắc, khả dĩ tạo được lợi thế trong mưu đồ chính trị của Hà Nội, với chiêu bài giải phóng miền Nam.
Trong tuồng chính trị, chức vụ này hay vai vế nọ mà chính quyền cộng sản Bắc Việt gán ép cho Ôn - một vị sư mà thâm tâm của ngài chỉ thuần túy chăm lo đạo pháp - bởi trong vòng kiềm tỏa của họ, ở vào hoàn cảnh thời bấy giờ, nên Ôn không thể không nhận lời.
-- ♦♦♦ --
Tháng tư đen năm 1975, quân Cộng sản miền Bắc cưỡng chiếm miền Nam Việt
Gặp lại bậc thầy đức độ khả kính sau bao năm xa cách, ai nấy đều mừng mừng tủi tủi. Cỏ cây hoa lá dường như cũng tươi tốt hơn lên, vả trong vườn chùa thi nhau đơm trái sum sê đầy gốc, hình như tất cả đều lấy lại được sức sống từ buổi Ôn về.
Năm 1976, chính quyền Cộng sản Việt
Nhiều lúc Ôn nói nửa đùa nửa thật, rằng giá như bây giờ mình chết đuợc thì khỏe biết ngần nào. Sự lòng biết tỏ cùng ai, nhiều đêm Ôn trằn trọc thâu canh, nỗi khổ tâm đè nặng lên người. Nhưng rồi suy đi tính lại, chẳng còn cách nào khác, Ôn miễn cưỡng ra ứng cử, mặc cho thế sự xoay vần.
Kết quả Ôn trúng cử đại biểu Quốc hội khóa IV, thuộc đơn vị bầu cử tỉnh Bình Trị Thiên, với tỷ số phiếu bầu thấp nhất, kém xa số phiếu của một đại biểu người dân tộc thiểu số, thật quá mỉa mai. Lẽ nào cử tri xứ Huế mà phần đông là Phật tử lại đánh mất niềm tin đối với một người có uy tín như Ôn.
Khi ra Hà Nội họp đại biểu Quốc hội, Ôn có nêu lên vấn đề này giữa buổi họp tổ, Võ Nguyên Giáp trả lời cộc lốc:
- Bác nè, tôn giáo mà họ bầu cho như rứa là được rồi đó nghe.
Ôn Linh Mụ cố nén nỗi giận, nghĩ rằng, nếu mình không phải là vị thầy tu, thì Ôn đã phang chiếc ghế ngồi vào đầu Võ Nguyên Giáp, bởi thái độ xấc xược của ông ta.
IV.- Vị pháp vong thân
Năm 1978, khi hay tin Thượng tọa Thích Thiện Minh bị bức tử trong nhà tù X4, đuờng Nguyễn Trãi, Sài Gòn, Ôn Linh Mụ bàng hoàng xúc động, cơn hen suyễn bột phát, ho suốt đêm ngày. Cách đây không lâu, Ôn nhận đuợc bức thư vấn an và tâm sự của thầy Thích Thiện Minh từ Sài Gòn gửi ra, thầy cho Ôn biết rằng, tình hình Giáo hội đang đứng trước thử thách lớn lao và vô cùng căng thẳng. Nay lại nghe tin thầy bị tra tấn đến chết trong lao tù Cộng sản, thi thể hiện được quàng tại trại giam Hàm Tân, Phan Thiết.
Hòa thượng Thích Trí Thủ - Viện trưởng Viện Hóa Ðạo, Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất - được chính quyền thông báo và bằng lòng cho ngài đến thăm. Hòa thượng yêu cầu được đem nhục thân Thượng tọa Thích Thiện Minh về Sài Gòn an táng, nhưng chính quyền từ chối.
Trước biến cố đau thương đó, sau khi suy tính kỹ lưỡng, Ôn quyết định gửi đơn từ chức đại biểu Quốc hội, nhằm tỏ thái độ cực lực phản đối đảng Cộng sản đương quyền. Ôn cáo buộc chính quyền Cộng sản phải chịu trách nhiệm về cái chết của Thượng tọa Thích Thiện Minh và yêu cầu đưa vụ án ra ánh sáng. Thêm nữa, hãy còn bao nhiêu chư tôn giáo phẩm và tín đồ thuộc Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất đang bị cầm tù hay bị quản thúc, nếu Nhà nước xét thấy họ có tội thì cứ việc đưa ra xét xử công khai, bằng không hãy tức khắc trả tự do vô điều kiện cho những vị này. Ôn còn đòi hỏi chính quyền Cộng sản phải trả lại tất cả những tài sản của Giáo hội đã bị tịch thu, chiếm dụng, trong đó có các cơ sở giáo dục, xã hội, y tế… Ôn tuyên bố, nếu ngày nào chính quyền giải quyết thỏa đáng những yêu cầu này, thì ngày ấy Ôn sẽ rút đơn từ chức.
Kể từ nay, Ôn tuyệt giao mọi vấn đề liên quan đến Nhà nước. Bấy giờ, Hòa thượng Thích Mật Hiển tại Tổ đình Trúc Lâm hết sức đồng tình quan điểm của Ôn, thỉnh thoảng hai vị gặp nhau, hàn huyên tâm đắc.
Về phía Ðảng và Nhà nước, nhiều lần chính quyền cử người đến chùa Linh Mụ để đàm phán, họ khuyên Ôn rút lại đơn từ chức đại biểu Quốc hội. Chính quyền viện lẽ rằng, đất nước đang lâm cảnh chiến tranh biên giới Tây Nam, phía Bắc thì Trung Quốc gây chiến, nay sự việc từ chức và những yêu sách của Hòa thượng chỉ làm cho tình hình đất nước thêm xáo trộn.
Với bản tính cương nghị, Ôn Linh Mụ vẫn giữ vững lập trường và sẵn sàng đón nhận mọi hậu quả có thể đưa đến.
V.- Sự đàn áp bởi bạo quyền Cộng sản
Nhớ lại vào một buổi chiều mưa bay lất phất, tôi theo Ôn bách bộ hướng ra tháp Phước Duyên. Bốn hàng tùng trước chùa thẳng tắp vút ngọn, từng lớp rêu phong phủ lấp tường thành. Trông xuống dòng Hương lặng tờ, đó đây vài ba ngư phủ thả câu. Bên kia sông là làng Nguyệt Biều có những cánh đồng còn xanh lúa mạ, cạnh bờ là những hàng bắp đã trổ cờ phất phơ trước gió hắt hiu. Xa xa, dãy Trường Sơn trùng điệp in bóng mờ trên bầu trời thảm đạm.
Bỗng dưng một người đàn ông nước ngoài độ tuổi trung niên vội vàng bước lên từng bậc cấp cao, người ấy hướng về phía Ôn đang đi lững thững cạnh nền cỏ đình Hương Nguyện. Với nét mặt vui mừng, người khách chào hỏi Ôn bằng tiếng Việt một cách sành sỏi, sau đó lấy trong xách tay chiếc máy ghi âm. Tôi thấy hai vị nói chuyện ra chiều ưng ý, bèn lảng tránh qua hướng bi đình, nơi đó dựng tấm bia đá khắc bài Thiên Mụ chung thanh của vua Thiệu Trị ngự chế, rồi ngâm nga mấy vần thơ Ðuờng luật trên văn bia.
Khoảng chừng mươi phút, người khách hớn hở từ giã ra về. Bất chợt có hai người mặc thường phục đi đến, tôi đoán chừng họ là công an, vì hằng ngày tôi thấy họ thường lảng vảng quanh chùa. Hai người ấy chận người khách lại và hình như họ đòi lục soát túi xách để tịch thu cuốn bãng ghi âm cuộc nói chuyện với Ôn ban nãy.
Tôi theo gót Ôn trở vào chùa và chẳng biết chuyện gì đã xảy ra. Tối đến, Ôn thong thả thuật lại cho tôi nghe đầu đuôi sự việc về cuộc gặp gỡ người khách lạ ban chiều.
Người ấy là một phóng viên nước ngoài, tìm gặp Ôn để hỏi về tình hình chính quyền Cộng sản đang gia tăng đàn áp tôn giáo tại Việt
Ôn trao đổi rất nhiều với phóng viên một cách thẳng thắn và luôn luôn giữ vững quan điểm của mình, quyết tâm bảo vệ Giáo hội truyền thống để không bị lung lạc.
Từng trải bao năm sống trong lòng Cộng sản miền Bắc, có lẽ Ôn rút được nhiều kinh nghiệm nên suy nghĩ rằng, sau sự việc ấy không biết chuyện gì sẽ xảy đến cho bản thân. Ôn bảo, phỏng có mệnh hệ gì thì Ôn cũng sẵn sàng đón nhận, chẳng có việc gì phải nao núng trong lòng.
Lúc bấy giờ, Tăng chúng trong chùa chỉ còn quý thầy Trí Thành, Trí Tựu, Hải Tạng và tôi, bốn người thay phiên nhau hầu Ôn và lo liệu các công việc ở chùa. Riêng thầy Thích Trí Lưu, mọi người thường gọi thân mật là Ôn Sự, vì thầy giữ chức tri sự trong chùa, nay tuổi tác đã cao, thầy xả bỏ vạn duyên, ngày ngày tinh tiến trì danh niệm Phật. Ðã bao năm qua, thầy không nề hà khó nhọc, đem hết sức mình để duy trì chùa chiền trong những ngày dài xa vắng Ôn.
Khoảng một tuần sau, Ôn gọi bốn anh em chúng tôi vào liêu để dạy chuyện. Bấy giờ Ôn đang lên cơn suyễn nặng, bởi thời tiết xứ Huế thay đổi bất thường. Mấy hôm nay mưa gió bão bùng, cỏ cây xơ xác, trời lạnh buốt thấu xương. Trong tiếng thở khò khè, thỉnh thoảng lại ngắt quãng bởi cơn gió lùa qua khe cửa, Ôn ân cần tha thiết dặn dò chúng tôi như trăn trối, từ công việc chùa chiền, đến bổn phận và trách nhiệm đối với Giáo hội truyền thống. Ôn trình bày rành mạch, thứ lớp rõ ràng. Sau cùng, Ôn biếu chúng tôi một món quà kỷ niệm. Chúng tôi lễ tạ, Ôn lại gỉải thích ý nghĩa món quà và khuyên bảo chúng tôi. Mãi đến hôm nay, những lời dạy ấy tuồng như vẫn còn khắc sâu vào ký ức của tôi, không bao giờ có thể phai nhòa. Viết đến đây, tôi không sao cầm được nước mắt và nén nỗi xúc động trong lòng.
Giờ này, từ phương xa hướng về cố hương, con thành tâm vọng bái kính lễ Giác linh Ôn, cúi đầu cảm niệm ân đức cao dày của các bậc thầy Giáo thọ, liệt vị cao Tăng quá khứ, chư vị tôn đức hiện tiền đã từ bi hun đúc pháp thân tuệ mạng cho con. Ngưỡng nguyện quý ngài lân mẫn tha thứ cho kẻ học trò bất tiếu này.
(Còn tiếp)
Bài do tác giả gởi. DCVOnline trình bày và minh họa. Chú thích của tác gỉa Trí Lực
(*) Từ đây trở xuống, tôi dùng chữ Ôn tức là Hòa thượng Thích Ðôn Hậu, trú trì chùa Linh Mụ, Huế. Ðây là từ xưng hô rất mực tôn kính của Tăng Ni và Phật tử xứ Huế để bạch với các bậc Hòa thượng, hoặc các vị trưởng lão tôn túc.
(**) Ðức Từ Cung: Tức Ðoan Huy Hoàng Thái Hậu, thân mẫu của cựu hoàng Bảo Ðại.
.
.
.
Bao nỗi tang thương (II) - Hồi ký
Trí Lực
06-04-2010
http://www.dcvonline.net/php/modules.php?name=News&file=article&sid=7300
VI.- Nhà sư viên tịch
Tháng ba Âm lịch năm Nhâm Thân (1992), tiết trời xứ Huế bắt đầu nóng nực báo hiệu sắp ngả sang hè, tiếng ve sầu rộn rã từng hồi như xé tan bầu không khí tịch liêu. Mấy cây phượng trên bến sông nay đã nở một vài chùm hoa đỏ thắm, bảy tầng bảo tháp Phước Duyên sừng sững soi bóng xuống Hương giang như vẫn trơ gan cùng tuế nguyệt. Thấm thoát mấy năm rồi, từ ngày Ôn lâm bệnh nặng sau cơn tai biến mạch máu não. Nhờ sự tận tình cứu chữa của các bác sĩ và y sĩ ở bệnh viện Trung ương Huế, nên đã giành lại sự sống cho Ôn.
Nay bệnh tình của Ôn tái phát trầm trọng, hay tin ấy, Tăng tín đồ các nơi vân tập về chùa Linh Mụ để hầu thăm Ôn, thể hiện trọn vẹn nghĩa tình sư đệ.
Nào ngờ, vầng trăng vằng vặc giữa bầu trời cố đô bỗng dưng lặn xuống dòng Hương, mây mù vần vũ bất chợt giăng phủ trên đỉnh Ngự, Tăng Ni và Phật tử khắp nơi quá đỗi bàng hoàng khi hay tin Trưởng lão Hòa thượng Thích Ðôn Hậu viên tịch. Một vì sao đã khuất vào ngày 21 tháng 3 năm Nhâm Thân (Dương lịch ngày 23 tháng 4 năm 1992), Ôn thuận theo thế gian mà không ra khỏi định luật vô thường.
Danh sách Ban Lễ tang do Nhà nước áp đặt, phần nhiều là đảng viên đảng Cộng sản thuộc Ban Tôn giáo chính phủ và Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Ðiều này chứng tỏ rằng, đảng Cộng sản đương quyền đã xen vào nội bộ Phật giáo một cách trắng trợn, nhằm thể hiện mưu đồ biến tang lễ cố Hòa thượng Thích Ðôn Hậu - Xử lý Viện Tăng Thống, Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất - thành một tang lễ nhuốm màu sắc chính trị, để tuyên truyền cho chế độ Cộng sản. Sự việc ấy hoàn toàn đi ngược lại tâm nguyện của người khuất bóng.
Chính quyền vin vào lý do trước đây Ôn có tham gia các chức vụ trong guồng máy Nhà nước, vừa là đại biểu Quốc hội. Về phía tôn giáo, Giáo hội Phật giáo Việt
Thêm nữa, chính quyền Cộng sản Việt
Ðại diện môn đồ pháp quyến chúng tôi - Hòa thượng Thích Nhật Liên, quý thầy Thích Trí Tựu, Thích Hải Tạng - trong phiên họp đầu tiên với các viên chức chính phủ để tổ chức tang lễ, các vị ấy đã phản bác sự việc Nhà nước áp đặt nhân sự Ban Lễ tang. Không khí buổi họp có phần gay cấn, nhưng kết cục hai bên cũng đã đi đến thỏa thuận một giải pháp dung hòa, khả dĩ tiến hành tang sự.
Suốt thời gian cử hành tang lễ cố Hòa thượng trụ trì quốc tự Linh Mụ, người dân xứ Huế và các tỉnh thành phụ cận đủ mọi tầng lớp, không phân biệt tôn giáo hay thành phần xã hội, ai nấy đều sôi sục tâm can, sẵn sàng đương đầu với nhà cầm quyền Cộng sản để đòi hỏi quyền con người và các quyền tự do dân chủ. Mười bảy năm kể từ khi cưỡng chiếm miền Nam, có lẽ đây là lần đầu tiên đảng Cộng sản Việt Nam mới đối mặt với một tinh thần bất khuất và ý chí quật cường của muôn người như một. Lịch sử quá khứ cho thấy, các cuộc đấu tranh chống bạo quyền phần nhiều được nhen nhúm từ đất Thần kinh. Nhóm lãnh đạo Hà Nội cũng đã lo toan trước, biết đâu mọi chuyện đều có thể xảy ra.
Theo nguồn tin chính xác đuợc tiết lộ từ một Phật tử thuần thành, người này nằm trong lực lượng an ninh chỉ vì miếng cơm manh áo, rằng có rất nhiều công an mặc thường phục hoặc trang phục Gia đình Phật tử, chúng trà trộn vào các đoàn thể đến làm lễ phúng điếu, thọ tang để quay phim chụp hình, đồng thời thu lượm tin tức và dư luận quần chúng.
Thêm nữa, cũng theo nguồn tin này, các lực lượng vũ trang từ những tỉnh thành phía Bắc được lệnh di chuyển vào Huế, từ Ðà Nẵng được tăng cường ra. Cư dân vùng Kim Long còn cho chúng tôi biết, ở đây, những cuộn dây kẽm gai, chướng ngại vật và chó nghiệp vụ của các lực lượng này cũng đã được bố trí sẵn bên đường. Mọi việc đều được chính quyền Cộng sản chuẩn bị đâu vào đó, nhằm mục đích sẵn sàng trấn áp khốc liệt cuộc biểu tình đòi dân chủ phát xuất từ chùa Linh Mụ, là nơi đang quy tụ đông đảo quần chúng đến dự đám tang.
Hẳn mọi người còn nhớ, chính quyền Cộng sản Trung Quốc đã từng đàn áp dã man hàng nghìn sinh viên xuống đường biểu tình đòi dân chủ ở quảng trường Thiên An Môn, thủ đô Bắc Kinh. Biết bao sinh viên vô tội đã gục ngã trước họng súng của chế độ Cộng sản bạo tàn. Nay đến lượt Hà Nội sẽ học lại bài học cũ mèm của quan thầy Bắc Kinh vào năm 1989, nếu xảy ra cuộc biểu tình đòi tự do dân chủ của các tầng lớp đồng bào.
Cao điểm nhất là ngày 2 tháng 5 năm 1992, tất cả các phương tiện vận chuyển bằng đường bộ và đường sông hướng đến chùa Linh Mụ đều bị ngăn chặn từ cầu Bạch Hổ, nơi có tuyến đường sắt Bắc Nam chạy ngang, cách chùa Linh Mụ khoảng chừng hơn hai cây số. Trên con đường Kim Long độc nhất dọc tả ngạn sông Hương bị các lực lượng này kiểm soát nghiêm ngặt. Tuy vậy, hàng nghìn đồng bào Phật tử ở các tỉnh thành lân cận, các miền duyên hải hay vùng quê xa xôi bất chấp sự phong tỏa, họ tìm đủ mọi cách để đến chùa, dòng người nườm nượp, họ ở lại đêm nay để ngày mai tiễn đưa kim quan cố Hòa thượng nhập bảo tháp.
VII.- Cuộc tuyệt thực và lễ trao chúc thư
Hai sự kiện xảy ra cùng một ngày - ngày 2 tháng 5 năm 1992 đáng ghi nhớ - đó là cuộc tuyệt thực của môn đồ pháp quyến và lễ trao chúc thư cho Hòa thượng Thích Huyền Quang.
Hôm trước, Ban Lễ tang có buổi họp để bàn thảo chương trình lễ thỉnh kim quan nhập tháp vào ngày 3 tháng 5 năm 1992, chính quyền Cộng sản chỉ đạo ông Nguyễn Hữu Thọ - đứng đầu Ban Lễ tang - sẽ đọc bài điếu văn và gắn huy chương. Thế nhưng, theo di huấn của cố Hòa thượng tân viên tịch, môn đồ pháp quyến và tứ chúng đệ tử phải tổ chức tang lễ thuần túy Phật giáo, đơn giản các lễ nghi và nhất là không được phô trương hoặc tuyên dương công trạng…
Biết được âm mưu và thủ đoạn đen tối của chính quyền Cộng sản, chúng sẽ nhuộm đỏ cuộc đời của một bậc cao Tăng đức độ, để cho mọi người cũng như các thế hệ sau này lầm tưởng rằng, Ôn Linh Mụ theo gót Cộng sản từ tuổi thanh xuân dưới thời kỳ Việt Minh, tiếp đến biến cố mùa xuân năm Mậu Thân (1968), cho đến giai đoạn sau khi miền Nam rơi vào tay Cộng sản năm 1975. Bởi thế cho nên, đã đến lúc phải vạch trần bộ mặt giả nhân giả nghĩa của tập đoàn toàn trị Hà Nội, không dễ gì để bị chúng đánh lừa, chúng tôi đồng lòng siết chặt tay nhau, kiên quyết phản đối quyết định của Ban Tang lễ. Thượng tọa Thích Trí Tựu tuyên bố sẽ đem thân làm ngọn đuốc soi đuờng, vị pháp thiêu thân, nếu như chính quyền Cộng sản không chấp hành di huấn.
Tờ mờ sáng hôm ấy, hàng chục Tăng Ni môn đồ đệ tử của cố Hòa thượng tân viên tịch cùng ngồi thầm lặng bên kim quan, mở đầu cuộc tuyệt thực trong tinh thần ôn hòa. Bên ngoài, hàng nghìn Phật tử đứng trang nghiêm yên lặng bày tỏ sự đồng tình. Tôi có ghi vài tấm bảng nhỏ: “Chúng tôi tuyệt thực để yêu cầu Nhà nước CHXHCNVN hãy tôn trọng di huấn của thầy chúng tôi - 2.5.1992 ”.
Tại thủ đô Ba-Lê nước Pháp, Ủy ban Bảo vệ Quyền làm Người Việt
Mặt khác, Ủy ban Bảo vệ Quyền làm Người Việt Nam mở ngay cuộc báo động quốc tế qua các cơ quan truyền thông, các hãng thông tấn, báo chí, nhờ Quốc hội và chính phủ thuộc Cộng đồng các quốc gia dân chủ, các tổ chức Bảo vệ Nhân quyền và các Công đoàn quốc tế…, cùng lúc gây sức ép với Hà Nội, ngõ hầu chặn đứng một cuộc đổ máu tàn khốc có khả năng xảy ra tại cố đô Huế.
Cuộc vận động cứu nguy Phật giáo đã mang lại kết quả như mong đợi. Ðến chiều tối, cuộc tuyệt thực tạm ngưng bằng sự đàm phán của chính quyền với đại diện môn đồ. Ban Lễ tang cam kết hủy bỏ chương trình tuyên đọc điếu văn và gắn huy chương như dự định. Thay vào đó, ông Nguyễn Hữu Thọ chỉ nói vắn tắt vài lời vĩnh biệt cố Hòa thượng.
-- ♦♦♦ --
Sự kiện thứ hai là buổi lễ trao chúc thư cho Hòa thượng Thích Huyền Quang, sau lễ phúng viếng của phái đoàn Viện Hóa Ðạo.
Hòa thượng Thích Huyền Quang bị chính quyền Cộng sản đưa đi quản thúc tại chùa Hội Phước, tỉnh Quảng Ngãi, từ năm 1982. Ngài đã phải trải qua một thời gian tuyệt thực để phản đối công an tỉnh Quảng Ngãi ngăn cấm ngài đi Huế tham dự tang lễ cố Hòa thượng chùa Linh Mụ. Trước ý chí cương quyết của ngài, rốt cuộc chính quyền đành phải ưng thuận. Sự có mặt của Hòa thượng Thích Huyền Quang tại chùa Linh Mụ suốt thời gian tang lễ, đã làm cho môn đồ pháp quyến và Tãng Ni Phật tử vô cùng hân hoan. Mọi người lấy làm mãn nguyện khi được diện kiến đỉnh lễ vấn an ngài.
Thật quá mỉa mai, Ban Tổ chức tang lễ trong đó có một số vị thuộc Giáo hội Nhà nước không chịu sắp xếp ngày giờ phúng điếu cho Hòa thượng Thích Huyền Quang, dù ngài có đề nghị nhiều lần. Tại sao những phái đoàn của chính quyền, các tổ chức, đoàn thể, tôn giáo bạn v.v…lại được Ban Tổ chức đón tiếp trọng thể, được sắp xếp giờ giấc phúng viếng thọ tang một cách đàng hoàng. Trên loa phóng thanh, xướng ngôn viên đon đả giới thiệu, đón chào; lại còn trân trọng kính mời đại diện phái đoàn ghi vào sổ tang lưu niệm. Thế còn Hòa thượng Thích Huyền Quang là ai? Tại sao chính quyền Cộng sản và Giáo hội công cụ do chúng dựng lên lại cố tình ngăn cản ngài làm lễ phúng điếu cố Hòa thượng tân viên tịch? Phải chăng họ xem ngài như cái gai trước mắt, nên dị ứng mà có thái độ phân biệt đối xử với ngài. Cách hành xử như thế, Hòa thượng Thích Huyền Quang cho là bất hợp lý, nên ngài tự quyết định làm lễ, bất chấp Ban Tổ chức.
Vào khoảng 3 giờ chiều, ngày 2 tháng 5 năm 1992, hàng môn đồ pháp quyến chúng tôi đang tuyệt thực, được tin Hòa thượng Thích Huyền Quang và phái đoàn Viện Hóa Ðạo sắp quang lâm, mọi người rời chỗ ngồi, theo chân Hòa thượng Thích Nhật Liên đến quỳ trước Linh đài, hướng ra ngoài chờ đợi giờ phút trang trọng. Hàng hàng lớp lớp Tăng Ni và Phật tử thành kính chắp tay hướng về chư tôn Giáo phẩm, lòng nô nức đón chờ. Mỗi một người là một trật tự viên, tự trang nghiêm chính mình.
Chúng tôi không làm sao điều khiển để sắp xếp hàng ngũ và giới thiệu chương trình, bởi vì hệ thống âm thanh khuếch đại hoàn toàn bị tê liệt, do ai đó cố tình cúp điện. Chẳng thấy một bóng dáng nào thuộc thành phần Ban Tổ chức tang lễ để nhờ giúp đỡ can thiệp với nhà đèn đóng nối mạch điện, hầu như các vị ấy lảng tránh.
Phái đoàn niệm hương cúng dường và đỉnh lễ Giác linh trưởng lão Hòa thượng Thích Ðôn Hậu, Chánh Thư ký kiêm xử lý Viện Tãng Thống. Kế đến Hòa thượng Thích Huyền Quang, Quyền Viện trưởng Viện Hóa Ðạo, Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, với giọng tha thiết trầm hùng, ngài ôn lại lịch sử Phật giáo và khẳng định pháp lý của Giáo hội truyền thống, xứng đáng kế thừa công lao xây dựng của lịch đại Tổ sư.
Chúng dùng hình phạt để tra tấn; cuối cùng chúng áp giải về Hàm Tân. Không biết chúng hành hạ thế nào, ngày 17 tháng 10 năm 1978, Thượng Tọa tắt thở. Hòa thượng nói rõ hiện tình của Giáo hội từ năm 1975, nhà cầm quyền Cộng sản đặt Giáo hội truyền thống ra ngoài vòng pháp luật và đang tâm đàn áp một cách thô bạo. Hà Nội lại dựng lên Giáo hội Phật giáo Việt
Ðây là tiếng nói bất khuất sau mười bảy năm trời, thay lời cho hàng triệu Tăng tín đồ Phật giáo ở trong và ngoài nước, nhằm đòi hỏi tự do, dân chủ và quyền con người. Trước Linh đài cố Hòa thượng tân viên tịch, Hòa thượng Thích Huyền Quang tuyên bố, rằng ngài sẽ tiếp tục điều hành Phật sự Giáo hội sau những tháng ngày dài bị đình đốn.
Sau khi Hòa thượng Quyền Viện trưởng Viện Hóa Ðạo trang trọng tác bạch trước Linh đài, Hòa thượng Thích Nhật Liên thay lời toàn thể môn đồ pháp quyến và Tăng Ni Phật tử bày tỏ niềm biết ơn sâu sắc đến chư tôn Giáo phẩm Hội đồng Lưỡng Viện. Kế tiếp, Ðại đức Thích Hải Tạng quỳ gối tác bạch và dâng lên bức chúc thư của Hòa thượng Bổn sư để lại trước lúc viên tịch và ấn dấu Lưỡng Viện.
Nội dung bức chúc thư có đoạn ủy nhiệm cho Hòa thượng Thích Huyền Quang tiếp tục điều hành mọi Phật sự Giáo hội, cho đến khi nào tổ chức được đại hội Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất kỳ VIII.
Năm 1977, đại hội Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất kỳ VII công cử Hòa thượng Thích Ðôn Hậu đảm nhiệm chức vụ Chánh Thư ký Viện Tăng Thống. Hai năm sau, 1979, Ðức đệ nhị Tăng Thống là Ðại lão Hòa thượng Thích Giác Nhiên viên tịch tại Tổ đình Thuyền Tôn, cố đô Huế. Chiếu theo Hiến chương Giáo hội, Hòa thượng Chánh Thư ký kiêm nhiệm xử lý Viện Tăng Thống.
Sau cái chết đầy thương tâm và bí ẩn của Thượng tọa Thích Thiện Minh trong ngục tù Cộng sản, tập đoàn Hà Nội chủ trương chính sách đàn áp thô bạo các hàng Giáo phẩm kiên trinh với Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất. Năm 1982, Hòa thượng Thích Huyền Quang - đương kim Phó Viện trưởng Viện Hóa Ðạo - bị đưa về quản thúc tại chùa Hội Phước, tỉnh Quảng Ngãi (miền Trung Việt
Mãi đến hôm nay, trong khung cảnh trang nghiêm đượm tình đạo vị, hàng nghìn người con Phật dường như cùng một nhịp đập của con tim. Tất cả đều hướng về Linh đài, nơi tôn trí kim quan cố Hòa thượng Thích Ðôn Hậu, mọi người chứng kiến giây phút lịch sử, Hòa thượng Thích Nhật Liên trân trọng trao chúc thư và ấn dấu Lưỡng Viện, Hòa thượng Thích Huyền Quang khâm thừa di chúc thiêng liêng trong niềm xúc cảm. Thay mặt Hội đồng Viện Hóa Ðạo, ngài ban đạo từ và chân thành cảm ơn môn đồ pháp quyến. Hai chúng xuất gia và tại gia cung kính tiễn đưa chư tôn đức trở về phương trượng trong niềm hân hoan chưa từng có.
Nhờ chuẩn bị chiếc máy ghi âm nhỏ sử dụng bằng pin, tôi đứng hầu bên cạnh Hòa thượng Thích Huyền Quang và đã ghi âm lại đầy đủ theo trình tự suốt buổi lễ trang trọng này.
Ngày 3 tháng 5 năm 1992, lễ cung thỉnh kim quan cố Hòa thượng Thích Ðôn Hậu nhập bảo tháp. Như đã thương lượng để môn đồ pháp quyến tạm ngưng cuộc tuyệt thực ngày hôm qua, ông Nguyễn Hữu Thọ chỉ nói vài lời vĩnh biệt cố Hòa thượng. Sau đó, Thượng tọa Thích Thiện Hạnh thay mặt Ban Tổ chức đọc lời cảm tạ.
Thế là cảnh dầu sôi lửa bỏng suốt cả tuần nay dường như nguội dần, ai nấy đều cảm thấy nhẹ nhõm trong lòng.
(Còn tiếp)
Bài do tác giả gởi. DCVOnline trình bày và minh họa.
.
.
.
No comments:
Post a Comment