Quốc
Việt, thông tín viên RFA, Campuchia
2014-12-21
Liên Hiệp Quốc
đang đàm phán đưa người Thượng về thủ đô Phnom Penh để nộp hồ sơ xin tỵ nạn
ngày 20/12/2014. (Photo Quốc Việt, RFA) .
(Photo Quốc Việt, RFA)
Sau nhiều lần từ chối không cho các quan chức chuyên
trách về tỵ nạn và nhân quyền của Liên Hiệp Quốc tại Campuchia tiếp cận những
người Thượng Tây Nguyên đang ẩn náu trong rừng, nay chính phủ xứ chùa Tháp đã đồng
ý cho 13 người Thượng trốn khỏi Việt Nam lên thủ đô Phnom Penh để nộp đơn xin tỵ
nạn.
Việc chính phủ Phnom Penh buộc lòng chấp thuận cho
Cao ủy Tỵ nạn Liên Hiệp Quốc (UNHCR) và Cao ủy Nhân quyền Liên Hiệp Quốc
(OHCHR) đưa 13 người Thượng Tây Nguyên về thủ đô Phnom Penh, sau khi nhóm người
này đã tiếp xúc được với quan chức của Cao ủy Tỵ nạn Liên Hiệp Quốc và Cao ủy
Nhân quyền Liên Hiệp Quốc vào sáng ngày 20/12.
Nhóm người thượng vượt biên trốn trong rừng
Nhóm người Thượng nói trên đã đào thoát từ tỉnh Gia
Lai của Việt Nam sang trốn trong rừng thuộc tỉnh Ratanakiri giáp biên giới của
Việt Nam hơn 7 tuần qua.
Trước đó, các quan chức của Liên Hiệp Quốc đã liên tục
thất bại trong việc hợp tác với chính quyền tỉnh Ratanakiri để tìm cách tiếp cận
và giúp đỡ nhóm này mặc dù có quan chức từ Bộ Nội vụ Campuchia tham gia. Phía
Liên Hiệp Quốc tỏ ra quan tâm về số phận của người Thượng Tây Nguyên vì họ tin
rằng những người này bị chính quyền Việt Nam sách nhiễu và đàn áp tôn giáo, đồng
thời đang phải trốn tránh gần hai tháng trong rừng; do đó, LHQ phải lén lút tìm
cách tiếp xúc với họ.
Vào sáng ngày 20/12, một nhóm người Thượng gồm 8 người
đã mạo hiểm ra khỏi rừng rậm để gặp Liên Hiệp Quốc, và yêu cầu cơ quan quốc tế
này can thiệp.
Cùng lúc, chính quyền địa phương có ý định buộc trục
xuất nhóm này về Việt Nam do phía Campuchia cho rằng họ vượt biên trái phép.
Nhưng sau khi làm việc với Liên Hiệp Quốc cả tiếng đồng hồ, chính quyền địa
phương đồng ý cho phép Cao ủy Tỵ nạn Liên Hiệp Quốc và Cao ủy Nhân quyền Liên
Hiệp Quốc đưa nhóm người này lên thủ đô Phnom Penh vì họ muốn xin tỵ nạn.
Song, chính quyền địa phương cũng cho phép phía Liên
Hiệp Quốc và cảnh sát của Bộ Nội vụ vào trong rừng để tìm những người Thượng
còn lại nhưng cơ quan địa phương từ chối vào rừng cùng họ.
Trong lúc Liên Hiệp Quốc và cảnh sát của Bộ Nội vụ
vào sâu trong rừng, cảnh sát tỉnh Ratanakiri cũng bao vây một khu rừng tại một
khu vực khác cách đó không xa để truy lùng những người Thượng còn lại. Vào khoảng
6 giờ chiều ngày 20/12, cảnh sát địa phượng đã bắt được 5 người Thượng nhưng cuối
cùng đã trao cho Liên Hiệp Quốc để cùng đưa họ lên thủ đô Phnom Penh.
Bà Wan-Hea Lee, Người đứng đầu Văn phòng Cao Ủy Nhân
quyền của Liên Hiệp Quốc (OHCHR) tại Campuchia, là người dẫn đầu đoàn LHQ đến
tìm người Thượng, nói với phóng viên Quốc Việt của Đài Á Châu Tự Do rằng 13 người
Thượng Tây Nguyên được nhóm công tác của Liên Hiệp Quốc đưa đến thủ đô Phnom
Penh vào ngày 21/12. Tất cả 13 người này sẽ nộp hồ sơ xin tỵ nạn cùng một lúc ở
Phnom Penh.
Một số người
tị nạn thuộc các sắc tộc thiểu số trốn trong rừng Rattanakiri đã ra gặp cơ quan
trợ giúp người tị nạn của LHQ ở Campuchia ngày 20 tháng 12, năm 2014
Bà Wan-Hea Lee: “Đó là một quá trình khó khăn và
lâu dài để tiếp cận những người Thượng do trước đó cảnh sát đã chặn đường chúng
tôi không cho gặp người Thượng. Tuy nhiên, cuối cùng chính quyền địa phương đã
quyết định hợp tác và bàn giao thêm 5 người Thượng cho chúng tôi để họ cùng xin
tỵ nạn.
Công tác tìm kiếm người Thượng của LHQ và Bộ Nội vụ
vì mục đích đưa người này đến xin tỵ nạn tại Bộ Nội vụ Campuchia, phụ trách xem
xét hồ sơ xin tỵ nạn. Do đó, chúng tôi tin rằng Bộ Nội vụ sẽ tạo đủ điều kiện
cho họ là những người xin tỵ nạn.”
Bị kỳ thị sắc tộc và đán áp tôn giáo
Theo những người Thượng vừa ra khỏi rừng rậm, chính
quyền Việt Nam vẫn tiếp tục đàn áp giáo dân người dân tộc bản địa vùng Tây
Nguyên. Những người lên tiếng đòi quyền tự do tôn giáo và quyền sở hữu đất đai
thường bị công an theo dõi, sách nhiễu.
Một người Thượng vừa chạy ra khỏi rừng gặp Liên Hiệp
Quốc xin không nêu tên, nói với phóng viên Quốc Việt: “Chúng tôi yêu cầu Quốc
tế giúp Tin Lành Đêga cho có tự do. Đi nhóm, hoặc ngày Noel phải cho Tin Lành
Đêga tự do, không có ai bắt bớ, không có ai đánh đập, không có ai theo dõi ai hết.
Theo Đạo là tốt đẹp cho con người thôi, không có gì xấu cả.”
Trước đây, quan hệ giữa Cao ủy Tỵ nạn Liên Hiệp Quốc,
Cao ủy Nhân quyền Liên Hiệp Quốc và chính phủ Campuchia bị xấu đi rất nhiều do
phía Phnom Penh nói Liên Hiệp Quốc tìm cách đơn phương giải quyết vấn đề người
Thượng Tây Nguyên chạy trốn sang xứ chùa Tháp xin tỵ nạn.
Campuchia cũng nhiều lần nói Cao ủy Tỵ nạn của LHQ
đã cho nhân viên lén lút hoạt động trong vùng biên giới, nhằm tập hợp những người
Thượng từ Việt Nam trốn sang Campuchia mà không có sự hợp tác của Bộ Ngoại giao
Campuchia.
Ông Koy Kuong, phát ngôn nhân của Bộ Ngoại giao và Hợp
tác Quốc tế Campuchia phê phán các quan chức của Liên Hiệp Quốc tại Campuchia
liên quan hoạt động truy tìm người tỵ nạn tùy tiện, không hợp tác với Bộ Ngoại
giao. Theo ông, Biên bản ghi nhớ giữa Campuchia và Cao ủy Nhân quyền của LHQ tại
Campuchia không được nói LHQ phải tự mình đi tìm người tỵ nạn ở trong rừng.
Ông Koy Kuong nói: “Chúng tôi muốn nói Liên Hiệp
Quốc xuống làm việc, tìm người tỵ nạn, họ không được thông báo hay cung cấp
thông tin chính thức đến Bộ Ngoại giao. Bây giờ họ tìm thấy, chúng tôi cũng
không có ý kiến gì. Cứ thực hiện theo pháp luật.”
...Chúng tôi không biết vì lý do gì mà Việt Nam
không cho chúng tôi đi theo Đạo Đêga. Chúng tôi đi nhóm là bị bắt, đánh đập, đi
chơi nhà anh em cũng không cho luôn...Liên Hiệp Quốc chở đi chỗ nào cũng được,
quan trọng là đừng chở về Việt Nam. Vì chúng tôi sợ Việt Nam, công an Việt Nam
đánh đậpMột người Thượng khác
Còn Đại tướng Khieu Sopheak, người phát ngôn của Bộ
Nội vụ Campuchia cho biết Liên Hiệp Quốc đã vi phạm chủ quyền của Campuchia.
Ông Khieu Sopheak nhấn mạnh với RFA rằng nếu 13 người
chạy trốn từ Việt Nam là người Thượng đến xin tỵ nạn thì Bộ Nội vụ sẽ xem xét.
Ông nói thêm: “Nếu họ là người Thượng, là những
người đến cầu xin tỵ nạn thì chúng tôi có thể chấp nhận. Nhưng nếu họ là người
nhập cư bất hợp pháp, Campuchia đã có luật quản lý người xuất nhập cảnh trái
phép cho nên họ vượt biên đường nào thì phải ra đường đó.”
Trong khi đó, một người Thượng khác khẳng định với
RFA sau khi tiếp cận được Liên Hiệp Quốc rằng họ bị công an Việt Nam trấn áp vì
lý do tín ngưỡng. Họ chạy sang Campuchia để xin tỵ nạn: “Chúng tôi không biết
vì lý do gì mà Việt Nam không cho chúng tôi đi theo Đạo Đêga. Chúng tôi đi nhóm
là bị bắt, đánh đập, đi chơi nhà anh em cũng không cho luôn.
Chúng tôi đến đây không phải là có người kêu, người
rủ chúng tôi đến. Chúng tôi yêu cầu Quốc tế, xin Quốc tế giúp đỡ chúng tôi.
Liên Hiệp Quốc chở đi chỗ nào cũng được, quan trọng là đừng chở về Việt Nam. Vì
chúng tôi sợ Việt Nam, công an Việt Nam đánh đập…”
Người Thượng Tây Nguyên được thế giới biết đến sau
cuộc nổi loạn chống chính sách đàn áp tôn giáo, tịch thu đất đai truyền thống của
họ bởi chính quyền Cộng sản Việt Nam hồi năm 2001.
Kể từ năm 2001, hàng ngàn người Thượng từ Việt Nam
đã chạy trốn khỏi sự đàn áp của chính quyền Việt Nam. Đến Campuchia, hầu hết họ
đều được công nhận là người tỵ nạn và tái định cư sang Hoa Kỳ, Thụy Điển, Phần
Lan, và Canada, do Campuchia đã ký kết Công ước về người tỵ nạn năm 1951.
Nhưng sau khi có một Nghị định phụ được chính quyền
Campuchia thông qua vào năm 2009 trao quyền cho Bộ Nội vụ Campuchia, chứ không
phải Cao ủy Tỵ nạn Liên Hiệp Quốc ban hành quyết định cuối cùng về tình trạng tỵ
nạn của những người chạy trốn từ Việt Nam. Thỏa thuận này đã tạo kều kiện cho Bộ
Nội vụ Campuchia xét duyệt hồ sơ xin tỵ nạn, và cơ hội phải hồi cư về Việt Nam
tăng lên nhiều hơn.
------------------------------------
BBC
21 tháng 12 2014
Một
nhóm tám người Thượng chạy trốn chính quyền Việt Nam ra khỏi nơi ẩn trú trong một
rừng rậm ở Campuchia để gặp gỡ giới chức của Cơ quan tị nạn Liên hiệp quốc,
theo hãng tin AFP.
Hôm thứ bảy nhóm người được cho là người Jarai trốn
đi từ vùng Tây Nguyên của Việt Nam đã được các viên chức tị nạn đưa ra khỏi khu
rừng ở mạn Đông Bắc tỉnh Rattanakiri của Campuchia vào buổi sáng.
Còn năm người Thượng khác vẫn chưa ra khỏi rừng rậm,
theo các nhà hoạt động nhân quyền, trong lúc có tin có tất cả 16 người, thay vì
con số mười ba người, trong toàn nhóm tìm kiếm tị nạn trốn qua biên giới
Campuchia.
Nhóm tị nạn trong đó có một phụ nữ đã phải lẩn trốn
trong suốt bảy tuần ở một khu vực có nguy cơ bị tấn công bởi bệnh sốt rét,
nhưng cho hay họ không dám tiếp xúc với chính quyền tỉnh Rattanakiri vì sợ bị
chính quyền 'bắt giữ và trục xuất' ngược trở lại Việt Nam, vẫn theo hãng tin
Pháp.
"Chúng tôi đã chuyên chở họ ra khỏi khu rừng",
một nhân viên của Liên hiệp quốc cho AFP hay.
Trong khi đó, có tin một nhóm năm người Thượng chạy
trốn khác vẫn còn đang ẩn trốn trong rừng, theo các nhóm hoạt động nhân quyền.
Các nhóm này cáo buộc chính quyền địa phương và
trung ương Campuchia có những liên hệ với chính quyền Việt Nam mà theo đó đã có
nhiều nhóm tị nạn khi vượt biên giới vào Campuchia bị trả lại cho Việt Nam và bị
Phnom Penh từ chối quyền tị nạn.
Tuần trước, ông Khieu Sopheak, một phát ngôn nhân của
Bộ Nội vụ Campuchia cáo buộc Liên hiệp quốc đã 'vi phạm chủ quyền' của nước này
khi giải cứu và giúp đỡ những người tìm kiếm tị nạn mà không có sự đồng ý của
chính quyền Campuchia.
"Họ đã đưa những người đó tới Phnom Penh, nhưng
việc những người đó có được coi là tị nạn hay không sẽ do quốc gia sở tại quyết
định," quan chức này nói với truyền thông quốc tế trong một cuộc họp báo.
Còn Liên hiệp quốc nói chính quyền Campuchia đã từ
chối tạo điều kiện để LHQ tiếp cận, giúp đỡ những nhóm cần cứu trợ 'là những
người thiểu số Jarai' vốn bị 'đau ốm, thiếu thốn lương thực, thức ăn' và bị các
căn bệnh như 'sốt rét' đe dọa.
'Đàn
áp người Thượng'
Nhiều tổ chức theo dõi nhân quyền quốc tế từng ra
phúc trình cáo buộc chính phủ Việt Nam gia tăng đàn áp người Thượng ở Tây
Nguyên, cũng như phê phán chính quyền Campuchia đã 'không tôn trọng và vận dụng
các thỏa thuận và nguyên tắc nhân đạo quốc tế' với người tị nạn
Trong một bản phúc trình gần đây của Tổ chức Theo
dõi Nhân quyền (Human Rights Watch), có từ hàng trăm tới hàng nghìn người Thượng
ở Việt Nam đã bị chính quyền Việt Nam 'phân biệt đối xử, và bị 'ngăn cản' được
hưởng nhiều quyền con người và quyền công dân cơ bản, trong đó có quyền về tự
do tôn giáo, tín ngưỡng.
Liên hiệp quốc
tiếp tục bày tỏ quan ngại về tình hình người Thượng tị nạn chạy trốn khỏi VN.
Đã diễn ra nhiều vụ bắt giữ, bỏ tù có 'đưa ra tòa
hay không' nhắm vào những nhóm 'sắc tộc thiểu số' ở Tây Nguyên với các cáo buộc
"vi phạm an ninh quốc gia", tự động "biểu tình và làm lễ"
trái phép tại các địa điểm thờ tự không được pháp luật công nhận, theo các
nhóm hoạt động nhân quyền.
Một số Tổ chức nhân quyền quốc tế và khu vực cũng
cáo buộc chính quyền Việt Nam đã tổ chức nhiều cuộc 'truy bắt' người Thượng
lẩn trốn, giải tán các buổi lễ tôn giáo và bắt 'tín đồ bỏ đạo, cải đạo' và bỏ
tù hàng trăm người Thượng mà trong thời gian 'bị bắt, giam giữ, truy tố, xét xử,
lĩnh án, thì các quyền bị can, bị cáo và quyền với tù nhân' của họ không được
tôn trọng.
Về phần mình, Chính quyền Việt Nam luôn khẳng định
không có việc đàn áp tôn giáo ở trong nước, và phản biện rằng các tổ chức nhân
quyền nói trên là "thiếu thiện chí" và đưa ra các thông tin
"không trung thực", "phiến diện" về tình hình nhân quyền
Việt Nam.
Việt Nam hiện đang là thành viên của Hội đồng Nhân
quyền của Liên hiệp quốc.
Được biết, người Thượng là danh từ chỉ các nhóm sắc
tộc thiểu số mà trong đó có số đông theo các tôn giáo như Thiên Chúa giáo, Tin
lành, sinh sống chủ yếu ở các tỉnh Tây Nguyên, cao nguyên Trung phần của Việt
Nam, nhiều nhóm trong đó sống ở các địa bàn tiếp giáp biên giới giữa Việt Nam
và Campuchia.
Tin
liên quan
·
No comments:
Post a Comment