Người Việt ở Nga khi đồng Rúp rớt giá (Thanh Trúc - RFA)

Người Việt ở Nga khi đồng Rúp rớt giá

Thanh Trúc, phóng viên RFA
2014-12-18

http://www.rfa.org/vietnamese/programs/OverseasVietnamese/vn-in-russia-distressed-w-shock-ruble-fall-tt-12182014120816.html

Người Việt sinh sống ở Nga, từ dân buôn bán, người đi làm, những vị cao tuổi, các bà nội trợ, tất thảy không tranh khỏi cơn sốc mất giá đồng Rúp. Từ Moscow,  ông Dũng, chuyên kinh doanh  áo quần trẻ em với những mặt hàng đánh từ Trung Quốc, Thổ Nhĩ Kỳ, Ấn Độ, Việt Nam, cho biết ngán ngẩm là từ người Việt bây giờ nói với nhau khi thấy đồng Đô La nhảy vọt từng ngày so với đồng Rúp:

Tôi vừa đi kiểm tra toàn bộ khu vực trung tâm của Moscow này, thực chất là nhìn bảng điện tử đấy, nhìn Đô nó nhảy mà chóng mặt, hoảng hết. Bản thân tôi thấy Đô nó nhảy là choáng luôn, 84 rúp mới được một đô la. Ngán ngẩm hết cả, trước đó chỉ có 32 thôi.

Chưa hết, ông Dũng nói tiếp, hiện đang có lời đồn đãi trong giới buôn bán chạy chợ người Nga cũng như người Việt là rồi đồng Rúp sẽ còn rớt giá không phanh trong thời gian tới:

Đồng Rúp thí dụ tờ 100 thì bây giờ đánh bay đi một số là chỉ còn khoảng 10. Chẳng hạn trước kia anh có 100 đồng thì bây giờ anh chỉ còn có 10 đồng. Người ta đang dự đoán đấy, còn bà con giờ cũng chỉ thở hắt ra thực chất không biết là tình hình nó như thế nào.

Được hỏi tới về ảnh hưởng của đồng Rúp mất giá đối với bản thân, ông Dũng trả lời công việc buôn bán làm ăn của ông bị tác động rất nhiều:

Riêng đối với tôi thì nó ảnh hưởng quá nhiều, kinh tế trước kia của tôi chẳng hạn có ba phần thì bây giờ còn mỗi một phần. Tôi buôn bán đồ trẻ con, hàng thì đa chủng loại, hàng Trung Quốc, hàng Thổ Nhĩ Kỳ, hàng Ấn Độ, hàng Việt Nam, hàng xưởng may bên này tự sản xuất lấy.

Thực chất bây giờ đồng Đô nó nhảy khủng khiếp, từ sáng tời giờ nó nhảy chóng mặt luôn, bà con bây giờ coi như đang nằm chờ xem sự xoay vần nó ra làm sao. Hai nữa bây giờ nó lại rơi vào tầm cuối năm. Ảnh hưởng quá đi chứ vì thực chất trước kia mình có 10 đồng thì bây giờ mình chỉ có 4 đồng, qui ra Đô  thì nó quá là ảnh hưởng. Nói chung Việt Nam, Trung Quốc, Ấn Độ sang làm việc ở Nga này thì người ta qui bằng Đô La hết, do đó nó ảnh hưởng cực kỳ lớn, tức là bà con mất phải hai phần ba rồi.

Bà Bình, vừa là người đi buôn mà cũng là nội trợ, nói về giá cả thực phẩm từ khi đồng Rúp tiếp tục mất giá :

Trước là 32, một 100 Đô La là 3.200 Rúp, mà bây giờ nó lên tới 84, thì 100 đô là 8.400 Rúp, tăng lên hai lần  rưỡi cơ. Ví dụ như chúng tôi vào siêu thị  của Nga thì tăng không đáng kể đâu, có những loại tăng 10% hay 5% thôi chứ không nhiều.

Còn  người Việt Nam mình ra mua những hàng Việt Nam, gọi là hàng xách tay  sang, đồ ăn đồ uống rau củ quả tất cả các loại hoa quả  đều lên giá theo đồng đô. Ví dụ trước là 400 Rúp một cân nhưng bây giờ theo đồng đô là nó lên 600, lên 700.

Đương nhiên cái khó về đồng tiền cũng hạn chế sự tiêu pha của các bà  nội trợ mà có đầu óc buôn  bán và tính toán, bà Bình giải thích tiếp:

Biết là khó khăn rồi, tôi cũng là người buôn bán chứ tôi có phải không là người buôn bán đâu. Khó khăn là thế này, đồng tiền khó thì  đi chợ người ta mua hàng nó ít đi. Người ta đi mua ít thì người bán hàng, trước bán khoảng 100 mặt hàng, bây giờ người ta mua ít  thì chỉ 50 mặt hàng thôi mà thuế thì cũng như thế, tức là mức thu nhập của người ta nó kém đi.

Làm thì phải lấy hàng về lúc đầu, lấy hàng thì bằng đồng Rúp mà bán ra rồi thu về cũng bằng đồng Rúp. Bây giờ thu vào đồng Đô thì nó bị như thế. Nếu đồng tiền của Nga mà  sử dụng trong nước Nga thì không ảnh hưởng gì cả. Từ khi Đô còn 32 thì tôi cũng còn tiền Rúp tôi để đây nhưng tôi cũng không sử dụng đến. Tới khi thấy nó lên thì tôi cứ chờ cho nó xuống nhưng nó không xuống. Đến hôm mà tôi mua Đô vào là nó đã 54.1 mà trước chỉ giá 32 thôi. Ảnh hưởng là những người muốn thu tiền Đô gởi về Việt Nam hoặc là những người đánh hàng từ Việt Nam hay đánh hàng từ Tàu sang. Đúng là mất, trước kia về được 10.000 thì bây giờ về chỉ được 5.000 thôi.

Ở Nga năm 2014 này nó thế thôi, chứ còn những năm trước kia ấy, những người làm ở Nga này tiền mà gởi về Việt Nam có khi còn nhiều hơn hơn ở bên Mỹ. Tất cả trước giờ năm 2014 này là căng nhất.

Người dân chao đảo

So với người chỉ đi làm việc trong công sở như chị Lan Hương, định cư tại Moscow đã 26 năm và hoàn toàn không buôn bán thì  tình trạng tỷ giá Rúp trên Đô La bắt đầu trượt mạnh từ tháng trước khiến ai nấy dù biết mà vẫn cảm thấy vô cùng bị chao đảo:

Thực ra đầu năm nó chỉ trượt rất ít và nó không làm cho người ta cảm thấy được ảnh hưởng của nó đối với đời sống. Nhưng mà nó làm cho người ta phải suy nghĩ và hết sức lo âu bắt đầu từ tháng Mười Một  đến nay, khi  mà Ngân Hàng Trung Ương quyết định thả nổi đồng Rúp cho nó bơi tự do  thì từ đó đến nay đồng Rúp mất giá rất nhanh. Mỗi ngày trượt đi mấy Rúp, như hôm qua là trượt 10% và  hôm nay trượt 30% là kỷ lực từ xưa đến nay.

Tình trạng căng thẳng hiện nay có lẽ là chỉ so sánh được với tình trạng gọi là “default” của nước Nga hồi năm 1998 mà thôi. Trong mấy tháng qua và đặc biệt trong mấy ngày qua cái biến đổi của đồng Rúp quá mạnh, nó làm người ta chóng mặt. Từ sáng đến giờ thôi đồng Rúp đã mất giá khoảng 30% rồi.

Về giá cả thực phẩm, chị Lan Hương dự đoán , sẽ tăng liên hoàn trong thời gian tới:

Tất cả đồ dùng sinh hoạt cũng như thực phẩm ăn uống của Nga chủ yếu nhập từ nước ngoài về, cho nên việc thay đổi tỷ giá đồng Rúp và Đô La này chắc chắn trong thời gian tới  nó sẽ thay đổi liên hoàn và như vậy sang năm mới thì  giá cả sẽ đắt đỏ lên trông thấy.

Chẳng hạn lúc trước đi chợ cho cả gia đình thì hết khoảng  4.000 Rúp, bây giờ cũng chỗ thực phẩm đó là 5.000 Rúp rồi. Như vậy thực phẩm tăng giá khoảng 25%.

Đó là giá thực phẩm mà người ta còn đương đầu được, còn giá dược phẩm tức thuốc men khi đau ốm thì khỏi  nói.

Nhìn vào giá thuốc thì mới gọi là tăng tất nhiều . Lúc trước chỗ thuốc đó mua bảy tám trăm Rúp thì bây giờ nó lên vào khoảng hơn 1.000 hoặc 1.500 Rúp rồi.

Thành ra vào thời điểm này là phải giám tối đa những chi phí không cần thiết, chỉ chủ yếu dành cho những chi phí quan trọng mà không thể thiếu được hàng ngày như thực phẩm, tiền cho con cái đi học, hoặc là tiền thuốc vân vân... khi bị hắt hơi sổ mũi mà cần phải mua.

Cuộc sống bây giờ quay chung quanh những cái thay đổi nó quá là nhanh và bất ngờ như vậy thì nó ảnh hưởng đến tâm lý rất nhiều.

Có người, dù đã quen nếp sống và những thăng trầm của nước Nga từ thời bao cấp sang thời kinh tế thị trường, cũng ưu tư không kém trước sự mất giá không gượng  được của đồng Rúp. Nhà báo Nguyễn Minh Cần, sống tại Nga tròn 50 năm, chia sẻ  rằng tình trạng kinh doanh buôn bán khó khăn hiện giờ không chỉ thuần là vì trở ngại kinh tế:

Phải nói thật là sau vụ sát nhập Crimea vào nước Nga rồi chuyện thanh lập các nước gọi là Cộng Hòa Nhân Dân ở miền Đông Ukraina rồi gây chiến tranh ở đấy vân vân, cộng thêm  với những sự trừng phạt của Hoa Kỳ và của Châu Âu thì người ta cảm thấy rõ ràng tình trạng đồng Rúp đi xuống rất rõ rệt.

Tình hình bây giờ rất nghiêm trọng, đồng Rúp tuột gía không phanh ảnh hưởng rất nhiều đến việc làm của anh chị em. Đối với các anh chị em buôn bán hoặc có cơ sở may họ phải mua nguyên liệu bằng đồng Đô La, phải trả cho công nhân bằng Đô La, cho nên anh chị em kêu ghê lắm. Kinh doanh bị ngưng trệ rất trầm trọng, đấy là tình hình trong cộng đồng người Việt mình  ở đây.

Đã về hưu và hiện đang lãnh tiền hưu trí, đồng Rúp xuống giá làm lợi tức của ông Nguyễn Minh Cần cũng không khỏi bị thiệt thòi:

Trước đây tiền hưu của chúng tôi nếu so với đồng Đô La thì được khoảng 500USD. Bây giờ đồng Rúp tụt xuống, mà chúng tôi không được thêm tiền hưu gì cả, cho nên nó còn 250 Đô La thôi. Ngay bản thân  đời sống của những người Nga mà sống bằng lương hưu thì lúc này thật là khó khăn.

Không phải chúng tôi mà ngay cả những nhà kinh doanh loại trung và loại nhỏ người ta cũng tìm cách chạy khỏi nước Nga. Người ta bán nhà, bán cơ sở để  đi ra nước ngoài, một hiện tượng rất rõ ràng.

Chính quyền thủ đô Moscow vừa loan báo là bắt đầu năm 2015, khoảng 28 bệnh viện trong thành phố sẽ đóng cửa, gần 2000 nhân viên y tế sẽ mất việc, bất kể ba lần  tổ chức biểu tình để phản đối.

Cái đó ảnh hưởng đến người già của chúng tôi rất nhiều. Không phải vì Moscow thừa bệnh viện đâu. Tôi có đi bệnh viện tôi biết là biết bao nhiêu người nằm ở hành lang, tức là bệnh viện nó chật đến như thế. Bây giờ giảm bớt đi thì nhiều người già họ nói rằng hay là chính sách người ta muốn người già sớm chết đi để nhẹ gánh cho nhà nước. Cái tình trạng đồng Rúp nó ảnh hưởng đến toàn bộ như thế.

Điều sau rốt nhà báo Nguyễn Minh Cần muốn chia sẻ là ngoài dự tính  cắt giảm ngân sách y tế và giáo dục, rồi đây chính phủ Liên Bang Nga sẽ còn đưa ra  nhiều quyết định ông cho là đáng tiếc,  thí dụ việc đóng cừa một công trình nhân văn và  lịch sử đáng giá của quốc gia, Viện Hàn Lâm Khoa Học Nga:

Vào cuối năm thì người ta bàn tán xôn xao về vấn đề đó rất nhiều. Viện Hàn Lâm Khoa Học của nước Nga đã có lịch sử trên 300 năm, thành tựu của nó cũng rất lớn. Sang năm 2015 sẽ không còn tồn tại  Viện Hàn Lâm Khoa Học của nước Nga nữa. Đó là  cái có thể nói rất khủng khiếp đối với các nhà khoa học.

Vừa rồi là câu chuyện người Việt ở nước Nga thời bão giá, đồng Rúp xuống thấp tới mức gây sốc kể từ  26 năm qua.