BBC
Tiếng Việt
29 tháng 7 2017
Việt
Nam đang ở trong thế 'chỉ có một mình' khi đương đầu với Trung Quốc trong tranh
chấp trên Biển Đông, một nhà nghiên cứu Việt Nam và khu vực Đông Nam Á, đồng thời
là phóng viên của BBC nói với Bàn tròn thứ Năm tuần này.
Ông Bill Hayton (đầu
tiên, trái) nói ông tự tin về thông tin mà mình đưa ra khi viết các bài báo về
sự kiện khoan dầu khí trên Biển Đông của Việt Nam vào tuần cuối tháng 7/2017.
Trao đổi tại cuộc Tọa đàm hôm 27/7/2017, khi đưa ra
thông tin bình luận có tính tham khảo về tình huống hiện nay của Việt Nam ở
trong khu vực trong lúc có những thông tin khác nhau và quan tâm của dư luận về
việc khai dầu, khí của Việt Nam ở khu vực Lô 136-03, ông Bill Hayton nói:
"Tôi được cho
biết rằng luận điểm đã thuyết phục tất cả mọi người (Bộ Chính trị ĐCSVN) là
không thể tin cậy vào Hoa Kỳ dưới sự lãnh đạo của Donald Trump trong việc giúp
Việt Nam trong tình hình này, ngược với chuyện (nếu Hoa Kỳ) dưới lãnh đạo của
bà Hillary Clinton thì có lẽ Việt Nam sẽ nhận được nhiều hậu thuẫn hơn từ Hoa Kỳ.
Do đó, Việt Nam sẽ phải một mình đối diện với Trung Quốc. Tôi nghĩ đây là lập
luận quan trọng nhất," khách mời này nói với BBC Tiếng
Việt.
Sau
đây là toàn bộ nội dung ý kiến mà ông Bill Hayton đưa ra tại Bàn tròn thứ Năm:
BBC: Hãng tin Reuters của
Anh tuần này, hôm 25/7, nói rằng BBC đưa tin Việt
Nam đã dừng khoan dầu ở khu vực sau khi có các đe dọa của Trung Quốc, nhưng
không có nguồn tin khẳng định độc lập trong lúc cả giới chức
Việt Nam lẫn hãng Repsol đều chưa đưa ra bình luận nào về tin trên. Với
tư cách là tác
giả bài báo, ông có ý kiến gì?
Bill
Hayton: Tôi nghĩ mọi người hiện đều đang ở trong tình huống
rất khó. Không ai muốn khẳng định điều này, và điều đó có thể làm người dân ở
Việt Nam bối rối, không hài lòng. Đồng thời, cũng có những thu xếp về thương mại
ở đây. Hãng Repsol đã bỏ ra hàng chục, có thể là hàng trăm triệu đô-la để khoan
tìm khí ở địa điểm đó. Ai sẽ trả cho những khoản chi phí đó?
Thông tin của tôi đến từ ngành công nghiệp năng lượng,
không đến từ chính phủ Việt Nam, là tàu khoan đã phát hiện ra một mỏ khí đốt
khá quy mô ở khu vực đó. Vì đã tìm thấy khí đốt, họ không thể đơn giản là dừng
việc khoan lại và rời đi, bởi vì nó có thể bị nổ. Họ phải làm một số công việc
kỹ thuật để dừng, mà theo nghĩa đen là đổ xi-măng vào giếng khoan trước khi có
thể rời đi.
Repsol có nhiều hoạt
động về dầu khí ở ngoài khơi Việt Nam, bên cạnh dự án ở Lô 136-03, theo ông
Bill Hayton. GETTY IMAGES
BBC: Khi nói rằng Việt Nam đã dừng khoan dầu sau các đe dọa của Trung Quốc,
ông đã hỏi chính phủ Việt Nam, chính phủ Trung Quốc, hay các bên liên quan, như
hãng Repsol hay chưa?
Bill
Hayton: Như đã chỉ ra, cho đến hôm nay, chưa có tuyên bố từ
phía giới chức Việt Nam, họp báo (của Bộ Ngoại giao) chưa được tổ chức ngày hôm
nay, Repsol không phát biểu gì, công ty khoan dầu ở giếng dầu, khí không phát
biểu gì và chỉ có phát biểu ngắn của chính phủ Trung Quốc.
Hệ
quả nghiêm trọng?
BBC:Nếu thực sự diễn ra những gì như thông tin ông đưa, mà theo
đó do có các đe dọa của Trung Quốc mà Việt Nam chấm dứt việc
khoan dầu, thì điều này ảnh hưởng thế nào tới vị thế của Việt Nam, tới uy tín của
Việt Nam trong mắt của các đối tác, các nhà thầu, các hàng thăm dò, khai thác dầu
khí đã đang hợp tác với Việt Nam ở khu vực? Có nghiêm trọng không?
Bill
Hayton: Tôi nghĩ có hai điểm ở đây. Thứ nhất, việc khoan
hiện nay có vẻ như đã dừng lại. Tuy nhiên, có một điểm nghiêm trọng hơn, đó là
tôi nghe thấy rằng Việt Nam đã hứa sẽ không bao giờ khoan dầu, khí ở vùng biển
này nữa.
Và đó là vấn đề nghiêm trọng hơn vì ở đây gọi là những
giếng khoan thăm dò, nơi mà các công ty chỉ tìm hiểu xem có bao nhiêu khí đốt ở
đó. Nhưng nếu họ (Việt Nam) hứa là sẽ không bao giờ khoan nữa trong tương lai,
thì đó sẽ là vấn đề nghiêm trọng hơn rất nhiều.
Biển Đông tiếp tục
là điểm nóng trong quan hệ Việt - Trung và giữa một số quốc gia có tranh chủ
quyền ở khu vực. GETTY IMAGES
BBC:Có thông tin nói Trung Quốc không chỉ 'đe dọa', mà thậm chí đã có 'tấn
công' thực sự vào một số cơ sở của Việt Nam ở khu vực khoan dầu, ông có bình luận
gì về thông tin đó?
Bill
Hayton: Tôi không nghe thấy gì về chuyện đó. Tôi có nghe
được cùng một thông tin mà quý vị đã nghe, là đã có một biến cố nào đó, nhưng
không phải là một sự cố lớn. Do đó, nếu điều đó xảy ra, tôi nghĩ nó có thể chỉ
có tính chất biểu tượng.
Điều mà tôi nghe được, nhưng trước hết tôi muốn nói
là mọi người, tất cả các quý vị khán giả, thính giả đều hiểu là chúng ta không
bao giờ biết chắc về điều gì đã xảy ra trong nội bộ chính trị Việt Nam. Có rất
nhiều tin đồn, cho nên tôi phải nói trước như vậy, trước khi bàn tới chuyện
này. Đó là tôi có nghe một tin đồn mà có thể là thú vị.
Điều mà tôi nghe được nhưng tôi không có cách nào biết
được có đúng hay không, là khi Bộ Chính trị bàn luận về sự việc, thì 17/19 (?) ủy
viên đã muốn tiếp tục tiến hành khoan tìm dầu, nhưng có hai (ủy viên) thì
không. Hai người đó là Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Bộ trưởng Quốc phòng Ngô
Xuân Lịch.
Tôi không có cách nào biết được việc đó là chân thực
hay không, vì có các viết lách khác nhau từ mọi người. Nhưng tôi nghĩ người ta
đã nhắc đến rằng những người thực sự quyết định việc này là Tổng Bí thư và Bộ
trưởng Quốc phòng.
'Thân
cô, thế cô'?
BBC:Có gợi ý cho rằng việc thay đổi về hoạt động khoan thăm
dò dầu, khí ở Biển Đông của Việt Nam vừa rồi, nếu có, là do lý do thời tiết,
bão lớn, mà không phải là vì lý do chính trị nào. Ngoài ra, cũng có ý kiến nói
lô dầu, khí (136-03) được đề cập trong bài báo của tác giả Bill Hayton là không
chuẩn xác, không phải là lô đố. Ông có bình luận gì?
Bill
Hayton: Về điểm thứ hai, tôi muốn nói là Repsol có một số
hoạt động ở ngoài khơi Việt Nam. Họ đã mua Talisman-Vietnam, một hãng của
Canada vào năm 2015, do đó họ có các hoạt động ở các lô khác nhau, chẳng hạn có
lô 07-03, ở rất gần, ngay bên cạnh Lô 136-03, là lô mà tôi nói tới. Chắc chắng
Lô 136-03 là lô gây ra vấn đề hiện nay.
Tôi tin chắc rằng đây đúng là giếng khoan và tôi được
nghe rằng chính phủ Việt Nam đã yêu cầu Repsol đưa ra lý do kỹ thuật để dừng sớm
việc khoan tìm dầu. Họ cần có một lý do nào đó để tuyên bố vì lý do kỹ thuật hoặc
do thời tiết xấu mà người ta đã phải ngừng việc khoan thăm dò ở đây. Nhưng
Repsol đã từ chối.
PetroVietnam hồi
2012 đã công bố bản đồ các lô khai thác dầu khí ở Biển Đông. GETTY IMAGES
BBC:Có gợi ý cho rằng việc thay đổi về hoạt động khoan thăm
dò dầu, khí ở Biển Đông của Việt Nam vừa rồi, nếu có, là do lý do thời tiết,
bão lớn, mà không phải là vì lý do chính trị nào. Ngoài ra, cũng có ý kiến nói
lô dầu, khí (136-03) được đề cập trong bài báo của tác giả Bill Hayton là không
chuẩn xác, không phải là lô đố. Ông có bình luận gì?
Bill
Hayton: Về điểm thứ hai, tôi muốn nói là Repsol có một số
hoạt động ở ngoài khơi Việt Nam. Họ đã mua Talisman-Vietnam, một hãng của
Canada vào năm 2015, do đó họ có các hoạt động ở các lô khác nhau, chẳng hạn có
lô 07-03, ở rất gần, ngay bên cạnh Lô 136-03, là lô mà tôi nói tới. Chắc chắng
Lô 136-03 là lô gây ra vấn đề hiện nay.
Tôi tin chắc rằng đây đúng là giếng khoan và tôi được
nghe rằng chính phủ Việt Nam đã yêu cầu Repsol đưa ra lý do kỹ thuật để dừng sớm
việc khoan tìm dầu. Họ cần có một lý do nào đó để tuyên bố vì lý do kỹ thuật hoặc
do thời tiết xấu mà người ta đã phải ngừng việc khoan thăm dò ở đây. Nhưng
Repsol đã từ chối.
BBC:Nếu quả thực có việc vì chính quyền Việt Nam yêu cầu dừng, mà Repsol phải
ngừng việc khai thác ở đó, thì chính phủ Việt Nam có phải bồi thường hay không,
bồi thường thế nào? Có thông tin nói Repsol đã đầu tư, chi phí hàng trăm triệu
đô la và có thông tin nói khoản bồi thường đó có thể lên tới khoảng 1 tỷ đô-la,
ông có ý kiến gì?
Bill
Hayton: Tôi được nghe rằng giá trị khí đốt ở mỏ khí đốt có
trữ lượng khá lớn, khiến cho Repsol khá vui vì đã giành được quyền khai thác.
Tôi muốn nói là rõ ràng sẽ có những bàn luận về việc bồi thường, Repsol có các
hoạt động khác ở Việt Nam, do đó sẽ có thể có các điều chỉnh, cân bằng về chi
phí của họ. Nhưng chúng ta phải nhìn vào các chi tiết của hợp đồng. (Một tỷ) là
con số khoảng chừng mà tôi đã nghe được về giá trị của khí ở lô đó. Tuy nhiên,
chúng ta phải nhìn vào chi tiết của hợp đồng mới biết được là ai sẽ phải chịu
trách nhiệm cho các chi phí.
BBC:Thông tin ông nói về một 'quyết định' ở cấp Bộ Chính trị ĐCSVN về việc
'ngừng khoan tìm dầu' trong diễn biến này là điều khá đáng quan tâm.
Nếu thực sự có quyết định đó, thì làm thế nào ý kiến của một thiểu số (hai phiếu,
hay hai ý kiến) lại có thể chống lại được quyết định của đa
số trong Bộ Chính trị được?
Bill
Hayton: Tôi được cho biết rằng luận điểm đã thuyết phục tất
cả mọi người là không thể tin cậy vào Hoa Kỳ dưới sự lãnh đạo của Donald Trump
trong việc giúp Việt Nam trong tình hình này, ngược với chuyện (nếu Hoa Kỳ) dưới
lãnh đạo của bà Hillary Clinton thì có lẽ Việt Nam sẽ nhận được nhiều hậu thuẫn
hơn từ Hoa Kỳ. Do đó, Việt Nam sẽ phải một mình đối diện với Trung Quốc. Tôi
nghĩ đây là lập luận quan trọng nhất.
Mời quý vị bấm vào các đường link sau đây để
tham khảo và theo dõi các ý kiến phản hồi, bình luận từ
các nhà quan sát, nghiên cứu, hay phân tích khác về ý kiến của ông Bill Hayton
mà BBC Việt ngữ đã thực hiện sau Bàn tròn ngày 27/7/2017 về khoan dầu ở Biển
Đông.
*
-----------------------------------------------------
RFA phỏng vấn GS Nguyễn Mạnh Hùng
2017-07-28
2017-07-28
No comments:
Post a Comment