Hương Giang (theo Guardian)
Thứ
Ba, 16/02/2016 08:00:00
Vntinnhanh.vn - Sự
tăng trưởng mạnh mẽ của giới siêu giàu tại Việt Nam đồng nghĩa với những khoản
tiền khổng lồ được đổ vào những khu tổ hợp nhà ở hiện đại. Điều này càng làm
ngày càng ngăn cách người giàu với người nghèo, cũng như xây dựng một bức tường
bảo vệ người giàu khỏi những vấn đề thường ngày như tắc nghẽn giao thông và ô
nhiễm môi trường.
Bài
viết trên báo Guardian - Anh về tình trạng bất bình đẳng giàu nghèo tại Hà Nội,
qua hình ảnh các bức tường ngăn cách giữa các khu đô thị mới và phần còn lại.
*
Nơi ở
dành riêng cho người giàu
Một
góc khu đô thị Ciputra, quận Tây Hồ, Hà Nội. Ảnh: Bloomberg.
Theo Guardian, Khu Đô Thị Quốc Tế Ciputra (Ciputra
International City), nằm trên một khu vực rộng 300 ha ở Tây Bắc
Hà Nội. Đây từng là khu đất ruộng, nhưng nay đã chứa đầy các biệt thự, trường
tư, một khu thể thao giải trí và một cửa hàng rượu vang cao cấp.
Được
bao quanh bởi các bức tường bê tông dày và các cánh cổng có bảo vệ đứng gác,
đây là một vương quốc riêng của những người giàu – một thiên đường cho người nước
ngoài và các cá nhân thuộc giới thượng lưu ở thủ đô Việt Nam. Bên trong các
cánh cổng, những con đường rộng rãi tại khu đô thị này chứa đầy xe sang, các
cây cọ và các bức tượng cỡ lớn, mô tả những vị thần Hy Lạp.
Ở
một khu vực khác tại phía Đông Hà Nội, hoạt động xây dựng đang diễn ra tại
Ecopark, một dự án bất động sản tầm cỡ trị giá 8 tỷ USD. Dự kiến hoàn tất toàn
bộ vào năm 2020, nơi này hứa hẹn sẽ mang tới cuộc sống sang trọng, biệt lập, với
một trường đại học tư nhân, một khu “phố cổ” và một sân golf 18 lỗ.
Khu
đô thị Ecopark. (Ảnh: VTC News)
Căn
hộ rừng cọ của khu đô thị Ecopark
Giai
đoạn đầu của hoạt động phát triển Ecopark, có tên Palm Springs – được đặt theo
một thành phố resort nghỉ dưỡng của bang California, nổi tiếng vì các suối nước
nóng, sân golf và khách sạn 5 sao – vừa mới hoàn thành.
Các
cộng đồng kín cổng cao tường – các khu đô thị mới do tư nhân xây dựng, quản lý
– như thế thi nhau mọc lên khắp Đông Nam Á suốt 20 năm qua. Trong cùng khoảng
thời gian đó, Việt Nam đã giảm mạnh tình trạng nghèo đói. Tuy nhiên bất bình đẳng
vẫn tăng lên và ghi lại dấu ấn ngày càng rõ rệt tại các khu vực đô thị đang mở
rộng liên tục của Việt Nam.
“Trước
kia, phần lớn người ta đều nghèo. Nay thì chuyện khác rồi”, anh Lâm, 40 tuổi,
người từng lớn lên tại rìa phía Tây Hà Nội, giữa một cánh đồng lúa, đào, giữa
những cây quất và dừa, cho biết. Ngày hôm nay anh sở hữu một cửa hàng nhỏ
chuyên bán khung tranh, nằm ngay trước nhà. Các cánh đồng đã biến mất từ lâu và
ở bên kia con đường, một bức tường bê tông dày và cao đã ngăn cách nơi Lâm ở –
một cuộc sống xô bồ với những chiếc xe máy chạy ngược xuôi – với tổ hợp Ciputra
kín cổng cao tường và được bảo vệ tư nhân canh chừng 24/24 giờ.
Khung
cảnh xa hoa tại Ciputra đối lập hoàn toàn với cuộc sống của người dân xung
quanh.
“Ở
bên này chỉ có dân bình thường. Bên kia là những người giàu”, bà Miên, 59 tuổi,
người cũng sống cạnh Ciputra như Lâm, cho biết. Bà kiếm sống nhờ bán hàng lặt vặt
gồm chè, thuốc lá, các chai nước suối và nước ngọt. Những chiếc ghế nhựa nằm rải
rác bên vệ đường, trước căn nhà một gian của bà. Khi vắng khách, bà thường ngả
lưng trên chiếc giường xếp đơn giản. “Ở đây chúng tôi chỉ kiếm vừa đủ tiền để
sống”, bà nói tiếp.
Trên
khắp Việt Nam, tỷ lệ người sống trong cảnh cực kỳ nghèo khổ đã giảm từ gần 60%
xuống chỉ còn hơn 20% trong 20 năm qua. Năm 2010, Ngân hàng Thế giới (WB) đã xếp
hạng Việt Nam là một nước “thu nhập trung bình”. Đồng thời, khi Việt Nam tự do
hóa nền kinh tế, số người siêu giàu đã tăng vọt. Theo một ước tính, con số người
siêu giàu, với gia sản hơn 30 triệu USD, đã tăng rất mạnh trong 10 năm qua.
Thường
thì khoảng cách giàu nghèo giữa người nghèo sống ở nông thôn và người thượng
lưu ở thành thị luôn là lớn nhất. Tuy nhiên, người ta lại nhìn thấy khoảng cách
này rõ nhất tại các thành phố, nơi người giàu và người nghèo sống ngay bên
nhau. Xe đạp lướt đi bên những chiếc Mercedes cùng Range Rover. Các bức tường
ngày càng vươn cao, ngăn cách những khu đô thị cao cấp với các ngôi làng, cánh
đồng, các căn nhà nhỏ chỉ có một gian, được những gia đình nghèo ngăn đôi để mở
quán bán chè hoặc sửa xe kiếm sống.
Một
siêu xe Lamborghini tại Việt Nam phải "méo mặt" vì đi vào khu đường
toàn vũng lầy. (Ảnh: Gia đình VN)
“Mối
quan tâm về tình trạng bất bình đẳng sẽ tăng lên, khi ngày càng có nhiều người
Việt chuyển tới sống ở đô thị và trực tiếp chứng kiến khoảng cách giữa người
giàu, người nghèo“,
Gabriel Demombynes, một nhà kinh tế cao cấp ở WB, tuyên bố hồi năm 2014. Hiện
khoảng 8/10 dân sống ở đô thị tại Việt Nam nói rằng họ lo lắng về sự chênh lệch
trong tiêu chuẩn sống ở Việt Nam, theo một cuộc khảo sát do WB cùng Viện Khoa học
lao động và các vấn đề xã hội Việt Nam thực hiện.
Khu
đô thị Ecopark. (Ảnh: VTC News)
Những vết
nứt bất bình đẳng
Hà
Nội là một thành phố cổ, có lịch sử kéo dài. Năm 2010, nơi này đã kỷ niệm 1.000
năm thành lập. Nhưng nay đã có những kế hoạch giãn dân khu phố cổ, với các tuyến
phố nổi tiếng như Hàng Bạc, Hàng Bồ, Hàng Gai, thông qua việc đưa hàng ngàn người
dân phố cổ đi nơi khác vào năm 2020.
Tại
những vùng ngoại ô Hà Nội, các tòa chung cư cao cấp đang mọc lên và nhiều kế hoạch
phát triển khu đô thị lớn đang xóa dần các ruộng lúa. Trên khắp thành phố, nhiều
khu nhà tập thể ngày xưa đang bị phá đi và thay thế chúng bằng các khu nhà ở
cao cấp. Trong trung tâm thành phố, các cô gái trẻ trong độ tuổi đôi mươi khoe
ra những chiếc Vespa mới cáu cạnh của họ, khi thảnh thơi ngồi thưởng thức đồ uống
trong các quán cà phê thời thượng.
Những
khu nhà cao tầng đang dần mọc lên thay thế ruộng lúa ở ngoại ô Hà Nội. (Ảnh:
Báo xây dựng)
Lisa
Drummond, một giáo sư nghiên cứu đô thị ở Đại học York tại Toronto, Canada, đã
nghiên cứu Hà Nội trong nhiều thập kỷ. Bà nói rằng “vết nứt bất bình đẳng đã
bắt đầu hình thành” giữa người nghèo và người giàu trong thành phố. Sự phát
triển của các khu đô thị như Ciputra và Ecopark đã phản ánh những sự bất bình đẳng
ấy.
“Các
khu đô thị này đưa một nhóm người tách ra khỏi các hoạt động thường nhật của
thành phố“,
Drummond nói. “Chúng rút nhóm người ấy khỏi khung cảnh chung đô thị, đưa họ
ra phía sau những bức tường, cho họ có những nơi ở riêng tư, trong những không
gian sinh thái. Bởi vì phải có tiền mới vào được trong các không gian đó nên
cũng chỉ người có tiền mới được sống tại các không gian như thế”.
Quả
thực, đằng sau các bức tường của khu Ciputra là những căn biệt thự được sơn màu
be, nằm giữa những khu vườn riêng xanh mướt. Giá thuê nhà ở đây cao nhất ngưởng,
có thể tới 4.200 USD mỗi tháng. Đây là một thế giới biệt lập, một nơi đầy các
tòa nhà mô phỏng kiến trúc Hy Lạp, sân tennis, cửa hàng làm đẹp và cả một bưu
điện riêng. Trường quốc tế LHQ chuyển về đây từ năm 2004, theo sau 2 ngôi trường
tư khác và một nhà trẻ tư. Hiện một siêu thị cỡ lớn và một bệnh viện thuộc sở hữu
tư nhân đang được xây dựng.
Khu
biệt thự và nhà ở cao cấp Ciputra tách riêng một bộ phận người giàu Hà Nội khỏi
phần còn lại của thành phố.
Được
khởi công xây dựng từ đầu những năm 2000 để chứa 50.000 người, Ciputra là “tổ hợp
khu đô thị mới” đầu tiên của Hà Nội và là dự án hải ngoại đầu tiên của Tập đoàn
Ciputra – một tập đoàn Indonesia được đặt theo tên tỷ phú sáng lập, chuyên phát
triển các khu bất động sản quy mô lớn và các khu đô thị thuộc sở hữu tư nhân.
Được
thiết kế để cư dân sống tại đây gần như không cần phải đi đâu, hay giao tiếp với
thế giới xung quanh, công ty nói rằng khu đô thị này mang tới trải nghiệm sống,
kinh doanh, mua sắm, nghỉ dưỡng và giải trí tuyệt vời, tại một vị trí đắc địa.
Ngày hôm nay, đây chỉ là một trong số các cộng đồng dân cư cao cấp nằm trong và
quanh thành phố.
Bà
Danielle Labbé, giáo sư quy hoạch đô thị ở Đại học Montreal, đã theo dõi hoạt động
bùng nổ của cái gọi là "các khu đô thị mới" ở Hà Nội trong nhiều năm.
Bà ước tính rằng có khoảng 35 dự án như thế đã hoàn tất ở Hà Nội và khoảng 200
dự án khác đang ở nhiều giai đoạn khác nhau.
Labbé
cho biết không phải tất cả các dự án này đều thuộc loại kín cổng cao tường.
Ngoài ra, đa phần chúng không to lớn như Ciputra hay Ecopark. Tuy nhiên các dự
án này đều chia sẻ cùng một đối tượng khách hàng: những người giàu nhất, sống ở
Hà Nội. "Thực tế là các dự án này, gồm
cả nhà ở và môi trường sống kèm theo, về cơ bản đều nằm ngoài tầm với của đại
đa số dân," Labbé nói.
ại
đa số người dân không thể với tới những khu căn hộ hạng sang thế này. (Ảnh:
IDP Travel)
Môi trường
sống lý tưởng cho người có tiền
Các
nhà phát triển bất động sản và đầu tư trên thế giới đã luôn đổ hàng tỷ đô la
vào các cộng đồng kín cổng cao tường và những kế hoạch phát triển bất động sản
cao cấp tham vọng. Tại Tây Ấn Độ, Lavasa là một dự án quy mô, trị giá 30 tỷ
USD, nhằm xây dựng thành phố tư nhân đầu tiên. Từ Punta del Este ở Uruguay tới
Bangkok, Thái Lan, các cộng đồng cao cấp đang xuất hiện liên tục tại nhiều
thành phố, nằm trên mọi châu lục.
Nhưng
trong khi mối quan ngại về an ninh là động cơ khiến người giàu sống sau tường
cao ở nhiều nước Nam Mỹ và vùng cận Sahara của châu Phi, tại Hà Nội, các khu đô
thị mới lại được quảng bá như những vương quốc “tiện nghi và đầy khí sạch”,
tránh xa tình trạng ô nhiễm không khí và hoạt động tắc nghẽn giao thông tại
thành phố.
Trong
ngày tồi tệ nhất ở Hà Nội, khói bụi bao phủ khắp nơi. Những người bán hàng rong
thi nhau chào bán các tấm khẩu trang nhiều màu sắc. Hàng triệu chiếc xe máy và
vô số chiếc ô tô thi nhau bóp còi inh ỏi, nẹt pô um xùm. Đi bộ qua phố có thể
là một trò mạo hiểm, đặc biệt là với trẻ em hoặc người già. Ngoài ra còn phải kể
tới nỗi lo rằng tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng có thể ảnh hưởng tới
sức khỏe mỗi người.
Cảnh
giao thông thường ngày tại Hà Nội
Theo
quan sát của phóng viên Guardian, trong một buổi chiều của ngày lao động bình
thường, xe cộ đi lại như mắc cửi bên ngoài khu đô thị Ciputra, nhưng bên trong
không gian hoàn toàn yên tĩnh. Những người bán rong không được vào đây và âm
thanh duy nhất của cuộc sống là tiếng trẻ em chơi đùa trong sân của một ngôi
trường tư thuộc khu đô thị này.
Ở
rìa phía Tây Hà Nội, Ecopark cũng quảng bá về việc có môi trường sống hài hòa
hoàn hảo giữa con người và thiên nhiên, gồm rất nhiều không gian mở nơi cư dân
và gia đình có thể đi bộ hoặc ngồi dưới một tán cây và vui hưởng thiên nhiên.
Ở
rìa phía Tây Hà Nội, Ecopark cũng quảng bá về việc có môi trường sống hài hòa
hoàn hảo giữa con người và thiên nhiên, gồm rất nhiều không gian mở nơi cư dân
và gia đình có thể đi bộ hoặc ngồi dưới một tán cây và vui hưởng thiên nhiên.
Khu
đô thị này được phát triển bởi công ty phát triển và đầu tư đô thị Việt Hưng, một
doanh nghiệp do vài công ty bất động sản góp vốn tạo thành. Ecopark là một dự
án quy mô lớn, nằm trên diện tích đất rộng tới 500 ha. Được thiết kế để phát
triển hoàn chỉnh vào năm 2020, Ecopark hiện vẫn đang trong giai đoạn ban đầu, với
cộng đồng Palm Springs hiện đã hoàn thành, chứa 500 biệt thự, 1.500 căn hộ và
150 cửa hàng.
Dần
dần, khu đô thị mới này sẽ có các khu vực biệt lập nhưng kết nối với nhau, bao
gồm một cộng đồng kiểu resort, mang tới các tiện nghi và tiêu chuẩn sống cao nhất,
gồm nhiều bể bơi, sân tennis và trung tâm mua sắm thời thượng. Đại học Anh tại
Việt Nam hiện cũng đang xây dựng một giảng đường trị giá 70 triệu USD và trường
có thể đón nhận 7.000 sinh viên theo học.
Người
bán hàng rong tại Hà Nội (ảnh: Getty Images)
Trong
một ngày buổi chiều bình thường, cuộc sống trong Ecopark khá yên tĩnh. Bảo vệ
tuần tra trên phố còn nhiều hơn là khách bộ hành. Phía sau các bể bơi và thảm cỏ
xanh mướt, một cửa hàng vắng khách trưng ra một cây đèn trang trí phòng khách
có giá tới gần 2.000 USD, tức hơn 10 lần mức lương tháng tối thiểu cho một lao
động ở Việt Nam.
Trong
một quán cà phê nhỏ nằm ngay bên trong các cánh cổng của Ecopark, 3 người đàn
ông chịu trách nhiệm quản lý công nhân cho một nhà thầu ở đây nói rằng họ sẽ dọn
tới Ecopark nếu có tiền. “Đây là nơi ở rất dễ chịu. Môi trường tuyệt vời.
Người dân thân thiện. Dịch vụ tốt. Chúng tôi làm việc ở đây và hy vọng ngày nào
đó có đủ tiền để mua nhà ở đây”, anh Hải, 38 tuổi, chia sẻ.
Nhưng
với không ít người Việt Nam, sống ở Ecopark vẫn là giấc mơ ngoài tầm với.
Những hệ
lụy của các khu đô thị mới
Ngoài
ra, việc phát triển các khu đô thị này cũng để lại nhiều vấn đề. Nhiều cộng đồng
đã phản đối việc họ chỉ được đền bù ít, cho các mảnh đất đã bị thu hồi để phục
vụ phát triển công nghiệp quy mô lớn hoặc phát triển bất động sản.
Người
dân từng bị cưỡng chế di dời khỏi khu đất nay là khu đô thị Ecopark. (Ảnh:
VnExpress)
Ngoài
ra, bà Labbé nói rằng những người bị thu hồi đất cũng có rất ít cơ hội việc làm
trong các dự án đô thị mới. “Những dự án này không có kế hoạch tạo ra nhiều
việc làm, ngoài các nghề giúp việc, vốn không phải là dạng công việc mà dân
làng và con cái họ muốn làm”, bà Labbé nhận xét.
Ciputra và Ecopark không trả lời câu hỏi
của phóng viên Guardian về việc hoạt động phát triển bất động sản của họ tác động
ra sao tới các cộng đồng và địa phương và thành phố nói chung.
Có
thể thấy rằng các cộng đồng dân cư cao cấp như thế vẫn sản sinh ra rất nhiều tiền
và việc chăm lo cho những người giàu có đã khiến vài người Việt trở nên giàu có
hơn. Khi Forbes Việt Nam đi vào hoạt động hồi năm 2014, một trong những số báo
đầu tiên của tạp chí là viết về tỷ phú đô la đầu tiên của Việt Nam, ông Phạm Nhật
Vượng. Gia sản ước tính 1,9 tỷ USD của ông có một phần lớn nằm trong Vingroup,
một trong những công ty phát triển bất động sản cao cấp lớn nhất Việt Nam. Tại
Hà Nội, Vingroup sở hữu khá nhiều khu đô thị cao cấp như Royal hay Time City.
Ông
Phạm Nhật Vượng, tỷ phú đô la duy nhất tại Việt Nam. (Ảnh: Forbes)
Và
không chỉ ở thủ đô Việt Nam mới có sự xuất hiện mạnh của nhiều khu đô thị cao cấp.
Dọc theo đất nước hình chữ S này, hoạt động xây dựng nhà ở cao cấp cũng đang
bùng nổ. Cụ thể, các tập đoàn bất động sản Keppel Land và Banyan Tree Holding của
Singapore, Lotte (Hàn Quốc), Sun Wah Group (Hong Kong) đang đầu tư phát triển bất
động sản lớn ở Việt Nam. Công ty Rose Rock của Mỹ thì đang phát triển một tổ hợp
bất động sản trị giá 2,5 tỷ USD nằm dọc theo bờ biển Đông Nam Việt Nam.
Labbé
cho biết sự bùng nổ này hình thành nhờ hai sự thay đổi luật chính: Luật đất đai
mới ban hành vào năm 2003 và một nghị định ra năm 2007, cho phép địa phương quản
lý sử dụng đất đai. Năm ngoái, Việt Nam tiếp tục thay đổi quy định, áp dụng các
chính sách mới khuyến khích kiều bào đầu tư vào bất động sản. Những điều này có
thể khiến xu hướng bùng nổ phát triển bất động sản tiếp tục gia tăng ở Việt
Nam.
Trở
lại khu vực bên cạnh Ciputra, Lâm nói rằng thi thoảng anh có kiếm được vài việc
vặt từ những người sống trong khu đô thị. Trên bàn anh là 3 bức tranh với gam
màu sáng, được để trong khung làm từ gỗ màu đen trông rất đẹp – những mặt hàng
cho các vị khách sống trong Ciputra. Nhưng anh nói rằng hiếm khi mới có người đặt
mình làm việc như thế.
“Người
giàu, người nước ngoài thường tới các siêu thị lớn và hào nhoáng. Chúng tôi sống
ngay cạnh, nhưng chẳng nhiều người (từ Ciputra) lai vãng tới đây“, anh nói. “Tôi vẫn
kiếm đủ sống nên chẳng suy nghĩ nhiều về chuyện này. Nhưng đúng là một số người
quá giàu, còn một số thì quá nghèo”.
Hương
Giang (theo Guardian)
*
Inside
Hanoi's gated communities: elite enclaves where even the air is cleaner
No comments:
Post a Comment