Nguyễn Văn Khanh
October 31, 2016
“Bất
kể ông tỷ phú Donald Trump đắc cử hay không đắc cử tổng thống, đảng Cộng Hòa vẫn
phải tự xét lại mình,” ông Alan Blumenthal, một trong những đảng viên nòng cốt
của Cộng Hòa được nhiều người biết đến ở thủ đô Washington D.C., nói. Ông ví
von tình hình đảng Cộng Hòa hiện giờ “tựa như căn nhà sau cơn bão lớn, mọi người
đều hiểu phải xây nhà mới, phải mua bàn ghế, giường chiếu mới” nhưng “hình như
chẳng ai biết căn nhà mới đó sẽ được xây theo kiểu nào, không biết đồ đạc mua về
được trưng bày ra sao.”
Từ
khi ông Donald Trump ra tranh cử sơ bộ và được sự ủng hộ mạnh mẽ của hơn 13 triệu
người để trở thành ứng cử viên đại diện cho đảng, tình hình nội bộ đảng Cộng
Hòa bỗng dưng trở thành khó xử. Thành phần lãnh đạo cũng như giới bề thế của đảng
muốn xa lánh ông Trump, tạo thành bức tường ngăn cách vô hình, đồng thời ông
Trump cũng chẳng ngần ngại dùng những lời lẽ nặng nề để chỉ trích những người
chống lại ông, hay ít nhất tìm cách cản đường, không muốn ông vào Tòa Bạch Ốc.
Những
lời chỉ trích nặng nề đó được ông Trump đưa ra hầu như hàng tuần, gần nhất là
trong email mới gửi ra hôm Chủ Nhật vừa rồi, chứa đựng nội dung “tập thể cử tri
thầm lặng đã lên tiếng,” “không chấp nhận những lời hứa suông và những hành động
gian xảo của những chính trị gia đang đại diện cho họ ở Washington D.C.” “Tập
thể cử tri thầm lặng” được hiểu là những người ủng hộ ông và lập trường tranh cử
của ông ngày một đông, “những chính trị gia chỉ hứa suông,” “có hành động gian
xảo ở Washington D.C.” được hiểu là những người được cử tri tín nhiệm để trao
quyền quyết định hành pháp lẫn lập pháp, trong đó có cả những chính gia cùng đảng
Cộng Hòa với ông.
“Từ
thập niên 1980 đến giờ, đảng Cộng Hòa được xem là đảng của tập thể bảo thủ, xem
đường hướng của Tổng Thống Ronald Reagan là mẫu mực, nhưng những gì xảy ra
trong cuộc bầu cử này cho thấy có xáo trộn lớn trong đảng,” theo nhận xét của
nhà phân tích chính trị Charles May, người đến giờ vẫn chưa quyết định sẽ bỏ
phiếu chọn ai làm tổng thống.
“Tôi
thấy có rất nhiều điều đảng Cộng Hòa phải tính lại, trước mắt là phải tạo đoàn
kết” vì “nếu ông Trump thất cử, những người ủng hộ ông Trump sẽ lớn tiếng nói
là nhìn thấy ghế tổng thống ngay trước mặt, nhưng vì lỗi của lãnh đạo không ủng
hộ nên ông Trump mới thất cử.” Hỏi trong trường hợp ông Trump đắc cử thì sao,
ông O’Malley trả lời “trong trường hợp đó, những người ủng hộ ông Trump sẽ bảo
rằng không có sự ủng hộ của các anh chúng tôi vẫn chiến thắng.” Không vội vã dự
đoán sẽ có một lực lượng “kiêu binh” trong đảng Cộng Hòa, nhưng ông O’Malley
bày tỏ âu lo, “bất kể kết quả bầu cử ra sao, tôi sợ những người theo cánh ông
Trump sẽ nhìn thành phần lãnh đạo đảng và các chính trị gia Cộng Hòa bằng cặp mắt
thiếu thiện cảm.”
Tin
hành lang Quốc Hội liên bang cho thấy dù vẫn không mặn mà lắm với ông Trump,
nhưng lãnh đạo Cộng Hòa Thượng và Hạ Viên đều hiểu “phải chấn chỉnh lại sao cho
đúng hơn,” theo một người làm việc với ông Chủ Tịch Khối Ða Số Mitch McConnell.
“Tôi biết ông sếp và dàn cố vấn chính trị đều ủng hộ ý kiến
phải có thành phần lãnh đạo mới, phải có thông điệp mới và có cả cương lĩnh mới
để thu hút người dân.” Những điều này “ai cũng hiểu cần phải thực hiện
càng sớm càng tốt,” có lẽ “sẽ diễn ra ngay sau ngày bầu cử.”
Càng
sớm càng tốt là thời gian được đưa ra, nhưng làm gì, chọn ai v.v… là điều chẳng
dễ. Trong những tuần lễ dẫn đến ngày bầu cử, Thượng Nghị Sĩ John McCain và Cựu
Thống Ðốc Mitt Romney bắn tiếng cho biết sẵn sàng “đảm nhận một vai trò nào đó”
để xây dựng lại đảng. Mặc dù xem đó là một nỗ lực tốt, nhưng một số vị dân cử
cho rằng sự có mặt của 2 nhân vật thuộc hàng “lão làng” chưa hẳn đã hay, nhất
là hai ông McCain và Mitt Romney đều thất bại khi đại diện cho đảng tranh cử tổng
thống hồi 2008 và 2012. Với một số không nhỏ cử tri Cộng Hòa, cả hai ông McCain
và Romney phải chịu trách nhiệm “vì đánh một người như Obama mà đánh cũng không
xong.” Với một số không nhỏ cử tri Cộng Hòa, cả hai ông McCain và Romney phải
chịu trách nhiệm “vì đánh một người như Obama mà đánh cũng không xong.”
“Tôi
nghĩ mọi người đang chờ những khuôn mặt mới,” Dân Biểu Kevin Cramer, một trong
số rất ít dân cử Cộng Hòa lên tiếng ủng hộ ông Trump, nói. “Tôi quý trọng ông
McCain và ông Mitt Romney, cả 2 ông đều đóng góp rất nhiều cho đảng, nhưng e rằng
2 ông không phải là những người đang được chờ đợi.” Dân Biểu Cramer cũng nhắc
nhở “bất kể người được chọn để hướng dẫn đảng là ai, lãnh đạo mới của đảng phải
là người tiêu biểu cho tiếng nói của 13 triệu đảng viên đã ủng hộ ông Trump,
giúp ông Trump đánh bại 16 đối thủ cùng đảng ở vòng sơ bộ.” Cũng vẫn theo lời
Dân Biểu Cramer, “cần phải nhớ 16 người thua ông Trump đều là những chính trị
gia tên tuổi của đảng, đều là những người đã sinh hoạt, tạo thanh thế, trong
khi ông Trump là người ở ngoài chính trường, không có thành tích nào với đảng cả.”
Chưa
biết khuôn mặt “mới” đó là ai, nhưng tin tức cho thấy đang có sóng gió ở Hạ Viện
sau khi một số dân cử Cộng Hòa ngấm ngầm chỉ trích ông Chủ Tịch Paul Ryan về việc
“thường lên tiếng chỉ trích, phê bình ông Trump” hơn là bênh vực cho người đại
diện đảng tranh chức tổng thống. Theo dự đoán của một số quan sát viên, nếu ông
Ryan tiếp tục được ủng hộ trong chức chủ tịch Hạ Viện, “số phiếu ủng hộ ông sẽ
giảm bớt đi” vì tập thể dân biểu Cộng Hòa ủng hộ Trump sẽ dùng lá phiếu của họ
“để bày tỏ quan điểm” với người sẽ lãnh đạo họ tại Hạ Viện. Theo nhận xét của
quan sát viên Neil Hammond, “nếu điều này xảy ra, ông Ryan sẽ rất khó làm việc
vì bị trói tay của những đồng viện cùng đảng,” tương tự như trường hợp người tiền
nhiệm của ông ta là ông Cựu Chủ Tịch John Boehner phải từ chức vì không được hậu
thuẫn bởi khối dân biểu Tea Party.
Ngoài
ghế chủ tịch Hạ Viện, một vai trò quan trọng khác cũng đang được nói tới: chức
chủ tịch điều hành đảng sẽ được bầu lại vào đầu năm tới. Chức vụ này hiện đang
do ông Reince Preibus đảm trách, nghe đâu đã có một số người âm thầm vận động,
“trong đó có những người ủng hộ Trump và những người chống Trump,” quan sát
viên Neil Hammond nói tiếp. Ông Hammond tin “nếu tỷ phú Trump đắc cử, chắc chắn
ông ta sẽ đưa người ủng hộ mình vào ghế chủ tịch điều hành đảng, thay đổi không
chỉ bộ mặt, đường lối hoạt động của đảng, mà còn rời bỏ hẳn thành phần chính trị
gia mà trong suốt thời gian tranh cử ông ta (Trump) thường rêu rao là những kẻ
chỉ biết hứa cuội và nói láo.”
Nhưng
“chính sách mới của đảng Cộng Hòa là gì” thì chưa nghe ai bàn tới.
Khoảng
giờ này bốn năm trước đây (2012) sau khi ông Mitt Romney thất cử, đảng Cộng Hòa
thành lập một ủy ban đặc trách nghiên cứu xem những gì cần phải làm để lấy lại
Tòa Bạch Ốc vào năm 2016. Sau gần 3 tháng làm việc, ủy ban đưa đề nghị phải mang đảng đến với dân, phải thu hút phiếu của ba tập thể cử tri gồm
tập thể trẻ, nữ giới và tập thể thiểu số. Có lần ông Tim Miller, cựu cố vấn
ban tham mưu tranh cử của Thống Ðốc Jeb Bush, ca ngợi đó là đề nghị rất hợp lý,
vì “đảng sẽ chết nếu không được sự ủng hộ của người trẻ và những cộng đồng thiểu
số,” than thở “từ khi ra tranh cử đến giờ, ông Trump không làm những điều này,
đã thế còn tạo mầm mống chia rẽ.”
Trở
ngại đó cũng được ông Dan Judy, từng làm việc với Thượng Nghị Sĩ Cộng Hòa Marco
Rubio ví von “chẳng khác gì một trận cháy rừng,” thắc mắc “không biết đám cháy
đó sẽ tắt, tạo thành phân bón giúp cây cỏ mọc tươi tốt hơn, hay sẽ cháy rụi cả
khu rừng, không một gốc cây, ngọn cỏ nào sống sót.”
--------------------------
No comments:
Post a Comment