BBC Tiếng
Việt
12
tháng 11 2015
'Chắc
chắn' là Việt Nam nên học hỏi, tham khảo bài học kinh nghiệm 'dân chủ' từ
Myanmar qua cuộc bầu cử tự do 2015 vừa diễn ra, cũng như qua quá trình cải tổ
chính trị, thể chế và xã hội của quốc gia này, theo ý kiến khách mời của Bàn
tròn Thứ Năm của BBC.
Trao
đổi tại cuộc Tọa đàm của BBC Việt ngữ hôm
12/11/2015, nhân sự kiện Myanmar vừa tiến hành xong cuộc bầu cử dân chủ, tự do
với thắng lợi được cho là ‘áp đảo’ thuộc về Đảng NLD – Liên minh Quốc gia vì
Dân chủ do bà Aung Sang Suu Kyu lãnh đạo, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính
sách, Pháp luật và Phát triển Hoàng Ngọc
Giao, nói:
"Chắc chắn là
chúng ta nên học hỏi bài học về dân chủ ở Myanmar," ông PGS. TS Giao nêu
quan điểm.
"Tôi cũng chia sẻ
ý kiến của Giáo sư Ngô Vĩnh Long rằng là... trong bối cảnh của Việt Nam hiện
nay, sự thay đổi của Việt Nam không nhất thiết là phải chờ đợi đến suy sụp về
kinh tế thì mới có chuyện thay đổi.
"Mà theo tôi cái
đó có thể là một điểm nó tiềm ẩn một nguy hiểm ở chỗ là gì? Phương Bắc, Trung
Quốc, trong bối cảnh cần cứu vãn thể chế chính trị này, với một tiềm lực kinh tế
như vậy, họ có thể bỏ tiền ra mua chuộc, cũng như chống đỡ cho chế độ này.
"Cũng như thực
hiện những mưu đồ về chủ quyền biên giới hải đảo của chúng ta, cho nên vấn đề
đó chúng ta phải thận trọng," nguyên Phó Vụ trưởng Ban Biên giới Chính phủ
Việt Nam nói.
Sẵn
sàng đổi mới?
Trước
câu hỏi liệu Việt Nam, kể cả chính quyền, người dân và xã hội, cộng đồng,đã sẵn sàng cho đổi mới, cải tổ đất nước
hay chưa, Phó Giáo sư Hoàng Ngọc Giao nói:
"Còn nói tới
tình trạng hiện nay là đất nước ta (Việt Nam) đã sẵn sàng cho một sự thay đổi
hay chưa, thì tôi nghĩ rằng đất nước ta, ở thời điểm này, đã sẵn sàng cho việc
đó.
"Chúng ta thấy
những người công nhân đang bị đối xử tệ và đời sống rất khó khăn, những người
nông dân đang bị mất đất, công lý của chúng ta về tư pháp cũng đang bị xâm hại
vô cùng.
"Và như vậy,
lòng dân rất là không yên và nhân dân thực sự muốn thay đổi. Còn về phía nhà nước
thì sao? Về phía nhà nước, theo tôi, nếu nhà nước mà lựa chọn một cái gọi là
'thông thái' đấy, thì phải nhìn thấy sự chuyển đổi nhẹ nhàng, êm ái ở Đông Âu,
được gọi là Cách mạng Nhung.
"Phải nhìn thấy
cái bước đi từ chế độ quân phiệt ở Myanmar trong 5 năm vừa qua đã cải cách dần
dần và đến bây giờ đã trao quyền bầu cử tự do cho... (Myanmar), và trong buối cảnh
như vậy, tôi nghĩ rằng Việt Nam cần phải có bước đi ngay theo hướng dân chủ.
"Thứ nhất là thực
sự xây dựng luật biểu tình cho tốt, trao quyền biểu tình và phát biểu chính kiến
của người dân; thực sự trao cho báo chí của chúng ta (Việt Nam) có quyền tự do
ngôn luận; và cũng như thực sự trao cho người dân quyền bầu cử tự do theo hướng
là gì?
"Nếu như không
được, thì ít nhất cũng phải để cho 30% ứng cử viên tự do là những người ngoài đảng
và để cho họ đi họ có thể có cơ hội tiếp cận với cử tri, chứ không phải như
cách bầu hiện nay là 'đảng cử, dân bầu'.
Nếu
không cải tổ?
Và
nhà nghiên cứu chính sách, pháp luật từ Hà Nội giải thích thêm:
"Có nghĩa là gì?
Kể cả một ứng viên, nếu đứng ngoài đảng, thì khi đi vận động sẽ không có cơ hội
vận động ở tổ dân phố mà ở nơi đó những người dự là những người đã được chỉ đạo
là 'nên ủng hộ' hay 'không ủng hộ'
"Và vì thế cho
nên hệ thống bầu cử của chúng ta có thể nói là hoàn toàn không có tự do chút
nào...
"Và nếu muốn
chuyển tiếp mà vẫn lo sợ về cái chuyện..., mà vẫn mong muốn giữ quyền lãnh đạo
của Đảng, thì n
ên chăng đặt ra một
tiêu chí là 70% là đảng viên và 30% là những người ngoài đảng nhưng được công
khai các kế hoạch vận động bầu cử của mình.
"Theo tôi, ngay
những năm tới, ngay lập tức phải tiến hành những biện pháp như vậy, thì có thể
mới chuyển tiếp một cách hòa bình.
"Còn không, tôi
cũng đồng ý với một ý kiến là nếu không, thì cùng với thời gian, cách mạng sẽ
là từ bên dưới đi lên, và lúc đó sẽ có bạo loạn, không ai mong muốn cả," PGS. TS. Hoàng Ngọc
Giao nêu quan điểm.
'Cách
mạng từ dưới'
Chia
sẻ với Tọa đàm từ Đại học Maine Hoa Kỳ, Giáo
sư Ngô Vĩnh Long, sử gia và nhà phân tích bang giao quốc tế, nói:
"Trước hết, tôi
xin chúc mừng nhân dân Myanmar, họ đã làm được một việc rất tốt, việc này không
phải chỉ là nhân dân Myanmar, mà kể cả giới quân phiệt ở Myanmar hiểu rằng là
phải có dân chủ và họ bắt đầu dân chủ hóa từ từ.
"Tôi cũng xin
nói rằng chế độ quân phiệt nó có thể thay đổi nhanh hơn một chế độ quan liêu, rất
là nặng nề, như là Trung Quốc, hay như là Việt Nam.
"Việt Nam đã có
một chế độ quan liêu mấy nghìn năm, rồi lại thêm vào đó có chế độ quan liêu của
Pháp, rồi chế độ quan liêu của Liên Xô, rồi bây giờ lại vì có nhiều quyền sau
chiến thắng, lại càng quan liêu hơn nữa.
"Và ngoài chuyện
quan liêu, nó lại quân phiệt hóa và công an hóa. Cho nên vấn đề ở Việt Nam là
giai cấp lãnh đạo phải hiểu rằng dùng sức mạnh sẽ tan rã...
"Cho nên họ phải
làm sao mà họ kết nối với dân chúng và có một sự dân chủ hóa từ từ. Chứ nếu
không thì sẽ có cuộc cách mạng từ dưới lên, chứ không phải từ trên xuống như
Myanmar ngay bây giờ," Giáo sư Ngô Vĩnh Long nói.
Về
việc liệu Việt Nam đã sẵn sàng chưa và nếu có thì như thế nào cho 'cải tổ, đổi
mới' chính trị, thể chế, nhà phân tích từ Hoa Kỳ nêu quan điểm:
"Tất cả bao giờ
cũng có cần có sự dân chủ hóa, nhưng vấn đề là phải có liên kết giữa các tầng lớp.
Thì tôi nghĩ tầng lớp lãnh đạo Việt Nam, nếu mà học được bài học gì từ Myanmar
là bây giờ chúng ta có rất nhiều quyền.
"Nhưng mà quyền
đó có thể mất đi lúc nào không biết, tức nước thì vỡ bờ, cho nên phải từ từ chọn
lựa để có thể nâng cao dân trí và có thể đưa đất nước đến một sự dân chủ
hóa,"
Giáo sư Long nói với bàn tròn của BBC.
Khách
mời
Bàn tròn Thứ Năm tuần này trao đổi
về sự kiện lịch sử này cũng như về bài học khả dĩ nào mà Việt Nam có thể tham
khảo, học hỏi từ cuộc bầu cử nói riêng và quá trình dân chủ hóa, cải tổ thể chế,
chính trị tại Myanmar nói chung.
Xin
mời các quý vị theo dõi cuộc tọa đàm với các vị khách mời như sau.
1)
Bà Tin Htar Swe, Trưởng Ban Myanmar, Thế giới vụ đài BBC.
2)
GS. Ngô Vĩnh Long, nhà nghiên cứu lịch sử và bang giao quốc tế, Đại học Maine,
Hoa Kỳ.
3)
PGS. TS. Hoàng Ngọc Giao, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chính sách, Pháp luật và
Phát triển.
4)
TS. Hà Hoàng Hợp, nhà nghiên cứu cao cấp Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS),
Singapore.
5)
Nhà báo tự do Trần Tiến Đức, nhà quan sát, nguyên Vụ Trưởng Ủy ban Dân số Việt
Nam (NCPFP); và
6)
TS. Phạm Chí Dũng, nhà quan sát, Chủ tịch Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam.
Mời
quý vị theo dõi cuộc tọa đàm tại đây: http://bit.ly/1SlsE7V
BBC
sẽ tiếp tục giới thiệu các ý kiến của các khách mời trong các bài vở tiếp theo,
mời các quý vị đón theo dõi.
No comments:
Post a Comment