Wednesday, May 25, 2011

BẮC TRIỀU TIÊN : MỘT CHẾ ĐỘ BẤT HẢO NHƯNG KHÔNG THỂ TẨY CHAY (Mai Vân, RFI)


Mai Vân   -   RFI
Chủ nhật 22 Tháng Năm 2011

Ch có mt h sơ duy nht trên hu hết trang bìa các tp chí Pháp : v DSK tc Dominique Strauss-Kahn. Riêng v châu Á, tun báo Anh Quc The Economist đã có mt bài nhn đnh không khoan nhượng v chế đ Bc Triu Tiên mà thế gii không th ty chay, cho dù thành tích bt ho ca Bình Nhưỡng rt nhiu.

« Nhng k côn đ cm quyn ti Bc Triu Tiên chuyên nói di và la gt đ kiếm sng. Thế nhưng h là nhng người không th ty chay ». Dưới tiu ta gay gt trên đây, tun báo Anh The Economist đã lit kê tr li các thành tích bt ho ca chế đ Bình Nhưỡng, sn sàng dùng sinh mng người dân ca mình đ bt cht thế gii. Tuy nhiên, vì lý do nhân đo, theo The Economist, cng đng quc tế không th nào dng dưng trước nhng li kêu gi tr giúp lương thc ca Bc Triu Tiên.
Bài nhn đnh mang ta đ « Mt mình mt cõi » trên trang châu Á ca The Economist m đu vi mt đánh giá không mt chút khoan nhượng v chế đ Bình Nhưỡng, b lit vào din « chính quyn ti t » hơn hết trên thế gii. chính quyn Bc Triu Tiên không ch điu hành đt nước như là mt tri tù kh sai, h không ch qun lý nn kinh tế mt cách kém ci làm cho hàng triu người không đ ăn, mà h còn hành đng như mt nước côn đ trên bình din quc tế.

Chính sách đi ngoi ca Bình Nhưỡng : danh mc các ti ác

Theo The Economist, đường li ngoi giao ca Bc Triu Tiên thc ra ch là mt h sơ ti phm, bao gm hàng lot nhng v giết người, khng b, ph biến vũ khí ht nhân, bt cóc trên quy mô ln, buôn lu ma túy và vũ khí, làm hàng gi và thm chí ăn cp.
Đi vi tun báo Anh, dường như ch có điên thì mi giao dch vi mt chế đ như vy. Tuy nhiên, thế gii bên ngoài không có con đường nào khác vì hai lý do : Bc Triu Tiên là mt mi đe da ht nhân và mt b phn dân chúng nước này có nguy cơ chết đói.
Trong nhng ngày gn đây, li có thêm thông tin v các hành vi ti phm ca Bc Triu Tiên. Dù Trung Quc đã ngăn không cho công b mt bn báo cáo lên Hi đng Bo an Liên Hip Quc v hot đng ph biến ht nhân ca Bc Triu Tiên, nhưng tài liu này đã b rò r. Bình Nhưỡng b cáo buc là đã chuyn giao "các mt hàng liên quan đến tên la đn đo b cm" cho Iran trên các chuyến bay thường xuyên, bt chp cm vn quc tế.
Bc Triu Tiên cũng b bt qu tang là đã vi phm các lnh cm vn khác, chng hn như lnh cm bán vũ khí cho các phe Eritrea, mt nước châu Phi, áp đt t tháng Mười Hai năm 2009. Mt chiếc tàu ch rocket, tên la đa đi không và cht n tr giá khong 15 triu đô la, đã b chn gn đây n Đ Dương khi đang trên đường t Bc Triu Tiên ti Eritrea.
V thành tích bt cóc người, The Economist nhc li s kin là vào năm 2002 Bình Nhưỡng đã thú nhn v bt cóc 13 công dân Nht Bn đ buc h dy tiếng Nht cho các đip viên mà Bc Triu Tiên tung vào Nht Bn. Còn theo mt nhóm vn đng hành lang Washington mang tên y ban Nhân quyn ti Bc Triu Tiên, tng s người b kt li min Bc rt ln : 180.000 người. Con s đáng kinh ngc này bao gm 83.000 người Hàn Quc b bt trong chiến tranh Triu Tiên 1950-53, và 93.000 người gc Triu Tiên ti Nht Bn hi hương v Bc Triu Tiên sau chiến tranh và b gi rt li. Bên cnh đó cũng có gn 4.000 người Hàn Quc, ch yếu là ngư dân, b bt cóc.
Đi vi tun báo Anh, Bc Triu Tiên cũng là chế đ đã ra lnh gài bom phá hy mt máy bay dân s Hàn Quc vào năm 1987, khiến 115 người thit mng. Trước đó, vào năm 1983, đip viên ca chế đ Bình Nhưỡng cũng đánh bom trit h mt phái đoàn Hàn Quc cp cao đến thăm Rangoon ( Miến Đin), sát hi 17 b trưởng trong chính ph Seoul và 4 người Miến Đin.
Gn đây hơn, Bc Triu Tiên b tình nghi là th phm v tn công vào tàu, Cheonan ca hi quân Hàn Quc vào tháng Ba năm 2010, giết chết 46 thy th. Tiếp theo đó là v nã pháo vào dân thường sinh sng trên đo Yeonpyeong vào tháng 11 cùng năm.

Phi đàm phán vì him ha ht nhân đến t Bình Nhưỡng

Chính vì các yếu t k trên mà tranh cãi đã bùng lên v vic nên hay không nên « chiêu d » Bc Triu Tiên, mt nước có thói quen tin hu bt nht. Tuy nhiên, theo The Economist, khó có th xa lánh Bc Triu Tiên hoàn toàn, vì không ai mun can thip quân s và đàm phán là gii pháp duy nht.
Hơn na, theo mt s nhà quan sát, c gng lôi kéo Bc Triu Tiên trong quá kh không phi là đã hoàn toàn tht bi. Trong khong thi gian by năm sau "hip đnh khung" M - Bc Triu Tiên ký kết năm 1994, qu đúng là Bình Nhưỡng đã không đình ch các hot đng ht nhân bt hp pháp như đã ha. Tuy nhiên, như Alexander Vorontsov, mt hc gi Nga, đã lp lun, đó là "thi k quc tế thành công nht trong vic giám sát cht ch chương trình ht nhân ca Bc Triu Tiên".
Trong tun này Stephen Bosworth, nhà ngoi giao M chuyên trách Bc Triu Tiên s có mt ti Seoul đ c làm sng li tiến trình đàm phán sáu bên mà đim gai góc nht là yêu cu ca Hàn Quc, đòi Bc Triu Tiên phi xin li v các cuc tn công năm ngoái.
Ngo
ài ra còn có vn đ có nên cp vin tr lương thc cho Bc Triu Tiên hay không. Hin nay, Bình Nhưỡng hu như không nhn được ai tr cp, ngoi tr Trung Quc mà khi lượng không rõ là bao nhiêu.

Không th đ tái din cnh c triu dân b chế đ Bình Nhưỡng đ chết đói

Thế nhưng, vi hình nh hơn mt triu người Bc Triu Tiên b chết trong nn đói thi nhng năm 1990, Chương trình Lương thc Thế gii (WFP) đã lên tiếng báo đng và kêu gi giúp đ con s 6,1 triu dân Bc Triu Tiên đang b đe da.
Các nhà tài tr hin đang ngn ngi, s rng Bc Triu Tiên c tình phóng đi nguy cơ, hoc mưu toan s dng nn đói đ giành được các nhượng b ngoi giao. Người ta e ngi là thc phm gi cho Bc Triu Tiên, s được Bình Nhưỡng ưu tiên phân phi cho quân đi ca h, hoc thm chí được tích tr chun b cho mt l k nim hào nhoáng d trù năm ti : K nim 100 năm ngày sinh ca Kim Nht Thành, người cha quá c ca đương kim lãnh đo Bc Triu Tiên.
Như Stephan Haggard và Marcus Noland, hai hc gi người M, đã lưu ý, công vic giám sát tiến trình phân phi vin tr không th hoàn ho, nhưng ngay c khi Chương trình Lương thc Thế gii đã b la đ đưa ra các ước tính quá cao v him ha đói kém ti Bc Triu Tiên, thì vn phi bo đm vic vin tr thc phm cho nước này. Đã có bng chng cho thy là mt s người Bc Triu Tiên thc s có nguy cơ chết đói.
Đi vi The Economist, chế đ Bình Nhưỡng hoàn toàn có kh năng s dng nn đói như mt con bài đ thương lượng, và cũng không loai tr kh năng là mt phn vin tr lương thc s b đánh cp. Tuy nhiên, đó không th là lý do đ không cho gì.

Biên gii Pakistan-n Đ : Đường ranh nguy him nht thế gii

Tuy chú ý đến Bc Triu Tiên, nhưng The Economist đã dành tít ln vùng Nam Á vi ta chính trang bìa « Biên gii nguy him nht thế gii », vi hình v xe tăng, máy bay, tên la... cht thành núi và chĩa v phía nhau hai bên đường ranh Pakistan -n Đ.
Trên trang xã lun, The Economist đã đưa ra khuyến cáo là đ gim nguy cơ khng b, phương Tây nên giúp gim nh căng thng giưã Pakistan và n Đ.
Đi vi The Economist, Pakistan rt gm và thù ghét n Đ, đường biên gii hai bên thiết lp t 1947 đã tr nên mt vùng đm máu, gây nên c trăm ngàn người chết.
Mi thù hn này đã khiến Pakistan có cái nhìn méo mó thế gii, qua đó chính sách cũng b lch lc. Đim đáng ngi theo The Economist, là các tướng lãnh Pakistan s có quyn hn quá ln, trong khi chính quyn li yếu đi. Quân đi Pakistan còn nguy him mt đim khác : H vn móc ni, h tr Taliban và các nhóm khng b Kashmir đ ngăn chn nh hưởng ca n Đ.
The Economist cho là trong tình hình hin nay, Hoa K có th đóng mt vai trò tch cc, nhưng phi có mt cách tiếp cn khác hơn hin nay.

Trung Quc : Thành ph giu có xua đui dân nghèo

Cũng nhìn v châu Á, Courrier International quan tâm đến v chính quyn Thm Quyến đã trc xut đến 80.000 người ra khi vùng trù phú này trong vn vn 3 tháng. Đi vi vi tun báo Pháp, chưa bao gi có mt chiến dch đui người quy mô to ln như thế ti Trung Quc.
Trong mt cuc hp báo gn đây, công an Thm Quyến đã rt t hào v thành qu chiến dch, bt đu t tháng giêng và kéo dài hơn 3 tháng, chính xác là 100 ngày, vì tên chiến dch là ''100 ngày ''. Mc tiêu đ ra là đ trc xut nhng người b công an xem là có th gây nguy him hay tác hi đến trt t công cng, hu bo đm an ninh cho Đi hi Th thao Sinh viên Thm Quyến 2011(t 12 đến 23/08/2011). Đã có 80 000 người b đui khi nơi này và chiến dch vn chưa kết thúc.
Nhưng điu đáng nói theo bài báo ca t Courrier là chiến dch không da trên mt cơ s pháp lý nào. Khái nim ‘’him ho cao cho trt t công cng'', dùng đ đánh giá nhng b trc xut, không phi là mt khái nim pháp lý, và m rng ca cho các hành vi đc đoán, lm quyn.
Theo công an, nhng người nguy him gm t nhng người đã có tin án, nhng người b bnh tâm thn, nhng người có cuc sng vào ban đêm, nhng người mà cuc sng không theo n nếp, khuôn kh.... Và dĩ nhiên, theo bài báo, có c nhng nhà ly khai hay nhng người đi khiếu kin b xem là gây ri.
Trong cuc hp báo, công an đã t ra bt ng khi được hi chiến dch đã da trên cơ s pháp lý nào, và đã h tránh tr li.
Theo Courrier International, khi trc xut 80.000 ngui trong mt thi gian ngn như thế, chính quyn không th nào điu tra, kim soát giy t mà ch yếu xem xét qua din mo, hình dáng, nhng người ăn mc lam lũ, hay din mo khó coi... là b đui ngay.
Bài báo cũng ghi nhn mt nguyên nhân khác dn đến chiến dch : Thm Quyến thc ra mun nhân cơ hi Đi hi Th thao Sinh viên sp ti đ gii quyết mt mi đau đu ca chính quyn ti ch là vn đ người lao đng t nhng vùng nông thôn kéo đến kiếm sng ti vùng giàu có này.
Theo bài báo các thành ph Trung Quc hin nay đu mun đui nhng người lao đng nghèo này đi nơi khác, trong khi mà bn thân nhng người tha hương cu thc li không th tr v quê quán h.
Trước nhng bin pháp như Thm Quyến, gii bo v dân quyn cho là chính quyn Trung Ương phi can thip mt cách cng rn.
DSK : s phn nghit ngã

S kin được gi ngn gn là v DSK đã được các tun báo Pháp nhìn mt cách khác nhau : đy chua xót, như tp chí Marianne, đã nêu câu hi làm sao nên ni, hay gay gt như Le Figaro Magazine nói đến ni nhc. Tp chí Anh The Economist, cũng dành mt ta nh trang bìa, nói đến s đa đày ca Dominique Strauss Kahn
L'Express đăng bc nh v cu tng giám đc Qu Tin t Quc tế chp trên chiếc xe hơi, râu chưa co, mt tht thn, vi dòng ta ngay bên dưới : mt v xì căn đan đã làm thay đi tt c. Còn trên phông nn hoàn toàn đen, Le Nouvel Observateur đăng mt nh chp DSK my ngày qua, v đăm chiêu và nói đến con đường đi ngc. Tp chí Le Figaro Magazine, đăng li nh chp ông Domique Strauss Kahn ti toà án New York ngày 19/05 va qua, nhìn thy 's nhc nhã', hàng tít ln bên dưới.
Tp chí Courrier International dĩ nhiên không tránh khi s kin thu hút c thế gii này. Nhưng tp chí không đăng nh, mà trên nn đ đã v khuôn mt nhìn nghiêng ca DSK, được bôi đen, dòng ta vn vn my ch s v DSK.
trang trong, vi dòng ta ''Sex, chính tr, và s gi di'', tp chí trích li bình lun ca báo gii thế gii vi nhng cái nhìn thường khi ma mai đi vi 'phong cách Pháp'.
Không đâu xa, ngay ti nước láng ging là B Đào Nha, dư lun cho đó là mt hành đng không th tha th. Còn ti Anh, t The Times cũng như t The Independant đu cho rng mt chính khách thành danh như kiu DSK không th tn ti được Anh vì báo chí Anh s phanh phui ngay, và đưa ra ánh sáng nhng hành đng sai lc trong cuc sng cá nhân ca chính khách.
T Times gii thích : Đó là vì s gi di Pháp khác vi Anh : Pháp thì các chính khách có th lang bang chơi bi, nhưng trước công chúng thì vn làm ra v mình đng đn, không có gì. V li báo chí Pháp cũng biết chuyn, nhưng không nói đến, mà ch ly đó làm chuyn đùa bn vi nhau.
T báo B Le Soir, cũng có đánh giá tưong t, khi ch trích báo chí Pháp vn cho là nhng nhà bình lun có tiếng nht đu đã công nhn rng « ai cũng biết c », biết rng quan h ca ông Strauss-Kahn vi ph n vượt quá phm vi ca cái có th chp nhn được.
T báo B đưa ra hai li khuyên : trong thi bui internet, mng ni chng cht, các chính khách dù mun dù không, cũng phi đ ý đến hành đng ca mình, còn báo gii thì cũng phi theo dõi cht ch hành vi nhng k tai to mt ln trên thế gii này vì nhngchuyn bí mt nh có th dn đến nhngvn đ rt là h trng.
Dĩ nhiên là báo chí M càng gay gt hơn na. Có t như National Review New York cho là Dominique Strauss - Kahn xem thường lut pháp, c tưởng là mình có th sng như mt hoàng thân thi vua chúa Pháp thế k th XVI I I. Mt báo khác, Real Clear Politics, t hi rng vì sao li đ mt người háo sc như Dominique Strauss-Kahn đu não ca Qu Tin t Quc tế, và làm sao Hoa K li có th chp nhn vic đ c vào chc v này mt người xut thân t tng lp ưu tú nhưng đi tru đó ca Châu Âu.
Ti nhng quc gia không my hài lòng vi Qu Tin t Quc tế như Argentina, báo gii cũng rt gay gt. T la Nación chng hn, đã t ý hài lòng, nhc li là t lâu ti các nước đang phát trin, cánh t đã tng mơ ước tng được lãnh đo Qu tin t Quc tế vào tù vì trách nhim, dù đúng hay không, ca đnh chế này trong các khó khăn kinh tế ca h. Nhưng không bao gi h có th tưởng tượng được là điu đó có th xy ra do mt vn đ tình dc.
Tp chí Le Figaro Magazine, nhân s v DSK, cũng đim li nhũng v xì căn đan trong gii lãnh đo, chính khách thế gii. Tp chí thy trước mt là ti nước láng ging Ý, th tướng Berlusconi còn ăn chơi d di hơn nhiu. Ti M tp chí không quên nhc li v Bill Clinton vi Monica Lewinsky hay John Kennedy vi Marilyn Monroe. Tp chí cũng liếc nhìn sang Trung Quc thi Mao Trch Đông, Mao có thua gì ai, mà còn hơn na là khác, mi đêm có đến 5 ph n hu h phc v.
.
.
.

No comments: