Ngô Nhân Dụng
August 23, 2019
Hai
ông Donald Trump và Tập Cận Bình đang tấn công nhau tới tấp và không ai biết
bao giờ họ có thể gỡ ra. Ông Trump đánh theo lối boxing, quyền Anh, trong khi
ông Tập đánh võ Thiếu Lâm, nhẩn nha trả đũa từng đòn một. Bên nóng, bên lạnh.
Thị trường chứng khoán, một mối quan tâm lớn của ông
Trump, cho thấy hai lối đánh võ gây hậu quả khác nhau.
Buổi sáng, sau khi nghe tin Bắc Kinh sẽ đánh thuế
quan từ 5% đến 10% trên 5,078 món nhập cảng từ Mỹ trong hai đợt, đầu Tháng Chín
và giữa Tháng Mười Hai, chỉ số S&P 500 tụt gần 40 điểm. Giới đầu tư không
phản ứng mạnh vì họ đã chờ đợi Trung Cộng thế nào cũng trả đòn trước khi suất
thuế của Tổng Thống Trump đánh trên $300 tỷ hàng có hiệu lực trong một tuần lễ
nữa (con số $300 tỷ đã được ông Trump bớt xuống chỉ còn khoảng $130 tỷ).
Sau đó ba tiếng đồng hồ, S&P 500 lại leo lên được
gần 30 điểm sau khi ông Chủ Tịch Quỹ Dự Trữ Liên Bang Jerome Powell báo hiệu
Ngân Hàng Trung Ương Mỹ sẽ cắt giảm lãi suất trong vài tuần nữa.
Nhưng khi tổng thống Mỹ tung đòn ra thì thị trường
choáng váng. Chỉ số Dow Jones tụt 623 điểm, S&P 500 mất 2% và thị trường
Nasdaq cũng mất 3%.
Cú đấm mới của Tổng Thống Trump rất nặng. Từ Tháng
Mười năm ngoái ông đã đánh thuế quan 25% trên $250 tỷ hàng Trung Quốc, nay sẽ
tăng suất thuế lên thành 30%. Mẻ thứ hai, $300 tỷ sẽ áp dụng từ đầu Tháng Chín
sẽ tăng từ 10% lên 15%.
Chưa hết, Tổng Thống Trump còn “tuýt” rằng ông “ra lệnh”
các công ty Mỹ tìm cách rút ra khỏi nước Tàu, đi nơi khác làm ăn, có thể đem VỀ
NHÀ. Lối nói “Các công ty Mỹ vĩ đại của chúng ta nay được lệnh lâp tức bắt đầu
…” (Our great American companies are hereby ordered to immediately start…) đúng
là khẩu khí của một vị tổng tư lệnh!
Nghị Sĩ Lindsey Graham (Cộng Hòa, South Carolina),
người luôn luôn ủng hộ Tổng Thống Trump phải cải chính, “Ông ấy không thể ra
lệnh (cho các công ty Mỹ), ông ấy biết như vậy.”
Tổng Thống Trump giải thích trong thông điệp
Twitter: “Chúng ta không cần Trung Quốc, nói thật, không có họ thì tốt hơn!”
Nhưng nhiều công ty Mỹ đã tìm cách rút chân ra khỏi nước Tàu nhưng bị kẹt.
Như công ty Apple chẳng hạn. Công ty này mang đồ qua
Tàu ráp trễ nhất, sau các công ty điện tử Dell, Hewlett-Packard và Samsung. Nay
nhà máy chế tạo iPhone ở Trịnh Châu, tỉnh Hà Nam, dùng 350,000 công nhân lãnh
lương trung bình dưới $2 một giờ; sản xuất 500,000 iPhone mỗi ngày, người dân bổn
xứ gọi Trịnh Châu là “iPhone City.”
Nhưng nhà máy rộng gần 6 cây số vuông này thuộc quyền
sở hữu của một công ty Đài Loan, Foxconn. Một chiếc iPhone cần những bộ phận từ
hơn 200 nhà cung cấp rải rác khắp thế giới, mà công ty Foxconn phải thiết lập mạng
lưới tiếp liệu.
Trước đây các máy điện tử ráp trong nước Tàu phải
“xuất cảng” qua Hồng Kông, đi một vòng chữ U nếu được “nhập cảng” về bán trong
nước Tàu. Bây giờ, các máy iPhone ra lò được Foxconn ký giấy bán ngay cho
Apple, để từ đó Apple phân phối cho các công ty con khắp thế giới. Chính phủ
Trung Cộng đặt ngay bàn giấy thu quan thuế (hải quan) ngay bên cạnh nhà máy,
đóng một dấu “xuất cảng” rồi lại đóng dấu “nhập cảng” cho những chiếc điện thoại
được giữ lại để bán trong nước Tàu. Các iPhone mất ba ngày để được chuyển tới cửa
hàng bán lẻ tại San Francisco; nhưng cũng mất hai ngày mới ra mắt khách ở Thượng
Hải. Một chiếc iPhone 7 với 32-gigabyte bán ở New York giá $649 còn giá ở Thượng
Hải lên tới $776.
Các công ty Mỹ như Apple sẽ rút ra khỏi Trung Quốc
khi nào các nhà sản xuất của họ như Foxconn thiết lập được những nhà máy mới ở
nước khác, đặt được mạng lưới tiếp liệu từ mấy trăm nguồn khác nhau, và khó nhất
là tuyển mộ được các công nhân thiện nghệ làm với đồng lương rẻ. Nhưng họ sẽ phải
tính toán lời lỗ. Nếu cứ làm ở bên Tàu, chịu đóng thuế quan, nhưng vẫn rẻ hơn ở
nước khác kể cả chi phí đầu tư vào các cơ xưởng mới và huấn luyện nhân viên,
thì họ sẽ không rút đi.
Một nhà máy ráp ở Trung Quốc có thể chuyển các bộ phận
từ những nhà cung cấp ở gần ngay trong một vùng. Đưa qua nước khác, nhất là các
nước chưa mở mang, mạng lưới tiếp liệu sẽ rộng và xa nhau hơn, thêm một chi phí
đáng kể!
Báo Wall Street Journal ngày 21 Tháng Tám mới kể
chuyện các công ty Trung Quốc làm điện thoại smart phone, làm thang bằng nhôm,
làm bàn ăn hoặc máy hút bụi muốn chuyển cơ xưởng sang Việt Nam để tránh thuế
quan của ông Trump đã gặp đủ các thứ khó khăn. Công ty Omnidex chế tạo máy bơm
cần 80 bộ phận nhưng chỉ làm được 20 ở Việt Nam. Làm ăn ở Việt Nam còn kẹt vì hệ
thống giao thông, bến cảng, phi trường vẫn còn lạc hậu so với xứ khác. Ngay cả
việc đem việc sản xuất về Ấn Độ hay Mexico cũng gặp các vấn đề tương tự.
Tổng
Thống Trump có thể ra lệnh, nhưng các xí nghiệp tư bản không có thói quên nghe
lệnh chính quyền. Thực
ra, ông Myron Brilliant, đứng đầu phân bộ quốc tế của U.S. Chamber of Commerce,
Phòng Thương Mại Hoa Kỳ, nói, “Tổng thống không nắm quyền ra lệnh các công
ty phải làm gì.”
Cuộc chiến tranh thương mại Mỹ-Trung đang lên một
cao điểm mà không ai có thể đoán sẽ đi tới đâu. Đây là lần đầu tiên tổng thống
Mỹ gọi chủ tịch Trung Quốc là một “thù địch” khi ông so sánh Chủ Tịch Fed
Jerome Powell và Chủ Tịch Trung Cộng Tập Cận Bình “không biết ai là ‘kẻ thù lớn
hơn’” (the bigger enemy). Từ lâu nay ông Trump vẫn gọi ông Tập là “bạn” kèm
theo những lời khen ngợi.
Ngày Thứ Sáu, 23 Tháng Tám, cố vấn thương mại của
Tòa Bạch Ốc Peter Navarro vẫn lạc quan nói rằng cuộc hẹn hò tái ngộ hai nước vẫn
giữ nguyên, vào Tháng Chín. Nhưng Bắc Kinh có thể coi chữ “kẻ thù” là một thông
điệp chính thức có tính cách đe dọa, không thể bỏ qua được. Ông Tập Cận Bình
không phải là người duy nhất nắm quyền quyết định chính sách kinh tế và ngoại
thương. Bộ Chính Trị Trung Cộng có thể yêu cầu họ Tập cứng rắn hơn.
Trong khi đó, các doanh nhân Hoa Kỳ phải lên tiếng
kêu gọi Tổng Thống Trump giải quyết với Trung Quốc càng nhanh càng tốt. Vì cuộc
chiến tranh thương mại này sẽ làm kinh tế thế giới sa sút hơn, sẽ ảnh hưởng tới
người tiêu thụ và các xí nghiệp ở Mỹ. (Ngô Nhân Dụng)
------------------------
Người Việt Online
August 24, 2019
WASHINGTON,
D.C. (NV) – Cổ phiếu của các công ty đa quốc gia có dây
chuyền sản xuất tại Trung Quốc xuống thê thảm hôm Thứ Sáu, 23 Tháng Tám, sau
khi Tổng Thống Donald Trump ra lệnh họ tìm nơi khác bên ngoài quốc gia này để
hoạt động.
Theo CNBC, cổ phiếu của Apple giảm 4.6%, trong khi cả
Nike và Caterpillar đều rớt 3%.
Đây là những công ty chính trong thị trường chứng
khoán mà CNBC theo dõi trong thương mại với Trung Quốc, để biết doanh thu của
Trung Quốc, cũng như những hàng hóa nhập cảng từ Trung Quốc vào Mỹ.
Thị trường này cũng bao gồm các công ty như Best
Buy, Kohl’s, Honeywell, và cổ phiếu của cả ba công ty này cũng đều xuống.
Hôm Thứ Sáu, Tổng Thống Trump tweet ra như sau: “Các công ty lớn của Mỹ hay nghe đây, tôi ra
lệnh cho quý vị ngay lập tức tìm nơi khác, thay vì là Trung Quốc, để hoạt động,
bao gồm việc có thể đưa dây chuyền sản xuất của quý vị về Mỹ và làm cho sản phẩm
của quý vị được làm tại Mỹ.”
“Đất nước chúng ta đã bị mất hàng ngàn tỷ đô la một cách ngu xuẩn cho
Trung Quốc trong nhiều năm qua. Họ ăn cắp sản phẩm trí tuệ trị giá hàng trăm tỷ
đô la mỗi năm và họ vẫn muốn tiếp tục làm điều này. Tôi sẽ không để cho việc
này xảy ra nữa! Thật sự mà nói, chúng ta không cần Trung Quốc, và chúng ta sẽ
khá hơn rất nhiều nếu không có họ,” ông Trump tweet
tiếp.
Ông tweet thêm: “Số
tiền khổng lồ Mỹ bị Trung Quốc ăn cắp, từ năm này qua năm khác, phải được CHẤM
DỨT ngay…”
Lệnh này của ông Trump được đưa ra sau khi cũng
trong cùng ngày Trung Quốc tuyên bố sẽ đánh thuế nhập cảng từ 5% tới 10% đối với
$75 tỷ hàng hóa Mỹ, bắt đầu từ ngày 1 Tháng Chín và ngày 15 Tháng Mười Hai.
Ngoài ra, Trung Quốc cũng bắt đầu tái đánh thuế 25%
đối với xe hơi và 5% đối với phụ tùng xe hơi nhập cảng của Mỹ.
Hiện không rõ là ông Trump có quyền áp dụng lệnh buộc
các công ty Mỹ rời khỏi Trung Quốc hay không, hoặc đây là quyền hành trong tay
Quốc Hội.
Ngoài ra, các giới chức Mỹ không giải thích, về mặt
pháp lý và luân lý, tổng thống có quyền gì ra lệnh như vậy hay không.
Tuy vậy, phát biểu của tổng thống rõ ràng làm nhiều
người lo ngại cuộc chiến giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ dữ dội hơn, làm cho cổ phiếu
của các công ty có làm ăn bên Trung xuống thê thảm.
Các công ty đa quốc gia này trong thời gian hơn một
năm qua bị nhiều bất lợi trong hành động “ăn miếng trả miếng” giữa Bắc Kinh và
Washington.
Một số công ty đã thông báo là họ sẽ chuyển sản xuất
từ Trung Quốc sang quốc gia khác, trong lúc thương chiến giữa Mỹ và Trung Quốc
ngày càng căng thẳng.
Trong khi đó, thuế nhập cảng đánh vào hàng của Trung
Quốc bắt đầu ảnh hưởng các công ty của Mỹ như Ralph Lauren, Whirlpool, HP, và
Under Armour, theo phân tích của ngân hàng JP Morgan hồi tuần trước.
Cổ phiếu của Ralph Lauren và Whirlpool đều rớt hơn
3%. (Đ.D.)
No comments:
Post a Comment