July
15, 2016
.
Binh
sĩ Thổ Nhĩ Kỳ bảo về quảng trường Taksim ở Istanbul. (Hình: AP Photo/Emrah
Gurel)
ANKARA,
Turkey (AP) –
Tổng Thống Recep Tayyip Erdogan của Thổ Nhĩ Kỳ nói với quốc gia của ông hôm Thứ
Bảy rằng chính phủ của ông đang dập tắt âm mưu đảo chính, sau một đêm có nhiều
tiếng nổ, không chiến, và nổ súng khắp thủ đô Ankara, và làm ít nhất 42 người
thiệt mạng và nhiều người bị thương.
Các
giới chức chính quyền nói rằng đảo chính coi như thất bại khi người dân đổ ra
đường phố suốt đêm để đối đầu với thành phần quân nhân định chiếm quyền kiểm
soát quốc gia. Tuy nhiên, nhiều tiếng nổ vẫn còn được nghe thấy tại Ankara và
Istanbul suốt buổi sáng, trong đó có một vụ nổ bom ở tòa nhà quốc hội.
Phát
biểu trên một đài truyền hình nhà nước ở Istanbul, ông Erdogan nói chính quyền
đang bắt những người chủ mưu và ủng hộ đảo chính trong quân đội và “họ sẽ phải
trả giá đắt vì tội phản quốc đối với Thổ Nhĩ Kỳ,” theo một thông báo do văn
phòng ông cung cấp. “Những ai làm mất danh dự quân đội phải ra đi. Tiến trình
này sẽ bắt đầu hôm nay và sẽ tiếp tục trong lúc chúng ta chiến đấu chống các
nhóm khủng bố.”
Phát
biểu trên cơ quan truyền thông Anadolu của nhà nước, Thủ Tướng Binali Yildirim
nói rằng có hơn 120 người bị bắt.
Ông
Erdogan, người nói rằng tổng thư ký của ông bị những người âm mưu đảo chính bắt,
bay đến phi trường Ataturk ở Istanbul sáng sớm Thứ Bảy và được đám đông chào
đón. Trước đó vài giờ, khi cuộc đảo chính diễn ra, văn phòng của ông từ chối
cho biết ông ở đâu, và ông phải trả lời phỏng vấn của một đài truyền hình qua
FaceTime.
Sự
hỗn loạn này đánh dấu một giai đoạn chính trị bất ổn tại Thổ Nhĩ Kỳ, xuất phát
từ chính sách ngày càng cứng rắn của ông Erdogan, bao gồm thay đổi một số vị
trí trong chính quyền, đàn áp người bất đồng chính kiến và các cơ quan truyền
thông đối lập, và tái tham gia vào cuộc chiến chủ yếu với người Kurd tại vùng
Đông Nam.
Thổ
Nhĩ Kỳ, một quốc gia thành viên NATO, là một đồng minh chiến lược của Mỹ trong
cuộc chiến chống lại nhóm ISIS, và là nơi cho phép chiến đấu cơ Hoa Kỳ sử dụng
căn cứ Incirlik để tấn công vào các nhóm quá khích tại hai quốc gia láng giềng
Iraq và Syria.
Một
cuộc đảo chính chống lại chính quyền được bầu lên một cách dân chủ có thể gây
khó khăn cho Hoa Kỳ trong việc hợp tác với Thổ Nhĩ Kỳ.
Tổng
Thống Barack Obama kêu gọi tất cả các bên ủng hộ chính quyền do dân bầu lên một
cách dân chủ.
Ông
Jens Stoltenberg, tổng thư ký NATO, nói ông có nói chuyện với Ngoại Trưởng
Mevlut Cavusoglu của Thổ Nhĩ Kỳ và kêu gọi tôn trọng dân chủ.
Những
người ủng hộ Tổng Thống Recep Tayyip Erdogan đổ ra quảng trường Taksim ở
Istanbul. (Hình: AP Photo/Emrah Gurel)
Vụ
đảo chính bắt đầu hôm Thứ Sáu, khi quân đội đưa ra một thông cáo nói rằng họ đã
nắm quyền kiểm soát “để tái áp dụng ổn định hiến pháp, dân chủ, nhân quyền, và
tự do, để bảo đảm rằng luật pháp một lần nữa là tối thượng tại quốc gia này.”
Phản
lực cơ bay trên bầu trời, súng nổ bên ngoài tổng hành dinh quân đội, và quân xa
chặn hai cây cầu chính ở Istanbul. Binh sĩ chặn lối vào phi trường của Istanbul,
nơi có bốn xe tăng đậu sẵn, theo hãng thông tấn tư nhân Dogan. Hai xe tăng khác
và xe quân đội đậu trước nhà ga VIP ở phi trường.
Hãng
thông tấn Dogan nói rằng binh sĩ tiến vào đài không lưu và ngưng tất cả các
chuyến bay.
Tuy
nhiên, phe quân đội có vẻ không thống nhất, khi các chỉ huy hàng đầu xuất hiện
trên truyền hình, chỉ trích hành động đảo chính và ra lệnh cho binh sĩ trở lại
trại của họ.
“Những
ai định đảo chính sẽ không thành công. Người dân của chúng ta nên biết điều
này, đó là, chúng ta sẽ vượt qua giai đoạn hiện nay,” Tướng Zekai Aksakalli, tư
lệnh lực lương đặc biệt, nói với đài truyền hình tư nhân NTV qua điện thoại.
Trong
lúc sự việc diễn ra, chiến đấu cơ thuộc thành phần trung thành với chính phủ
bay trên bầu trời thủ đô Ankara bắn vào các trực thăng của nhóm ủng hộ đảo
chính, theo hãng thông tấn nhà nước Anadolu cho biết. Đài NTV nói rằng một trực
thăng bị bắn rơi. Súng bắn và tiếng nổ nghe khắp thành phố.
Ngoài
ra, ông Erdogan kêu gọi người dân đổ ra đường khắp toàn quốc, và nhiều người đã
tuân theo, nhất là ở hai thành phố Izmir và Istanbul, một số vẫy cờ Thổ Nhĩ Kỳ
và tập trung tại quảng trường chính ở Ankara.
Hãng
thông tấn Dogan nói rằng một số binh sĩ đã nổ súng vào một nhóm người tìm cách
băng qua cầu Bosporus biểu tình phản đối đảo chính, và một số người đã bị
thương.
Màn
ảnh truyền hình cho thấy nhiều người chạy tìm chỗ ẩn núp khi có tiếng súng nổ.
Binh
sĩ cũng bắn chỉ thiên để giải tán đám đông người ủng hộ chính quyền tại tượng
đài Taksim ở Istanbul, trong khi trực thăng quân đội bay trên không. Một đền thờ
gần đó dùng loa phát thanh phát ra những lời chống lại đảo chính.
Trong
suốt cuộc đảo chính thất bại, có 17 cảnh sát viên bị thiệt mạng khi một trực
thăng tấn công vào tổng hành dinh lực lượng cảnh sát đặc biệt bên ngoài thủ đô
Ankara, theo hãng thông tấn Anadolu.
Một
giới chức tại bệnh viện Haydarpasa Numune ở Istanbul nói có ít nhất 150 bị
thương, nhưng không cho biết có ai chết hay không.
Nhiều
người đổ xô đến phi trường quốc tế Ankara lúc 1 giờ 20 phút sáng, giờ địa
phương. (Hình: Chụp qua màn hình TV)
Đài
truyền hình NTV nói có sáu người chết được đưa đến bệnh viện.
Các
giới chức của bệnh viện Sisli Hamidiye Etfal Training and Research ở Istanbul
nói họ cũng nhận một số người chết và bị thương. Các giới chức này nói trong điều
kiện ẩn danh bởi vì họ không có thẩm quyền công khai phát biểu.
Chủ
Tịch Quốc Hội Ismail Kahraman nói có một quả bom nổ trúng một góc tòa nhà quan
hệ công chúng bên trong khuôn viên quốc hội, làm bị thương một số cảnh sát
viên.
Cho
tới sáng Thứ Bảy, các giới chức cao cấp Thổ Nhĩ Kỳ nói rằng âm mưu đảo chính
coi như thất bại. Một giới chức nói với hãng thông tấn AP rằng tất cả giới chức
chính quyền vẫn còn tại vị và điều hành cơ quan của họ. Giới chức này cũng yêu
cầu được nói trong tư cách giấu tên vì sự nhạy cảm của vấn đề.
Trước
đó, ông Nuh Yilmaz, một phát ngôn viên của cơ quan tình báo quốc gia Thổ Nhĩ Kỳ,
nói với đài CNN Turk rằng âm mưu đảo chính bị dập tắt, và nói thêm rằng Tướng
Hulusi Akar, tổng tư lệnh quân đội, hoàn toàn nắm quyền kiểm soát trở lại.
Tuy
nhiên, ông Erdogan vẫn hoài nghi và nói trong phát biểu của ông rằng “tôi không
biết tình hình của vị tổng tư lệnh ra sao.”
Khi
cuộc khủng hoảng xảy ra, có nhiều nguồn tin nói rằng hai trang mạng xã hội rất
phổ biến như Twitter và Facebook bị chặn tại Thổ Nhĩ Kỳ.
Facebook
từ chối giải thích, nhưng Twitter nói rằng họ nghi ngờ có người “cố tình” can
thiệp vào hệ thống của họ. (Đ.D.)
-----------------------
RFI -
16/7/2016
BBC Tiếng Việt -
16/7/2016
BBC Tiếng Việt -
16/7/2016
VOA Tiếng Việt -
16/7/2016
VOA
Tiếng Việt - 16/7/2016
Turkey quashes coup; Erdogan vows 'heavy price' for plotters (AP)
July
16, 2016
No comments:
Post a Comment