Mặc
Lâm, biên tập viên RFA
2016-02-11
2016-02-11
.
Con em đồng bào thiểu
số tị nạn tại Thái Lan. RFA
Trong nhiều năm nay, bên cạnh đồng bào các dân tộc
thiểu số vùng Tây nguyên chạy sang Thái Lan tỵ nạn có một nhóm người thuộc sắc
tộc H’Mông tại 6 tỉnh miền Bắc chạy sang Thái từ năm 2011, sau khi các chiến dịch
đàn áp đạo Tin Lành nổ ra khắp các khu vực có người H’Mông sinh sống. Mặc Lâm
tìm gặp cộng đồng nhỏ bé này đang sống xa quê hương vào ngày đầu năm mới.
Đời
sống cực kỳ khó khan
Tha hương, lưu vong, hay tỵ nạn, di cư… tất cả những
cụm từ này đều thích hợp khi mô tả cuộc sống của cộng đồng người dân tộc thiểu
số H’Mông đang sống chui rúc trong các khu của người Thái gốc Hoa để chờ đợi
quyết định quy chế tỵ nạn của Cao Ủy Liên Hiệp Quốc.
Kiếm sống hàng ngày là một thử thách rất lớn đối với
họ khi bản chất thực thà, hiền lành và khá thụ động khiến người bản xứ đôi khi
lợi dụng khi thuê mướn họ làm việc.
Đời sống cực kỳ khó khăn ấy vẫn không cản được bước
chân tỵ nạn của họ trong ba năm liền từ năm 2011 tới năm 2014 mới chấm dứt.
Không thể nói họ lìa bỏ Việt Nam vì đời sống vật chất khó khăn vì sự thương khó
của người miền núi không cần phải kiểm chứng. Lý do thúc đẩy họ rời bỏ rừng
núi, bản làng để ra đi là vì niềm tin tôn giáo của họ bị sách nhiễu, đàn áp và
thậm chí có người đã ngã xuống vì tranh đấu cho quyền được thờ phượng Thiên
Chúa của họ.
Trong ngày đầu năm khi cái tết Bính Thân vừa bắt đầu
vào ngày mùng một, chúng tôi có mặt cùng với cộng đồng nhỏ bé này tại Ban Thik,
một khu vực cách thủ đô Bangkok khoảng 20 cây số. Ngồi giữa những đồng bào của
mình tại xứ người trong ngày đầu của một năm mới tạo cho chúng tôi cảm giác ấm
áp từ sợi dây vô hình của hai tiếng đồng bào với nhau tuy nhiều người trong số
họ không nói rành tiếng Việt. Một người gốc Thái đen cho chúng tôi biết hoàn cảnh
của ông:
“Đã 6 năm tôi xa gia đình rồi thỉnh thoảng liên lạc
với nhau vì sợ nó theo dõi nó rình nó bắt nên chúng tôi không liên lạc với gia
đình. Trước đây tôi là mục sư hầu việc Chúa sang bên này thì cũng phải đi làm.
Đi phụ hồ,. vác phi (sắt) vác xi măng lên tầng 4. Chúng tôi đến Thái thì tiếng
nói bất đồng sáu tháng không được đi làm mới làm đây thôi. Mình không biết tiếng
nên nó cũng chặn mình. Có hai trăm rưỡi bath một ngày làm từ 9 giờ sáng đến 11
giờ đêm.”
Kế bên là một phụ nữ có khuôn mặt khá giống người
Tày vùng rừng núi phía Bắc chị cho biết là người tỉnh Lai Châu và cuộc trốn chạy
của chị tới vùng đất này là cả một bi kịch cho gia đình chị:
“Em ở tỉnh Lai Châu. Sang Campuchia đã 4 năm sang
Thái này mới 10 tháng. Đời sống ở đây nói chung mình làm thì vất vả lắm so với
Việt Nam của mình. Việc làm thì đối với người Việt người ta bắt mình làm nặng lắm.
Thời gian thì nhiều mà mình không biết tiếng của họ bắt mình làm nặng lắm. Cuộc
sống ở đây nói chung riêng em thì em muốn sống ở Việt Nam chứ không muốn sống
xa quê hương tí nào cả. Lòng của em thì rất là nhớ quê và nhất là những ngày Tết
này. Xa gia đình xa cha mẹ xa anh xa em. Lâu rồi ngay cả khi mẹ em chết em cũng
không dám về. Mẹ chết hôm tháng 6 năm ngoái mà em chỉ gọi về cho gia đình thôi
chứ em không dám về.
Khi gặp người Việt mình sống tại Thái thì rất là vui
và cái tình cảm Việt Nam mình dù ăn rau hay ăn cháo nhưng sống gần nhau thì em
rất thích với phong tục của người Việt mình.”
Anh Sung Seo Hòa, người được đề cử làm đại diện cho
cả nhóm cho biết tình trạng tỵ nạn và đời sống của đồng bào H’Mông:
“Ở Việt Nam thì họ ở nhiều tỉnh lắm. Có người ở Bắc
Kạn, Cao Bằng, Hà Giang, Lào Cai, Điện Biên, Sơn La cũng có. Lý do đi tỵ nạn đa
số vì lý do tôn giáo. Có một số ít là dân oan bị nhà nước cướp vườn ruộng cướp nhà
thu hồi đất thế nọ thế kia không hợp lý và không được đền bù. Một số bị người
ta đập phá nhà không có nơi ẩn náu không có nơi sống và khiếu nại không thành
công. Sau đó cũng có vài người đứng ra bảo vệ công lý thí bị lệnh truy nã cho
nên không sống được họ bắt buộc phải chạy sang đây. Mường Nhé thì ở đây có khoảng
6 gia đình, chừng đó thôi.”
Đạo
Vàng Chứ
Người ta còn nhớ cách đây gần 5 năm vào tháng 5 năm
2011 lực lượng vũ trang phối hợp với chính quyền bản Huổi Khon, xã Nậm Kè, huyện
Mường Nhé đã bao vây khu vực này và bắt giữ rất nhiều người bị cho là phản động
có ý đồ thành lập vương quốc H’Mông tách biệt khỏi đất nước Việt Nam.
Tuy nhiên sau khi báo chí thế giới vào cuộc thì mới
biết cái được gọi là vương quốc H’Mông ấy thật ra chỉ là một tôn giáo mới đang
được truyền đi cho bà con có tên là đạo Vàng Chứ.
Đồng bào H’Mông sống tại đây bị đàn áp nặng nề do chống
lại lực lượng vũ trang. Nhiều người bị bắn chết cùng với hàng chục người khác bị
thương trong khi chính quyền khước từ cho rằng không có ai bị thương mặc dù có
sự xô xát xảy ra.
Một người H’Mông không muốn nêu tên cho chúng tôi biết
về vụ này vì chính anh cũng là nạn nhân trực tiếp và buộc phải bỏ chạy sang Lào
rồi sang Thái tỵ nạn. Anh nói rằng vào tháng 5 năm 2011 bộ đội đã tấn công vào
bản của anh đang ở, bắn chết và bị thương rất nhiều người. Anh bỏ chạy nên
thoát chết.
Đồng bào H’Mông các tỉnh biên giới phía Bắc đa số
theo đạo Tin Lành thuộc phái Phúc Âm chạy sang Thái Lan tỵ nạn vì quyền tự do
tôn giáo của họ bị sách nhiễu. Nhà nước chẳng những không giúp cho họ có cơ sở
để thờ phụng mà còn thẳng tay đàn áp họ khi có cơ hội.
Ở Việt Nam, người H’Mông có hơn 1 triệu người, sống
du canh, du cư, có bản sắc văn hóa riêng rất độc đáo. Cũng như nhiều dân tộc
khác, người Mông là một dân tộc thiểu số, họ sống tản mát trên nhiều quốc gia,
Tổ quốc của họ là nơi họ định cư.
Người H’Mông sống hầu hết tại các tỉnh biên giới
phía Bắc giáp với ranh giới Trung Quốc. Từ xa xưa hầu hết người H’Mông tại Việt
Nam đều xuất phát từ các vùng núi cao phía Nam Trung Quốc, nhiều nhất là Quý
Châu. Trong những năm gần đây, đồng bào Mông di cư tới nhiều khu vực Tây Nguyên
và đa số họ theo đạo Tin Lành Mennonite. Tuy sống khá cách biệt nhưng người Việt
sớm biết phong tục tập quán của họ. Những truyền thống văn hóa của người H’Mông
đôi khi trùng với phong tục của người kinh. Sự giao thoa giữa hai vùng văn hóa
đã phần nào xóa nhòa ranh giới chia cắt chủng tộc cũng như ngôn ngữ.
Trong niềm tin tôn giáo của mỗi người H’Mông họ xác
quyết rằng mọi sự do Thiên Chúa xếp đặt kể cả những chuyến đi đầy chông gai từ
vùng rừng núi Việt Nam sang đất Thái. Tiếng kinh trưa trước khi vào tiệc đầu
năm khiến người nghe cảm giác đang ngồi dưới bóng mát của rừng già nghe tiếng cầu
nguyện như chim hót của tộc người H’Mông trong lòng dân tộc Việt.
VIDEO
:
Người
H'mong VN tạm cư ở Thái Lan
No comments:
Post a Comment