Ngô Nhân Dụng
Tuesday,
December 1, 2015 6:52:31 PM
Ngày
Thứ Hai, 30 tháng Mười Một, 2015, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) quyết định chấp nhận
đồng tiền Trung Quốc làm tiền dự trữ. Từ năm năm nay, chính quyền Cộng sản
Trung Quốc đã vận động xin IMF nhưng không được, năm nay mới thành công. Trung
Cộng hy vọng đồng nguyên sẽ được nhiều người sử dụng, ngân hàng trung ương nhiều
nước có thể giữ trong kho ngoại tệ dự trữ, giống như đô la Mỹ, đồng Euro, bảng
Anh, và đồng yên Nhật Bản.
Tại Bắc
Kinh, báo đài ca ngợi địa vị mới này, tạo cho dân chúng Trung Hoa một ảo tưởng!
Họ nghĩ rằng lâu nay đồng đô la Mỹ chiếm địa vị cao, được nhiều quốc gia sử dụng
để giao dịch với nhau và giữ làm dự trữ ngoại tệ; nay đồng nguyên đứng ngang
hàng với đô la thì uy thế của Trung Quốc trong kinh tế, tài chánh thế giới cũng
cao hơn. Nghĩ như vậy là lẫn lộn nhân với quả. Ðịa vị của đồng đô la là do sức
mạnh của nền kinh tế Mỹ chứ không phải vì đô la mạnh nên kinh tế Mỹ cao hơn. Ðồng
nguyên được IMF công nhận vì kinh tế Trung Quốc lớn hàng thứ hai trên thế giới
và số lượng hàng xuất nhập cảng lớn, một điều kiện đã được thỏa mãn.
Quyết định
của Quỹ Tiền tệ Quốc tế có một ảnh hưởng chính trị, là thúc đẩy chương trình cải
tổ cơ cấu đang được Tập Cận Bình theo đuổi và vẫn bị phe bảo thủ trong đảng
ngăn cản. Một trong những cải tổ là cho đồng nguyên được mua bán tự do, điều kiện
thứ hai. Quyết định hạ giá đồng nguyên cho phù hợp với giá thị trường trong
Tháng Chín năm nay của Bắc Kinh đã giúp đồng nguyên thỏa mãn điều kiện này; như
bà Christine Lagarde, Chủ tịch IMF ghi nhận việc cải tổ có tiến bộ. Nếu Tập Cận
Bình không thể tiếp tục cải tổ thị trường tài chánh để đạt được trình độ minh bạch
công khai thì đồng nguyên sẽ mất uy tín và có thể sẽ bị IMF rút ra khỏi kho dự
trữ.
Hai năm
trước, ngày 15 tháng Mười Một năm 2013, Cộng sản Trung Quốc đã công bố việc cải
tổ để “thị trường đóng vai trò quyết định” trong nền kinh tế, thay vì chỉ phụ
thuộc các quyết định của chính quyền. Một ủy ban cải tổ ra đời do chính Tập Cận
Bình cầm đầu, nhằm “thiết lập các quy tắc thị trường công bằng, cởi mở và công
khai”, như Tân Hoa Xã loan báo.
Nhưng
trong năm qua, Trung Cộng đã đi những bước giật lùi trên con đường cải tổ; tiêu
biểu nhất là chính quyền can thiệp một cách “trắng trợn” vào thị trường chứng
khoán để giữ giá các cổ phiếu; tiếp theo là những “chương trình kích cầu” để giữ
cho tỷ lệ phát triển không xuống dưới 7%. Những biện pháp đó cuối cùng vẫn
không thành công. Thủ Tướng Lý Khắc Cường mới lên tiếng chấp nhận tỷ lệ tăng
trưởng 6.9%. Một bản phúc trình của Demand Institute, một cơ sở nghiên cứu uy
tín ở New York do hai công ty Nielsen và The Conference Board thành lập, tiên
đoán kinh tế Trung Quốc thực sự chỉ tăng được trung bình 4.5% mỗi năm từ năm
2015 tới năm 2020.
Thứ Sáu
tuần trước, 27 tháng Mười Một, thị trường chứng khoán Thượng Hải lại tụt giá mạnh
hơn 6%. Vụ tụt giá này diễn ra sau tin ba công ty đầu tư Citic (Trung Tín, 中信) Haitong (Hải Thông,
海通)
và Guosen (Quốc Tín, 国信) bị điều tra về tội lũng đoạn thị trường.
Sau đó, trong hai ngày đầu tuần này thị trường vẫn chưa phục hồi, chứng tỏ giới
đầu tư không tin tưởng vào tính chất minh bạch, công khai của cả hệ thống vì
chính quyền vẫn đóng vai trò chỉ huy. Mặc dù đã can thiệp “vũ bão”, Cộng sản
Trung Quốc không thể “sai khiến” được thị trường. Kể từ ngày 25 tháng Tám, 2015
khi thị trường xuống thấp nhất, chỉ số giá cổ phiếu Thượng Hải chỉ lên được
17%, sau khi đã tụt giá một phần ba kể từ cao điểm ngày 12 tháng Sáu.
Cải tổ
thị trường chứng khoán và hệ thống tài chánh là việc tương đối dễ, so với việc
thay đổi các xí nghiệp quốc doanh. Bởi vì quyền lợi của những người đang được
hưởng trong hệ thống hiện hữu quá lớn, và họ sẽ tìm mọi cách cản trở. Giới bảo
thủ này rất mạnh vì họ nhân danh quyền thống trị của đảng Cộng sản.
Một tài
liệu tiết lộ từ công ty Cosco (Trung Quốc Viễn dương Viễn du Công ty, China
Ocean Shipping Company, 中国远洋运输公司) biểu hiện tình trạng
này. Trong tuần lễ cuối tháng Mười, 2015, một bài diễn văn dài 9,000 chữ được
công bố trên mạng, trước khi bị tháo gỡ. Bài này ký tên Từ Ái Sinh (Xu Aisheng,
徐爱生), một thanh tra trong ban kiểm soát của
đảng bộ Trung Viễn Tập đoàn (COSCO group, 中远集团)
(Tên Cosco này không có chữ T như tên công ty bán hàng Costco ở Mỹ).
Bài diễn
văn có tính chất thời sự vì liên can đến cuộc thương thuyết đang diễn ra để kết
hợp hai công ty vận tải đường biển lớn nhất Trung Quốc, Cosco và China Shipping
Group (Trung Quốc Hải vận Tập đoàn, 中国海运集团).
Từ Ái Sinh kể rằng ông ta đã chất vấn Chủ tịch công ty Cosco là Mã Trạch Hoa
(Ma Zehua, 马泽华): “Ông có nhớ rằng ông là bí thư đảng
ủy hay không? Tại sao trong bản đề nghị kết hợp các ông không nói một tiếng nào
về ‘củng cố quyền lãnh đạo của đảng’? Ông phải tự phê bình!” Từ Ái Sinh còn dọa
nếu sai sót này tái phạm, sẽ báo cáo lên ủy ban “Kỷ luật, Kiểm tra trung ương (中央纪律检查委员会”. Sau đó, Chủ tịch họ Mã đã “thành khẩn” nhận lỗi và hứa
sửa sai.
Tập
đoàn Cosco làm chủ một ngàn công ty nhỏ, hoạt động trên 50 lãnh thổ, tổng cộng
thương vụ vào năm 2013 là 66 ngàn tỷ nguyên, hơn 10 ngàn tỷ Mỹ kim nhưng trong
ba năm liên tiếp đều bị lỗ tới chục ngàn tỷ đồng nguyên. Từ Ái Sinh khoe đã thắng
ông chủ tịch công ty vì mấy ngày trước đó, Trung ương Ðảng đã ban hành chỉ thị
nói việc cải tổ kinh tế phải “tăng cường lãnh đạo của đảng”. Trong bài diễn văn
(chắc nói trong nội bộ Ban Kiểm tra) Từ Ái Sinh còn “mách bu” rằng ngày đầu
tiên tới công ty làm việc ông ta hỏi tại sao trong trụ sở công ty không treo cờ
đảng. Ông Chủ tịch công ty hứa sẽ treo, nhưng cả tuần sau vẫn không thấy. Ông
Chủ tịch Lý Ngọc Bằng (Li Yupeng, 李玉朋) nói tìm lá cờ hơi
khó, nhưng Từ Ái Sinh đã đưa 400 đồng nguyên, sai nhân viên ra phố mua ngay một
lá cờ búa liềm, trong vòng nửa giờ.
Ông Tập
Cận Bình sẽ phải đối phó với chính cái chỉ thị của Trung ương Ðảng mà ông cầm đầu.
Chỉ thị này đi ngược với chủ trương cải tổ các doanh nghiệp nhà nước. Trên
nguyên tắc, việc cải tổ sẽ đặt các công ty quốc doanh dưới quyền những hội đồng
quản trị, gồm các nhà quản lý chuyên nghiệp, lấy lời lỗ làm tiêu chuẩn. Trong
chỉ thị lại nói khác, rằng trong hội đồng quản trị và trong ban giám đốc phải
có những đảng viên trung kiên. Quyền lãnh đạo của đảng Cộng sản được ghi vào
trong điều lệ thành lập các công ty, một điều mà từ trước đến nay chưa bao giờ
công khai bắt buộc! Sau phiên họp phê bình kiểm thảo của Từ Ái Sinh, công ty
Cosco bắt đầu mời các cán bộ Ban Kỷ luật và Kiểm tra tham dự vào tất cả các
phiên họp về thăng thưởng nhân viên.
Bản
phúc trình về kinh tế Trung Quốc của Demand Institute nhận xét rằng mâu thuẫn
giữa “tính đảng” và “ban giám đốc chuyên nghiệp” sẽ khiến Cộng sản Trung Quốc
khó thay đổi cơ cấu kinh tế, khó lòng trở thành minh bạch, công khai và cởi mở.
Một nhà báo đã tìm tòi về ủy ban Kỷ luật Kiểm tra tại công ty Cosco, tìm ra rằng
Ủy ban này nhận được báo cáo từ 21,867 người, trong một công ty với 130,000
nhân viên. Mà đây chỉ là một trong nhiều ủy ban của đảng nằm trong guồng máy điều
hành công ty! Ủy ban Kỷ luật kiểm tra thường xuyên tổ chức các buổi họp phê
bình và tự phê bình. Trong ba năm qua Ủy ban đã tiêu 4 tỷ rưỡi đồng nguyên,
tương đương với 800,000 đô la Mỹ trong việc giải trí tại các sân cù (golf).
Tới
tháng Mười Hai năm 2015, việc kết hợp hai công ty Cosco và China Shipping Group
vẫn chưa ngã ngũ, sẽ kéo dài qua năm 2016. Với tình trạng hàng chục ngàn người
không đóng góp gì vào công việc thực của xí nghiệp nhưng lại nắm rất nhiều quyền
chỉ huy, không biết rằng những công ty này sẽ “cải tổ” ra sao! Giấc mơ cải tổ của
ông Tập Cận Bình sẽ còn xa vời.
N.N.D.
No comments:
Post a Comment