Tuesday, May 28, 2024

VỚI KÊNH ĐÀO PHÙ NAM, TRUNG QUỐC SIẾT VIỆT NAM BẰNG THÒNG LỌNG CAMBODIA? (Trúc Phương / Người Việt Online)

 



Với kênh đào Phù Nam, Trung Quốc siết Việt Nam bằng thòng lọng Cambodia?

Trúc Phương/Người Việt

May 26, 2024

https://www.nguoi-viet.com/binh-luan/voi-kenh-dao-phu-nam-trung-quoc-siet-viet-nam-bang-thong-long-cambodia/

 

Viết trên Nikkei Asia ngày 23 Tháng Năm, ông Sam Rainsy (đồng sáng lập và quyền lãnh đạo đảng Cứu Quốc Cambodia, cựu bộ trưởng Tài Chính), chính trị gia Cambodia lưu vong, nhấn mạnh, yếu tố thương mại lẫn nông nghiệp dường như không phải là lý do thực sự khiến ông Hun Sen, cựu thủ tướng và là đương kim chủ tịch Thượng Viện Cambodia, và ông Hun Manet, đương kim thủ tướng, theo đuổi dự án kênh đào Phù Nam (Funan Techo).

 

https://www.nguoi-viet.com/wp-content/uploads/2024/05/A1-Trung-Viet-Cambodia-1536x1021.jpg

Cha con ông Hun Sen (trái) và ông Hun Manet, người là cựu thủ tướng và đương kim chủ tịch Thượng Viện Cambodia, người là đương kim thủ tướng, theo đuổi dự án kênh đào Phù Nam (Funan Techo) vì có sự tiếp tay của Trung Quốc. (Hình minh họa: Tang Chhin Sothy/AFP via Getty Images)

 

Điểm cần chú ý – theo ông Sam Rainsy – là cửa kênh Phù Nam nằm cách căn cứ Hải Quân Ream chỉ khoảng 70 km về phía Đông, nơi được tin là tiền đồn nước ngoài của Hải Quân Trung Quốc.

 

Một bài báo khác của Nikkei Asia ngày 18 Tháng Tư cho biết, không ảnh cho thấy hai tàu chiến Trung Quốc đã hiện diện tại Căn Cứ Hải Quân Ream suốt năm tháng, từ cuối năm 2023. Ngày 3 Tháng Mười Hai, 2023, ông Tea Banh, cựu bộ trưởng Quốc Phòng Cambodia, đã đến thăm các tàu Trung Quốc cùng với đại sứ Bắc Kinh tại Phnom Penh.

 

CSIS (Center for Strategic and International Studies), tổ chức nghiên cứu có trụ sở tại Washington DC, ghi nhận: “Tàu chiến Hải Quân Trung Quốc được nhìn thấy cập cảng tại bến tàu mới của Ream trong 93% ngày (85 trên 91 ngày), với hình ảnh được ghi lại rõ ràng, kể từ khi các tàu này cập cảng lần đầu vào ngày 3 Tháng Mười Hai.”

 

Cựu Thủ Tướng Hun Sen liên tục phủ nhận việc Cambodia cho phép Trung Quốc sử dụng Ream làm căn cứ, gọi những kết luận như vậy là “vu khống.” Con trai ông, Hun Manet, bắt đầu ngồi ghế thủ tướng từ Tháng Tám, 2023, cũng nhắc lại vào Tháng Giêng, 2024, rằng sẽ không có căn cứ quân sự nước ngoài nào trên đất Cambodia vì điều đó trái với Hiến Pháp.

Trong bài viết, ông Sam Rainsy nhắc lại, một số nhà phân tích Tây phương tin rằng Bắc Kinh đang hối thúc Cambodia tiến hành dự án kênh đào Phù Nam (có chiều rộng lên tới 100 mét và độ sâu 5.4 mét) để Hải Quân Trung Quốc có thể sử dụng tấn công Việt Nam trong trường hợp xảy ra xung đột. Kênh đào còn cung cấp cho Bắc Kinh một ngả ra biển, khi xuất phát từ tỉnh Vân Nam; đồng thời tàu Trung Quốc có thể đi đến tận Vịnh Thái Lan.

 

Cần nhấn mạnh, Cambodia không bỏ một xu trong dự án Phù Nam ước tính $1.7 tỷ, dự kiến động thổ cuối năm 2024 và hoàn thành trong ba năm. Không như nhiều dự án cơ sở hạ tầng của Trung Quốc ở các nước đang phát triển, Cambodia không tốn hoặc vay đồng nợ nào để thực hiện dự án kênh đào Phù Nam vì nó được làm trên cơ sở “xây dựng – vận hành – chuyển giao” (BOT), trong đó nhà thầu Trung Quốc giữ quyền khai thác, “lời ăn lỗ chịu,” trong 50 năm.

 

Xét về tác hại môi trường và sinh thái, Hà Nội đã bày tỏ lo lắng việc kênh Phù Nam gây ảnh hưởng nghiêm trọng sông Mekong, đặc biệt đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Việc phân phối lại các nguồn nước sẵn có là điều phải làm; tuy nhiên, ông Hun Sen đã từ chối đàm phán với Hà Nội về vấn đề này, nói rằng ông chưa bao giờ ra quyết định sai lầm trong 47 năm qua. Các nhà nghiên cứu tại Trung Tâm Stimson, một tổ chức tư vấn tại Washington, cho biết Phù Nam sẽ ngăn lũ vào mùa mưa và gây thiệt hại cho các vùng ngập nước, ảnh hưởng đến nông nghiệp lẫn hệ sinh thái lưu vực Mekong. Ông Brian Eyler, giám đốc Chương Trình Đông Nam Á thuộc Trung Tâm Stimson, thậm chí nói: “Dự án kênh đào nhân tạo này có thể là chiếc đinh cuối cùng đóng vào cỗ quan tài (ĐBSCL).”

 

Cảnh cáo của ông Brian Eyler không phải không có căn cứ. Ngày 27 Tháng Tư, 2020, trong hội nghị chuyên đề do Diễn Đàn Môi Trường Mekong, một tổ chức phi chính phủ có trụ sở tại Cần Thơ tổ chức trực tuyến, nhà nghiên cứu Philip Minderhoud và Sepher Eslami Arab thuộc đại học Utrecht University, Hòa Lan, thành viên dự án Rise and Fall, đã chia sẻ kết quả cuộc điều tra kéo dài sáu năm của họ. Nghiên cứu của họ cho thấy chưa đến 5% lượng nước mặn xâm nhập ĐBSCL là do biến đổi khí hậu. Thủ phạm chính xác hơn là hệ thống thủy điện chằng chịt. Hai nhà nghiên cứu khẳng định, các con đập ở thượng nguồn là nguyên nhân khiến nguồn cung cấp trầm tích của ĐBSCL giảm hơn 90%. Trong thực tế, Mekong hấp hối từ lâu đã là tiếng chuông được gióng lên nhiều lần.

 

Với ĐBSCL, chịu ảnh hưởng mạnh bởi kênh Phù Nam là những nơi nằm dọc sông Tiền và sông Hậu, trong đó có An Giang, Đồng Tháp, Tiền Giang, Bến Tre, Vĩnh Long, Trà Vinh, Cần Thơ, Hậu Giang, Sóc Trăng… Ông Lê Anh Tuấn, cựu phó viện trưởng Viện Nghiên Cứu Biến Đổi Khí Hậu (Đại Học Cần Thơ), nhận định, do tác động của kênh Phù Nam, sự thiếu hụt nước ở ĐBSCL sẽ trầm trọng hơn, thậm chí có thể ảnh hưởng trên một nửa diện tích canh tác của vùng vào mùa khô!

 

Trở lại với âm mưu sử dụng Phù Nam làm “đường dẫn quân sự.” Việc Bắc Kinh nuốt chửng Cambodia và biến Phnom Penh thành chư hầu đã không là chuyện gì bí mật. Từ nhiều năm nay, Hà Nội đã để tuột Phnom Penh vào vòng tay Bắc Kinh. Cambodia không chỉ lệ thuộc Bắc Kinh vào kinh tế mà còn cho phép họ trở thành “một phần đất” thuộc sở hữu Trung Quốc.

 

Việc thành lập căn cứ Hải Quân Trung Quốc ở Cambodia – tiền đồn thứ hai ở nước ngoài và là căn cứ đầu tiên ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương – có ý nghĩa chiến lược đặc biệt quan trọng đối với Trung Quốc. Nó là một phần trong chiến lược xây dựng mạng lưới cơ sở quân sự trên khắp thế giới nhằm hỗ trợ tham vọng bành trướng của Bắc Kinh. Căn cứ quân sự nước ngoài duy nhất của Trung Quốc hiện nay được đặt ở Djibouti (Đông Châu Phi).

Bắc Kinh bắt đầu dòm ngó Cambodia như một căn cứ quân sự từ năm 2019 và đó là thời điểm họ bí mật xây một cơ sở Hải Quân ở phía Bắc Căn Cứ Hải Quân Ream của Cambodia.

 

Theo một thông cáo báo chí của Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ, trong chuyến công du Cambodia năm 2021, bà Wendy Sherman, thứ trưởng Ngoại Giao, đã yêu cầu Phnom Penh nói rõ lý do san bằng hai cơ sở do Mỹ tài trợ trên Căn Cứ Hải Quân Ream vào năm trước đó. Theo Ngũ Giác Đài, việc phá hủy này xảy ra sau khi Cambodia từ chối đề nghị trả tiền của Mỹ để cải tạo một trong hai cơ sở này. Khi khước từ đề nghị Mỹ, Phnom Penh lại bí mật bắt tay với Bắc Kinh. Năm 2021 cũng là khoảng thời gian mà tòa nhà “Hữu nghị chung Việt Nam” (do Việt Nam xây) được dời khỏi Căn Cứ Hải Quân Ream!

 

Ngày 8 Tháng Năm, tờ Khmer Times mỉa mai: “Viện CSIS của Mỹ nên ngừng chế biến ra những câu chuyện dựa trên không ảnh về các địa điểm quân sự của Cambodia. Cambodia không phải là một quốc gia tội phạm có những hành vi bất hợp pháp và trái phép liên quan đến sự phát triển quân sự có chủ quyền của mình. Điều gì sẽ xảy ra nếu chính quyền Cambodia cho máy bay không người lái bay qua Đại Sứ Quán Mỹ? Người Mỹ sẽ phản ứng thế nào? Nếu CSIS muốn sử dụng không ảnh vì lợi ích chung thì nên chia sẻ không ảnh về các tàu đánh cá bất hợp pháp nước ngoài đang lảng vảng ở vùng biển Cambodia…”

 

Quan hệ Bắc Kinh-Phnom Penh ngày càng được thắt chặt hơn bao giờ hết. Tờ Khmer Times ngày 24 Tháng Năm cho biết, ông Hun Sen vừa tiếp ông Shohrat Zakir, phó chủ tịch Ủy Ban Thường Vụ Quốc Hội Trung Quốc tại Phnom Penh. Trong cuộc gặp, ông Hun Sen nhấn mạnh lập trường Cambodia đối với Trung Quốc là không thay đổi; rằng Trung Quốc nên tiếp tục coi Cambodia là một người bạn đáng tin cậy; tân chính phủ Hoàng Gia, dưới sự lãnh đạo của Thủ Tướng Hun Manet, đang “cố gắng củng cố mối quan hệ hiện có bằng những ý tưởng mới để làm cho mối quan hệ trở nên mạnh mẽ và sâu sắc hơn.”

 

Phần mình, Hà Nội vừa vuột mất con cừu Cambodia vừa tiếp tục ngán ngại con sói Trung Quốc. Viết về vụ kênh đào Phù Nam, báo chí trong nước không dám đề cập yếu tố rủi ro từ mối đe dọa an ninh quốc gia mang lại từ một dự án mà Trung Quốc thầu trọn gói với thời hạn khai thác lên đến nửa thế kỷ. Chẳng ai biết, trong vòng 50 năm đó, chuyện gì sẽ xảy ra. (Trúc Phương) [qd]






No comments: