Tuesday, March 31, 2020

NƯỚC MỸ KHÔNG VĨ ĐẠI   (Hồ Đắc Ngà)





Cảm nhận đầu tiên của tôi về nước Mỹ là Bill, người thầy đầu tiên của tôi ở Mỹ. Năm đầu tiên chương trình PhD, tôi gặp ông ở văn phòng và hỏi: "ông có đề tài nghiên cứu nào cho tôi phụ làm không?" Ông trả lời: "cậu có đề tài nghiên cứu nào cho tôi phụ làm không?" Một tháng sau, tôi quay lại văn phòng ông với một đề cương. Ông đọc qua rồi nói: "thú vị đấy nhưng tôi không biết gì về vấn đề này cả, cậu cứ làm đi, tôi sẽ cùng học với cậu để làm." Lúc đó ông ấy đã ngoài 60 và là một giáo sư nổi tiếng. Tôi biết nghiên cứu một cách độc lập từ năm thứ nhất là nhờ ông. Bài đó trở thành một trong 10 bài được đọc nhiều nhất năm 2014.

Cảm nhận gần đây nhất về nước Mỹ của tôi là Eric von Hippel (một trong những tượng đài của marketing, sáng lập ra lý thuyết User innovation, các bạn có thể Google để biết ông là ai). Sau khi bài mới nhất của tôi được đưa tin trên social media (tháng 5 mới xuất bản), ông email hỏi tôi gởi ông bản thảo. Sáng nay ông email và tỏ ý muốn có sự hợp tác với nhóm của ông vì chung chí hướng. Ông là một guru, tôi chỉ là một anh giáo mới vô nghề. Thế nhưng, tôi không ngạc nhiên. Người Mỹ là thế!

Hơn 12 năm ở Mỹ, tôi sống ở 3 bang khác nhau, đi đến hơn 30 bang. Tôi chưa bao giờ nghe ai nói nước Mỹ vĩ đại. Tôi cũng chưa nghe ai nói nước Mỹ của họ "ngon" hơn Việt Nam của tôi.

Tự nhiên gần đây, có một số lời qua lại là nước Mỹ vĩ đại ... hay nước Mỹ không vĩ đại ... xuất hiện ở trong cộng đồng người ... Việt .

Chắc xuất phát từ câu nói của Trump: "make America great again".

Mà khổ, từ "great" trong tiếng Anh không có nghĩa là "vĩ đại" trong tiếng Việt. Muốn hiểu ngôn ngữ của người ta thì phải hiểu văn hoá, chính trị, kinh tế, lịch sử của họ. Chứ dùng tự điển Anh-Việt hay Google để dịch thì ... hehe!

Ví dụ: Có ai đó hỏi tôi "how are you?" (bạn khoẻ hông?) tôi hay trả lời là "I am great." Dịch ra "tôi vĩ đại" thì quá ư là ngộ nghĩnh. Nó chỉ có nghĩa là "tôi ổn".

Câu trên của Trump, tôi hiểu theo tiếng Việt là "làm cho nước Mỹ ổn trở lại".

Tại sao nước Mỹ không ổn? Nhiều lý do! Một trong số đó là anh Clinton và anh Obama đã chuyển toàn bộ nền sản xuất của Mỹ qua Tàu. Một đất nước không có nền sản xuất những sản phẩm thiết yếu thì không ổn tí nào. Anh Trump muốn đưa nền sản xuất về Mỹ để nước Mỹ ổn trở lại (great again).

Vụ dịch Corona này là một minh chứng cho cái không ổn đó. Tàu cấm xuất vật tư y tế qua Mỹ từ tháng 1. Các công ty Tàu thu mua vật tư y tế ở Mỹ gởi về Tàu từ tháng 1. Khi dịch bùng ra ở Mỹ, nước Mỹ thiếu vật tư và thiết bị y tế cần thiết. Người Mỹ phải may khẩu trang bằng tay, in các đồ bảo hộ từ máy in 3D dùng trong thiết kế.

Nhưng nước Mỹ đang trở mình. Các nhà máy bỏ hoang bắt đầu được đưa vào sử dụng. Các công ty và cá nhân đang làm hết sức để cứu người trước mắt, cũng như làm ra các loại thuốc và vaccine để loại bỏ (hoặc hạn chế) con corona này lâu dài.

Mình hy vọng, sau vụ này, nước Mỹ sẽ ổn trở lại. Còn các thể loại vĩ đại hay ngạo nghễ gì đó, tôi nghĩ, nước Mỹ không giành với ai đâu. Họ đang bận làm việc!








No comments: