Lê
Phan
(Theo
New York Times)
January
14, 2017
.
Bên
ngoài trụ sở của Orbis Business Intelligence Ltd ở London. (Hình: Getty Images)
.
Câu
chuyện bắt đầu cách đây bảy tháng, khi một cựu nhân viên tình báo Anh tên là
Christopher Steele được một hợp đồng để thành lập một hồ sơ về liên hệ giữa ông
Donald J. Trump với Nga. Tuần rồi, những chi tiết nóng bỏng – những câu chuyện
kể không có bằng cớ về những vụ chơi đùa với các cô gái làng chơi, hợp đồng địa
ốc mà mục đích là để mua chuộc và điều phối với tình báo Nga trong việc đột nhập
tin tặc vào đảng Dân Chủ – đã được tóm lược như là một phụ đính trong bản phúc
trình mật trình lên Tổng Thống Barack H. Obama và Tổng Thống Đắc Cử Donald J.
Trump cùng các vị lãnh đạo bên Quốc Hội.
Hậu
quả của vụ này thật khó biết sẽ ra sao và chắc là nó sẽ còn tiếp tục sau ngày
nhậm chức. Những chi tiết là có một bản tóm tắt này được tiết lộ bởi CNN hôm thứ
ba, và sau đó mọi phương tiện truyền thông đều loan tin.
Hôm
Thứ Tư, trong cuộc họp báo đầu tiên suốt từ khi đắc cử, ông Trump đã lên án mọi
sự là ngụy tạo, một thứ bôi nhọ kiểu Nazi do những người “bệnh hoạn” chế ra.
Nhưng nó đã làm hại đến liên hệ của ông với cộng đồng tình báo và sẽ là một ám ảnh
cho tân chính phủ.
Tối
hôm Thứ Tư, sau khi nói chuyện với ông Trump, Giám Đốc Tình Báo Quốc Gia James
R. Clapper Jr, đưa ra một thông cáo lên án vụ tiết lộ này và nói là về hồ sơ của
ông Steele các cơ quan tình báo “không có phán xét là những thông tin trong tài
liệu này là đáng tin cậy.” Ông Clapper giải thích là các viên chức tình báo tuy
vậy đã chia sẻ nó với các nhà làm chính sách để đưa ra “một bức tranh toàn cảnh
nhất về những vấn đề có thể ảnh hưởng đến an ninh quốc gia.”
Một
phần của câu chuyện này nằm ngoài tầm của của các nhà báo – đặc biệt quan trọng
nhất là bao nhiêu, nếu có cái gì, trong hồ sơ này là sự thật. Nhưng có thể thu
thập đầu đuôi câu chuyện nói chung về cái gì dẫn đến vụ này, kể cả một câu hỏi
vẫn còn tiếp tục về liên hệ giữa ông Trump và toán của ông với Nga. Vụ này,
ngoài ra, cũng cho chúng ta thấy một chút về mặt trái của cuộc tranh cử tổng thống,
liên quan đến các thám tử được thuê để tìm những gì tệ nhất mà người ta có thể
tìm về lãnh tụ sắp tới của Hoa Kỳ.
Câu
chuyện bắt đầu vào Tháng Chín năm 2015, khi một nhà bảo trợ giàu có của đảng Cộng
Hòa vốn mạnh mẽ chống lại ông Trump bỏ tiền ra thuê một công ty nghiên cứu ở Thủ
Đô Washington do một số cựu phóng viên chủ trì, mang tên là Fusion GPS, thu thập
một hồ sơ về những scandal trong quá khứ của nhà đầu tư địa ốc này cũng như những
nhược điểm của ông. Đó là theo tờ New York Times, dẫn một nguồn tin thân cận.
Người yêu cầu ẩn danh, dẫn lý do bản chất nóng bỏng của câu chuyện và tương lai
có thể có tranh chấp pháp lý. Danh tính của nhà bảo trợ cũng không được biết là
ai.
Fusion
GPS, đứng đầu bởi một cựu phóng viên của nhật báo Wall Street Journal, nổi tiếng
theo đuổi tường thuật cho đến kỳ cùng, ông Glenn Simpson, hầu hết làm việc cho
các khách hàng doanh nghiệp. Nhưng trong kỳ bầu cử tổng thống, công ty thỉnh
thoảng được các ứng cử viên, các tổ chức đảng hay những nhà bảo trợ, thuê để
làm một việc gọi là “oppo” tức là đối lập chính trị – viết tắt cho chữ nghiêng
cứu đối lập – ngoài những công việc bình thường.
Nó
thực ra là không có gì lạ và thường bao gồm việc thiết lập một kho dữ liệu lớn
từ những thông tin có sẵn: những bản tin trong quá khứ, tài liệu về các vụ kiện
tụng và những thông tin thích hợp. Trong nhiều tháng, Fusion GPS thu thập và lập
một hồ sơ về quá khứ của ông Trump trong doanh nghiệp và kỹ nghệ giải trí. Số
tài liệu thật là phong phú.
Sau
khi ông Trump trở thành ứng cử viên cho đảng Cộng Hòa vào mùa Xuân, bên Cộng
Hòa từ bỏ việc tài trợ cho cố gắng này. Nhưng bên Dân Chủ của bà Hillary
Clinton rất chú ý, và Fusion GPS tiếp tục cuộc đào bới cho những khách hàng mới.
Đến
Tháng Sáu, cố gắng đột nhiên thay đổi. Tờ Washington Post tường thuật là Ủy Ban
Quốc Gia đảng Dân Chủ đã bị đột nhập tin tặc, và có vẻ như những người của
chính phủ Nga, và một nhân vật bí ẩn tự nhận là “Guccifer 2.0” bắt đầu cho phổ
biến những tài liệu bị đánh cắp lên Internet.
Ông
Simpson thuê ông Steele, một cựu nhân viên tình báo Anh mà ông đã từng hợp tác.
Ông Steele, trạc ngũ tuần, đã từng là điệp viên ở Moscow trong thời đầu thập
niên 1990 và sau đó trở thành chuyên gia hàng đầu về Nga ở tổng hành dinh của tổ
chức Tình Báo Quốc Ngoại của Anh MI6. Khi ông nghỉ việc vào năm 2009, ông mở một
công ty riêng mang tên là Orbis Business Intelligence.
Cả
hai cựu ký giả và cựu điệp viên, theo những người biết họ, đều có một cái nhìn
rất bi quan về Tổng Thống Vladimir V. Putin của nước Nga, một cựu viên chức
KGB, và những chiến thuật đủ loại mà ông và các điệp viên của ông đã sử dụng để
bôi nhọ, bắt địa hay mua chuộc các mục tiêu của họ.
Là
một cựu điệp viên, đã từng hoạt động ở Nga, ông Steele không thể tự mình đi
Moscow để nghiên cứu những liên hệ của ông Trump ở đó. Thay vì vậy, ông thuê những
người bản xứ để gọi những tay chỉ điểm bên trong nước Nga và lén lút liên lạc với
những nguồn tin cũ trong nước Nga của ông.
Ông
Steele viết ra những điều ông tìm được trong một loạt các memo, mỗi cái vài
trang, mà ông bắt đầu trao cho Fusion GPS vào tháng 6 và tiếp tục cho đến tháng
12. Vào lúc đó, cuộc bầu cử đã kết thúc, và cả ông Steele lẫn ông Simpson đã
không được trả đồng nào bởi các khách hàng chính trị của họ, nhưng họ không
ngưng cuộc điều tra vào điều mà họ tin là rất quan trọng.
Những
báo cáo này tả lại hai chiến dịch của người Nga. Chiến dịch đầu là cố gắng một
năm trời để tìm cách ảnh hưởng ông Trump, có thể vì ông đã có liên lạc với mấy
ông đại gia Nga mà ông Putin muốn theo dõi. Theo một trong những memo của ông
Steel, sử dụng một lô những chiến thuật quen thuộc: việc thu thập những
“kompromat,” những thứ như các đoạn video thâu ông Trump với các cô gái làng
chơi ở một khách sạn sang trọng ở Moscow, hay đề nghị những mối làm ăn béo bở để
lôi cuốn ông Trump.
Mục
tiêu có lẽ không bao giờ để biến ông Trump thành một người của Nga, nhưng là để
biến ông thành một nguồn tin có thể cung cấp thông tin cho những “thân hữu” người
Nga. Nhưng nếu ông Putin và các thuộc hạ của ông muốn dụ ông Trump vào những cuộc
làm ăn, họ đã không thành công. Ông Trump đã nói là ông không có tài sản nào
quan trọng ở đó, tuy một trong hai ông con của ông đã tuyên bố ở một hội nghị về
địa ốc hồi năm 2008 là “có nhiều tiền” đang “đổ vào từ Nga.”
Chiến
dịch thứ nhì được diễn tả mới xảy ra gần đây: Một loạt các cuộc gặp gỡ với các
đại diện của ông Trump trong lúc đang tranh cử, một phần là để bàn cách đột nhập
vào Ủy Ban Quốc Gia đảng Dân Chủ và chủ tịch ban vận động của bà Clinton, ông
John D. Podesta. Theo nguồn tin của ông Steele, nó bao gồm, trong số những việc
khác, một cuộc gặp gỡ vào cuối mùa Hè ở Prague giữa ông Michael Cohen, một luật
sư cho ông Trump, và ông Oleg Solodukhin, một viên chức Nga làm việc cho
Rossotrudnichestvo, một tổ chức nhằm quảng bá quyền lợi của Nga ở ngoại quốc.
Ông
Steele nghe đâu có uy tín tốt với các bạn đồng nghiệp trong ngành tình báo Anh
và Mỹ và đã làm việc cho FBI trong cuộc điều tra về hối lộ ở FIFA, cơ quan quản
trị túc cầu thế giới. Những đồng nghiệp nói là ông rất nguy cơ ông và đồng sự của
ông có thể bị cung cấp tin dỏm của Nga. Tình báo Nga đã tổ chức một chiến dịch
tin tặc phức tạp để làm hại bà Clinton. Một chiến dịch tương tự có thể được tổ
chức chống lại ông Trump.
Hầu
hết những điều ông được cho biết, và chuyển cho Fusion GPS rất khó kiểm chứng.
Và có một số điều có thể kiểm chứng có vẻ không chính xác. Ông Cohen, chẳng hạn,
tweet hôm thứ ba là ông chưa từng đến Prague; ông Soludukhin, người bị nói là kẻ
liên lạc với ông phía Nga, bác bỏ trong một cuộc phỏng vấn điện thoại, nói là
ông chưa từng gặp ông Cohen hay bất cứ ai đại diện cho ông Trump. Hôm thứ tư, tổng
thống đắc cử, dẫn một số nguồn tin nói là có một ông Michael Cohen không có
liên hệ với ông Trump có thể đến thăm Prague và hai ông có thể bị lẫn lộn trong
báo cáo của ông Steele.
Nhưng
tin đồn về hồ sơ này bắt đầu loan truyền trong giới chính trị. Ông Rick Wilson,
một viên chức Cộng Hòa làm việc cho một quỹ super PAC ủng hộ ông Marco Rubio,
nói ông nghe thấy từ hôm Tháng Bảy, khi một phóng viên điều tra của một hệ thống
truyền hình quan trọng gọi ông hỏi ông có biết không.
Đến
đầu mùa Thu, một số những memo của ông Steele đã được trao cho FBI, vốn đã điều
tra về mối liên hệ của ông Trump với Nga, và cho các nhà báo. Một viên chức
MI6, mà công việc buộc phải ẩn danh, nói là vào cuối Hè đầu thu, ông Steele
cũng đưa phúc trình mà ông soạn về ông Trump và Nga cho tình báo Anh. Ông
Steele quan ngại về những gì ông nghe được về ông Trump, và ông nghĩ là những
thông tin này không nên chỉ nằm trong tay những người đang tranh cử.
Đến
sau cuộc bầu cử, những memos này, vẫn được bổ túc bởi cuộc điều tra của ông, trở
thành một trong những bí mật mà ai cũng biết ở Washington, với các phóng viên cố
gắng xác nhận hay phủ nhận chúng.
Nó
cũng đến Điện Capitol. Thượng Nghị Sĩ John McCain, Cộng Hòa tiểu bang Arizona,
nghe nói đến hồ sơ này và đến Tháng Mười Hai thì được ông David Kramer, một cựu
viên chức cao cấp của Bộ Ngoại Giao nay làm cho Viện Nghiên Cứu McCain của Viện
Đại Học Arizona State, trao cho một bản. Ông McCain trao nó cho ông James B.
Comey, giám đốc FBI.
Điều
đáng nói nhất cho Washington là nhiều phóng viên của những cơ quan tin tức đối
nghịch nhau có được những memos này nhưng họ không tiết lộ vì không kiểm chứng
được. Việc này chỉ thay đổi tuần này, sau khi các vị đứng đầu CIA, FBI và Cơ
Quan An Ninh Quốc Gia, kèm một tóm tắt của những memos này, cùng với những
thông tin tình báo khác, trong bản phúc trình về cuộc tấn công tin tặc của Nga.
Trong
khi đó, đài BBC loan tin là ông Steele đã phải đi trốn. Một phóng viên đài BBC
nói là ông Steele đã rời nhà từ trước khi tin này được tung ra. Hàng xóm cho biết
ông Steele, có bốn con, đã nhờ hàng xóm trông nom hộ ba con mèo. Theo phóng
viên Paul Wood của đài BBC, vốn được thấy hồ sơ này từ Tháng Mười năm ngoái, đã
được cho biết là ông Steele “sợ cho tính mạng của mình” vì đã nói ra về liên hệ
giữa Nga và ông Trump.
-----------------------
No comments:
Post a Comment