Fri, 05/22/2015 - 06:04 — nguyenvubinh
Trong thời gian vài năm qua, chúng ta đã chứng kiến
sức mạnh của sự bùng nổ thông tin mà mạng Internet nói chung và mạng xã hội
Facebook nói riêng chuyển tải. Sức mạnh đó có được chính là nhờ hệ thông truyền
thông không chính thống, mà có nhiều người gọi là truyền thông lề trái, hay
truyền thông lề dân. Truyền thông lề dân là tập hợp những thông tin của người
dân đưa ra và chia sẻ trên hệ thống Internet, mà nòng cốt là những người tham
gia vào phong trào dân chủ Việt Nam thực hiện và định hướng.
Về mặt kỹ thuật, không ai
nghi ngờ vào sức lan tỏa nhanh, mạnh mẽ và rộng khắp của hệ thống Internet, mạng
xã hội Facebook ở Việt Nam hôm nay. Nhưng sức mạnh của truyền thông lề dân có
được là do đâu? tức là những yếu tố nào đã tác động đến nhận thức của xã hội và
tạo ra những sự chuyển biến tích cực chỉ trong một thời gian ngắn như vậy?
chúng ta sẽ xem xét và phân tích thông qua hai sự việc đánh dấu chuyển biến
tích cực do truyền thông lề dân đem lại. Đó là việc tỷ phú ve chai nhặt được 5
triệu yên Nhật Bản trình báo và vụ việc chặt hạ, tàn sát cây xanh ở Hà Nội.
Điều đầu tiên, sức mạnh của
truyền thông lề dân có được là do thông tin được chuyển tải chứa đựng sự thật.
Sự thật chính là sức mạnh trong xã hội toàn trị cộng sản ở Việt nam, nơi sự thật
bị bưng bít và bóp méo. Sống trong xã hội cộng sản, mới chỉ cách đây dăm năm
thôi, tất cả đều phải thừa nhận, đó là xã hội bưng bít thông tin, bưng bít sự
thật và dối trá khủng khiếp. Sự dối trá như bóng đêm bao phủ cả một xã hội.
Nhưng từ khi có Internet, nhất là từ khi có mạng xã hội Facebook, thì sự thật
đã được chia sẻ, chuyển tải và được tôn vinh. Sự thật như ánh sáng mặt trời xua
tan màn đêm dối trá trong xã hội toàn trị cộng sản. Trở lại với hai sự việc nêu
trên, sự thật là chị Hồng (người được gọi là tỷ phú ve chai) đã nhặt được 5 triệu
yên Nhật và trình báo với cơ quan công an. Sự thật này khi được chuyển tải trên
mạng xã hội đã đóng đinh vào sự kiện, không thể thay đổi, bóp méo được nữa.
Chúng ta từng biết đến những sự bóp méo kỳ lạ của sự thật như chánh thanh tra sở
Y tế Kon-Tum, bổ cuốc vào đầu một phụ nữ sau đó biến thành việc giơ cuốc lên chẳng
may va phải đầu người dân; hoặc vụ việc hai phó gám đốc sở Nội vụ và Ngoại vụ tỉnh
Bình Phước choảng cốc bia vào đầu nhau biến thành nâng cốc chúc mừng không may
va vào đầu chảy máu…vụ việc tàn sát, chặt hạ cây xanh ở Hà Nội tính chất hơi
khác một chút, đó là sự thật được phanh phui sau những dối trá của các cơ quan
công quyền: chặt cây còn khỏe, tốt, chứ không phải cây sâu, mọt; số lượng cây
chặt trong mấy ngày là 2000 cây, chứ không phải 500 cây; cây trồng mới thay thế
là cây Mỡ, chứ không phải Vàng Tâm như họ nói…
Yếu tố không kém phần quan
trọng trong truyền thông lề dân được chia sẻ và chuyển tải, đó là chân lý, là
những nhận thức đúng đắn, là cách thức giải quyết hợp lý hợp tình. Khi có một
thẩm phán, đưa công khai cách thức giải quyết vụ việc của người phụ nữ nhặt được
5 triệu yên bằng các quy định pháp luật, hoàn toàn không dính dáng gì tới cơ
qan công an, thì dư luận, mọi người mới hiểu được đáng ra đã được giải quyết hết
sức đơn giản thông qua Nghị định số 96/2009 về việc xử lý tài sản bị chôn giấu,
chìm đắm…do sở tài chính thành phố (tỉnh) tiếp nhận và xử lý. Như vậy, với những
nhận thức đúng, cách giải quyết hợp lý hợp tình, được đông đảo dư luận ủng hộ,
cuối cùng vụ việc cũng đã được xử lý theo hướng tích cực cho người phụ nữ bán
ve chai.
Sự quan tâm đông đảo của cộng
đồng mạng, ủng hộ sự thật, chân lý và tình người là yếu tố quan trọng không thể
thiếu của truyền thông lề dân. Trong cả hai vụ việc, chị bán ve chai nhặt được
tiền và vụ tàn sát cây xanh ở Hà Nội, sự quan tâm theo dõi sát sao của cộng đồng
mạng là yếu tố quan trọng, là sức ép đối với các cơ quan chức năng khi giải quyết
vụ việc. Sự bàn luận, tranh cãi trên không gian mạng càng làm tăng uy thế của sự
thật, của chân lý cũng như tình người lên một tầm cao mới. Và chúng ta đều đã
thấy, các cơ quan chức năng, nhà cầm quyền Việt Nam đã không thể bất chấp dư luận
để ra những quyết định có lợi cho mình, đẩy người dân về phần thiệt thòi nữa.
Những tin mừng vừa được loan ra trong mấy ngày qua, chị ve chai sẽ được nhận lại
số tiền 5 triệu yên nhặt được do không có ai chứng minh được sở hữu hợp pháp. Ủy
ban nhân dân thành phố Hà Nội đã ra kết luận thanh tra vụ việc vi phạm trong chặt
hạ, tàn sát cây xanh ở Hà Nội. Mặc dù, trong quyết định thanh tra còn nhiều điều
chướng tai, gai mắt (ví dụ kết luận không có lợi ích nhóm, tham nhũng trong vụ
việc), hoặc việc xử lý chắc chắn sẽ không động chạm đến những kẻ chủ mưu, thực
tế đứng đầu vụ việc nhưng như thế cũng là một thắng lợi quan trọng của truyền
thông lề dân. Cũng cần nói thêm rằng, thắng lợi của vụ việc ngăn chặn tàn sát
cây xanh có công lao rất lớn của người dân yêu cây xanh thủ đô, và những người
thuộc phong trào dân chủ Việt Nam, có những người đã phải đổ máu cho sự việc
này.
Không thể không nhắc tới một
yếu tố bị chìm lấp, nhưng vô cùng quan trọng. Đó là sự công khai thông tin. Đây
là yếu tố bị chìm lấp, bởi vì khi thông tin được đưa lên không gian mạng, đương
nhiên thông tin đó được công khai ngay lập tức. Chúng ta biết rằng, công khai
hóa là một yếu tố quan trọng của tiến trình cải tổ ở Liên Xô cũ, đưa tới sự sụp
đổ của chế độ cộng sản Liên Xô trước đây. Ngày nay, công khai là yếu tố đương
nhiên, chỉ bằng một cú click con chuột máy tính mà thôi./.
Hà Nội, ngày 22/5/2015
N.V.B
No comments:
Post a Comment