Nguyễn
Quang A
Posted
on Dec 16, 2014
Bạn
đọc cầm trên tay cuốn thứ hai mươi tám*
của tủ sách SOS2,
cuốn Lý
thuyết Trò chơi và Chuyển đổi sang Nền dân chủ – Mô
hình Tây Ban Nha (Game Theory and the Transition to Democracy –
The Spanish Model) của
Josep M. Colomer. Đây là cuốn thứ 6 về kinh nghiệm chuyển
đổi từ chế độ độc tài sang các chế độ dân chủ
của các nước Đông Âu, Nam Phi và Tây Ban Nha: Hungary
(cuốn số 14), Ba Lan và Nam Phi (các cuốn số 24, 25, 26 và
27) và Tây Ban Nha trong cuốn này.
Tây
Ban Nha là một nước quân chủ, năm 1873 nền cộng hòa
thứ nhất được lập ra nhưng bị lật đổ năm 1874; nền
cộng hòa thứ hai được lập ra năm 1931 nhưng đã bị
lật đổ bởi cuộc nội chiến đẫm máu 1936-39 và sau đó
trên danh được khôi phục nhưng thực chất đã là chế
độ độc tài hoàn toàn của một người, Tướng Franciso
Franco. Franco chết năm 1975 và sau cái chết của ông đã
là một quá trình chuyển đổi từ 1976 đến 1981 khi nền
dân chủ được thiết lập hoàn toàn; và quá trình chuyển
đổi này là nội dung của cuốn sách mà bạn sắp đọc.
Chuyển
đổi Tây Ban Nha là một cuộc chuyển đổi hòa bình được
coi là tấm gương cho nhiều sự chuyển đổi sau này ở
các nơi khác ở Nam Âu, Mỹ Latin và Đông Âu.
Colomer
đã sử dụng cách tiếp cận lựa chọn duy lý (rational
choice), sử dụng các công cụ của lý thuyết lựa chọn
xã hội (social choice theory) và lý thuyết trò chơi, để
làm sáng tỏ quá trình chuyển đổi Tây Ban Nha và để
rút ra những kết luận đáng giá cho tất cả những người
quan tâm đến sự chuyển đổi từ chế độ độc tài
sang chế độ dân chủ, trong đó có chúng ta, những người
Việt Nam.
Các
bạn ngại toán hay các lý thuyết này hãy yên tâm vì cuốn
sách được tác giả viết rất đơn giản và sáng sủa,
không đòi hỏi những kiến thức cao siêu nào cả trừ
việc biết sắp xếp thứ tự (thí dụ trong quan hệ lớn
hay bé hơn như sắp thứ tự 1, 2, 3,… ; hay thứ tự trước
sau abc…; hay thứ tự khác [thắng nhau] như kéo cắt được
giấy, giấy bọc được đá, đá đập hỏng được kéo…
mà chắc ai cũng nhớ qua trò chơi con trẻ) và khả năng
suy luận bình thường. Những khái niệm của hai lý thuyết
này được tác giả trình bày ngắn gọn, sáng sủa và dễ
hiểu trong cuốn sách nên ai cũng thể đọc nó chẳng mấy
khó khăn. Có thể chính qua cuốn sách này mà nhiều bạn
sẽ học được những điều cơ bản của lý thuyết lựa
chọn xã hội và lý thuyết trò chơi và có hứng thú để
tìm hiểu sâu hơn. Các bạn đọc quen biết các lý thuyết
này cũng sẽ thấy những ứng dụng vô cùng lý thú về
việc áp dụng chúng trong hoạt động xã hội và chính
trị.
Mỗi
quá trình chuyển đổi là khác với quá trình dân chủ
khác do hoàn cảnh khác nhau về lịch sử, xã hội, kinh
tế, văn hóa nhưng vẫn có những đặc trưng chung cho tất
cả những cuộc chuyển đổi hòa bình như vậy từ chế
độ độc tài sang chế độ dân chủ. Đấy là điểm
đáng quan tâm nhất ngoài việc hiểu diễn biến chính trị
muôn màu muôn vẻ ở mỗi nước.
Thay
cho việc giới thiệu những bài học chung đó chỉ xin
nhắc đến vài khẳng định và vài cụm từ đặc trưng:
chủ nghĩa tất định lịch sử không tồn tại, tất cả
phụ thuộc vào chính sự chủ động của chúng ta và một
chút may mắn; thương lượng, thỏa hiệp, hợp tác là
những đặc trưng quan trọng; sự yếu của các bên là
một điều kiện cần cho sự thương lượng; sự thiếu
hay yếu của các nhóm tối đa chủ nghĩa là một điều
kiện cần, hay nói cách khác là sự điều độ, cẩn
trọng, ngại rủi ro, không làm liều từ phía những người
đóng vai chính; tuy vậy sự răn đe, đe dọa cũng là cần
trong thương lượng, nhất là để buộc đối tác tôn
trọng những cam kết; điều kiện cần để có thể
thương lượng hay để thương lượng thành công là các
bên đừng đứng kề nhau trong một thang sắp thứ tự sở
thích;… là những bài học chung của tất cả các cuộc
chuyển đổi hòa bình. Và đó không phải chỉ là những
nét chung được khái quát hóa qua những kinh nghiệm lịch
sử mà còn được trụ đỡ bởi một khung khổ lý thuyết
vững vàng.
Cuốn
sách khá ngắn, được viết sáng sủa, dễ đọc và tất
cả những ai quan tâm đến sự chuyển đổi ôn hòa từ
chế độ độc tài toàn trị sang chế độ dân chủ thực
sự nên bỏ công đọc cuốn sách này, nhất là các bạn
trẻ.
Các
chú thích đánh dấu sao (*) là chú thích của người dịch
và các chú thích khác là của tác giả. Tôi cũng chuyển
các chú thích cuối chương (trừ ở Chương 4) thành chú
thích cuối trang để tiện theo dõi. Tuy đã cố gắng hết
sức nhưng chắc chắn bản dịch còn nhiều thiếu sót
mong được bạn đọc chỉ bảo và góp ý.
Bắc Ninh 12-10- 2014
-----------------------------
LINK
DOWNLOAD SÁCH:
--------------------------
*
Các quyển trước cùng tác giả gồm:
- Kornai: Con đường dẫn tới nền kinh tế thị trường, Hội Tin học Việt Nam 2001, Nhà Xuất bản Văn hoá Thông tin (NXB VHTT) 2002; Con đường dẫn tới nền kinh tế tự do (NXB Tri thức. 2007)
- Kornai: Hệ thống Xã hội chủ nghĩa, NXB Văn hoá Thông tin 2002
- Kornai- K. Eggleston: Chăm sóc sức khoẻ cộng đồng, NXB VHTT 2002
- Soros: Giả kim thuật tài chính
- de Soto: Sự bí ẩn của tư bản, NXB Chính trị Quốc gia, 2006 [Sự bí ẩn của Vốn]
- E. Stiglitz: Chủ nghĩa xã hội đi về đâu?
- A. Hayek: Con đường dẫn tới chế độ nông nô
- Soros: Xã hội Mở
- Popper: Sự Khốn cùng của Chủ nghĩa lịch sử
- Popper: Xã hội mở và những kẻ thù của nó, I, Plato
- Popper: Xã hội mở và những kẻ thù của nó, II, Hegel và Marx
- Thomas S. Kuhn: Cấu trúc của các cuộc Cách mạng Khoa học
- Thomas L. Friedman: Thế giới phẳng, Nhà xuất bản Trẻ, 2006
- Một năm Hội nghị Diên Hồng Hungary do Nguyễn Quang A tuyển, dịch, biên soạn
- Kornai János: Bằng Sức mạnh Tư duy, tiểu sử tự thuật đặc biệt, NXB Thanh Hóa, 2008
- Kornai János: Lịch sử và những bài học, NXB Tri thức, 2007
- Peter Drucker: Xã hội tri thức, Quản lý, Kinh doanh, Xã hội và Nhà nước, tập tiểu luận
- Murray Rothabrd: Luân lý của tự do
- Amartya Sen: Tư tưởng về công bằng
- Kornai János: Chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa tư bản, dân chủ và thay đổi hệ thống
- Kornai János: Các ý tưởng về chủ nghĩa tư bản, NXB Thời Đại, 2012.
- Robert Kagan: Thế giới mà Mỹ tạo ra, 2012
- Daron Acemoglu, James A. Robinson: Vì sao các Quốc gia Thất bại, 2012 (NXB Trẻ có bản dịch khác được xuất bản năm 2013)
- Kỷ yếu hội thảo Đại học Michigan: Bàn tròn Ba Lan-Những bài học, 2013
- Thương lượng những thay đổi cơ bản: Hiểu và mở rộng các bài học của các cuộc đàm phán Tròn Ba Lan, 2013
- Adam Michnik: Những lá Thư từ Nhà tù và các Tiểu luận khác, 2013
- Elzbieta Matynia: Dân chủ ngôn hành, 2014
-------------------------
Dịch
giả Nguyễn
Quang A muốn giới thiệu các tác phẩm chọn lọc, có
thể được coi là phần linh hồn quan trọng nhất để
vận hành xã hội. Đó là "phần mềm của hệ thống
xã hội" - là luật, chính sách, qui chế, qui tắc,
phong tục, tập quán, văn hoá v.v., tức là những cái
không thể sờ mó được mà chỉ có thể biểu diễn được
dưới dạng thông tin; chúng qui định, điều khiển, hướng
dẫn ứng xử của các thành viên xã hội (con người và
các tổ chức). Phần mềm hệ điều hành xã hội (Social
OS Software) là cái quan trọng nhất trong các phần mềm xã
hội. Tên tủ sách còn làm một số người nghĩ là khẩn
cấp bình phương, tức là rất khẩn cấp.
- "Con đường dẫn tới nền kinh tế thị trường" của János Kornai
- "Hệ thống Xã hội chủ nghĩa" của János Kornai
- "Giả kim thuật tài chính" của George Soros
- "Sự bí ẩn của tư bản" của De Soto
- "CNXH đi về đâu" của Joseph Stiglitz
- "Con đường tới chế độ nông nô" của Friedrich August von Hayek
- "Xã hội mở: Cải cách CNTB Toàn cầu" của George Soros
- "Sự khốn cùng của chủ nghĩa lịch sử" của Karl Popper
- "Xã hội mở và kẻ thù của nó I" của Karl Popper
- "Xã hội mở và kẻ thù của nó II" của Karl Popper
- "Cấu trúc của các cuộc cách mạng khoa học" của Kuhn
- "Bằng sức manh tư duy" - Kornai tự thuật
- "Thế giới phẳng" - Thomas L. Friedman
- "Xã hội tri thức, quản lý kinh doanh, xã hội, nhà nước" - Peter Drucker
------------------------------------
RadioCTM
sẽ lần lượt đưa 18 tác phẩm biên khảo và dịch thuật
của Tiến sĩ Nguyễn Quang A sang dạng Ebook và đăng tải
tại trang nhà của đài
(http://www.radiochantroimoi.com/tu-sach-nguyen-quang-a).
Đây là những nỗ lực nhiều công phu mà chúng tôi nghĩ
rằng sẽ góp phần vào khối kiến thức và kinh nghiệm
chung cho tương lai đất nước.
Vài
nét về Tiến sĩ Nguyễn Quang A
Ts.
Nguyễn Quang A sinh năm 1946 tại Bắc Ninh. Sau khi bảo vệ
thành công luận án tiến sĩ chuyên ngành điện tử viễn
thông tại Hungary, ông giảng dạy tại Đại học Bách
khoa Budapest. Năm 1987, ông về nước làm việc trong ngành
điện tử – tin học. Ông từng là chủ tịch Hội Tin
học Việt Nam. Năm 2008 – kỷ niệm 10 năm Internet vào
Việt Nam – Ts. Nguyễn Quang A được xếp vào danh sách
mười người có ảnh hưởng lớn nhất đến sự hình
thành của Internet Việt Nam.
Ngoài
lãnh vực tin học, ông cũng là một chuyên gia kinh tế và
là một trong những người đi đầu trong ngành ngân hàng
tư nhân tại Việt Nam.
Năm
2007, ông cùng 8 nhà nghiên cứu — Hoàng Tụy, Phạm
Chi Lan, Lê Đăng Doanh, Chu Hảo, Tương
Lai, Phan Huy Lê, Trần Đức Nguyên, Trần Việt
Phương — thành lập Viện Nghiên cứu Phát triển
(Institute of Development Studies – IDS). Đây là viện nghiên
cứu độc lập đầu tiên của Việt Nam kể từ 1975.
Nhưng chỉ 2 năm sau, Viện đã quyết định tự giải thể
để phản đối chính sách ngăn cấm của nhà nước Việt
Nam đối với các hình thức phản biện tập thể.
Ts.
Nguyễn Quang A cũng là người thiết tha với nhiều mặt
xã hội. Về môi sinh, ông lên tiếng về dự án khai thác
bô-xít tại Tây Nguyên, dự án xây dựng nhà máy điện
nguyên tử tại Ninh Thuận,… Về luật pháp, ông vạch rõ
các vi phạm pháp luật trong việc bắt bớ và xử án các
nhà dân chủ. Đặc biệt, ông là một trong 72 nhà trí
thức ký tên trong bản Kiến
nghị về sửa đổi Hiến pháp 1992,
được nhiều người ưu ái đặt tên là Kiến Nghị 72.
Ts.
Nguyễn Quang A còn là một khuôn mặt quen thuộc trong các
cuộc biểu tình phản đối Trung Quốc xâm lược và tưởng
niệm các chiến sĩ đã hy sinh bảo vệ tổ quốc trong
những năm qua.
Các
dạng sách Ebook
Chúng
tôi sẽ thực hiện 3 dạng phổ thông nhất hiện nay là
PDF, EPUB, và MOBI
- Dạng PDF: thích hợp để đọc trên các loại máy vi tính. Hiện có nhiều phần mềm ứng dụng miễn phí để đọc loại hồ sơ này (PDF reader).
- Dạng EPUB: dạng chuẩn của ebook trên các máy vi tính, các thiết bị di động smartphone và tablet (như iPhone, iPad, các loại Android smartphone & tablet). Phần mềm ứng dụng “Adobe Digital Editions” miễn phí tại địa chỉ http://adobe-digital-editions.en.softonic.com/ rất phổ thông để đọc dạng epub trên các máy vi tính.
- Dạng MOBI: dùng cho các thiết bị hay ứng dụng Kindle của công ty Amazon.
No comments:
Post a Comment