Thụy My - RFI
Thứ sáu 03 Tháng Sáu 2011
Theo Asia Times, chính quyền Bắc Kinh khi quyết định công khai phô bày chính sách thô bạo tại Biển Đông, có lẽ nhằm chứng tỏ sự kém hiệu quả của Hoa Kỳ trong khu vực, nhưng chính sách này của Bắc Kinh có thể gây hiệu quả ngược lại. Thái độ độc đoán có tính toán của Trung Quốc trước Việt Nam và Philippines có thể là một dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh muốn nhấn mạnh Biển Đông là ao nhà của mình. Qua đó, tuyên cáo rằng Hoa Kỳ không đủ tư cách trong khu vực để biến các tấn trò trong vùng biển « xa mà gần » của Bắc Kinh thành một vấn đề trung tâm trong quan hệ Mỹ - Trung, vốn có vẻ đang tiến triển.
Bài báo trên tờ Asia Times Online hôm nay mang tựa đề « Đông Nam Á nổi lên trong việc Hoa Kỳ điều chỉnh lại chính sách » đã nhận định, Hoa Kỳ đang đổi trọng tâm chú ý về an ninh châu Á từ vùng Bắc Á sang Nam Á, trong khi vẫn thận trọng khẳng định chính sách của mình dựa trên cơ sở cùng hợp tác với Trung Quốc chứ không phải đối đầu. Cùng lúc đó, chính quyền Bắc Kinh lại quyết định công khai phô bày chính sách thô bạo tại Biển Đông, có lẽ nhằm chứng tỏ sự kém hiệu quả của Hoa Kỳ trong khu vực. Nhưng theo tờ báo, thì chính sách này của Bắc Kinh có thể gây hiệu quả ngược lại.
Tác giả cho rằng vụ tàu hải giám Trung Quốc cắt cáp thăm dò địa chấn của Việt Nam hôm 26/5, gợi nhớ đến vụ Senkaku- gate năm ngoái, khi tàu cá Trung Quốc tông vào hai tàu tuần duyên Nhật ở ngoài khơi quần đảo Điếu Ngư/Senkaku đang tranh chấp.
Tờ báo nhận xét, vì muốn quay lại với châu Á, vụ Senkaku năm ngoái đã thu hút sự chú ý cao độ của Hoa Kỳ. Washington đã đe dọa Bắc Kinh là, có thể áp dụng các biện pháp trong khuôn khổ hiệp ước an ninh Mỹ - Nhật. Nhưng năm 2011 này thì dường như có khác. Phía Mỹ né tránh việc chỉ trích thẳng thừng các hành động của Trung Quốc tại Biển Đông.
Asia Times nhận định, để cắt được sợi cáp ở độ sâu 30m dưới biển, cần phải có thiết bị đặc biệt, chứng tỏ có dự mưu. Bài báo trích tuyên bố của phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Khương Du sau đó lại càng nhấn mạnh thêm sự không khoan nhượng của Bắc Kinh. Asia Times cũng trích phản bác của Việt Nam, cho rằng « phía Trung Quốc đang cố tình làm cho dư luận hiểu nhầm khu vực không có tranh chấp thành khu vực có tranh chấp. Trung Quốc kêu gọi giải quyết bằng các biện pháp hòa bình nhưng chính hành động của Trung Quốc đang làm phức tạp thêm tình hình ở biển Đông ».
Asia Times cho biết, đáp lại vụ tàu hải giám Trung Quốc tấn công tàu thăm dò của Việt Nam, Hà Nội đã viện dẫn thêm nhiều trường hợp quấy nhiễu khác của tàu tuần tra Trung Quốc, và công khai việc hàng trăm tàu cá Trung Quốc đánh cá trên vùng biển tranh chấp ngoài khơi Việt Nam, đánh đuổi tàu ngư dân Việt. Cùng thời gian đó, Philippines cũng phản đối sáu, bảy vụ tàu Trung Quốc xâm phạm trong vài tháng gần đây, cũng như việc Bắc Kinh xây dựng các công trình tại vùng biển tranh chấp gần quần đảo Trường Sa, và xung quanh đảo Palawan của Philippines.
Nhưng ngược lại với thái độ khinh thị trước Việt Nam, Bắc Kinh đã có một vài cố gắng để đối thoại song phương với Manila. Tuy vậy có vẻ chính quyền Manila đã kết luận được rằng, đối thoại song phương với Bắc Kinh thực chất chỉ có một chiều mà thôi.
Tờ báo ghi nhận, các sự kiện này diễn ra trong bối cảnh cuộc đối thoại Shangri La giữa Bộ trưởng Quốc phòng các nước Đông Nam Á bắt đầu hôm nay tại Singapore. Lần này Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert Gates sẽ lại hiện diện, còn người đồng nhiệm Trung Quốc Lương Quang Liệt sẽ là viên chức cao cấp nhất của Bắc Kinh từ trước đến nay tham dự.
Theo Asia Times, thái độ độc đoán có tính toán của Trung Quốc trước Việt Nam và Philippines có thể là một dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh muốn nhấn mạnh Biển Đông là sân nhà của mình. Qua đó, tuyên cáo rằng Hoa Kỳ không đủ tư cách trong khu vực để biến các « trò vui » trong vùng biển « xa mà gần » của Bắc Kinh thành một vấn đề trung tâm trong quan hệ Mỹ - Trung, vốn có vẻ đang tiến triển.
« Đa phương hóa », hay « quốc tế hóa » vấn đề Biển Đông vốn là những từ đại kỵ đối với Trung Quốc, đặc biệt là nếu có sự can dự của Hoa Kỳ. Vòng công du Đông Nam Á hồi tháng Năm của ông Lương Quang Liệt có thể nhằm thuyết phục Singapore, Philippines và Indonesia thảo luận song phương với Bắc Kinh. Một mục tiêu nữa là tranh thủ các nước trong khu vực, trong lúc Hoa Kỳ do kinh tế khó khăn đang phải giảm viện trợ cho các nước.
Tờ báo cho rằng với thái độ hết sức cứng rắn trước Việt Nam, Trung Quốc hy vọng sẽ xua tan ảo tưởng là nếu ASEAN cùng tỏ ra kiên quyết, sẽ làm thay đổi được các hành động của Trung Quốc trên Biển Đông. Việt Nam vẫn một mực khăng khăng là vấn đề có thể được giải quyết bằng luật pháp quốc tế, một phương cách khiến yêu sách đường lưỡi bò của Bắc Kinh sẽ gặp khó khăn. Hà Nội trông cậy ở Liên Hiệp Quốc, và một ASEAN đoàn kết, có sự hỗ trợ của Hoa Kỳ.
Nhưng có vẻ Bắc Kinh nhất quyết bám vào hiện trạng, cản trở hoặc làm chậm trễ mọi ý hướng bàn thảo về vấn đề Biển Đông đa phương hoặc trong khuôn khổ quy tắc ứng xử giữa ASEAN với Trung Quốc, hoặc một cơ chế nào đó với sự chủ trì của Liên Hiệp Quốc, thay cho ngoại giao song phương. Phương thức này đối với hầu hết các nước ASEAN (có thể ngoại trừ Việt Nam) là có cơ chấp nhận được. Bởi vì dù sao thì quan hệ kinh tế với Trung Quốc cũng quan trọng không kém vấn đề biển đảo.
Tuy vậy theo tờ báo, thái độ khá khiêm tốn của Hoa Kỳ chỉ là bề ngoài. Người Mỹ hiểu rằng nếu muốn Đông Nam Á trở thành một khu vực thân Mỹ trong tương lai, còn tùy thuộc vào việc thiết lập được một sự hiện diện về an ninh và ngoại giao có ý nghĩa thông qua ASEAN. Trong chính sách toàn cầu sắp tới của Mỹ, Đông Nam Á có một vai trò quan trọng.
Không quân và Hải quân Mỹ có thể hỗ trợ cho các nước nhỏ trong khu vực, tiến hành các hoạt động nhân đạo khi có thiên tai, giúp tăng cường năng lực tuần tra giám sát ven biển để phát hiện và chận đứng các mưu toan xâm nhập của Trung Quốc. Như vừa qua, Philippines tố cáo hai chiến đấu cơ xâm phạm không phận mình nhưng không thể đuổi theo hoặc nhận diện được, còn ông Lương Quang Liệt thì bảo đó không phải là máy bay Mig của Trung Quốc.
Asia Times nhận định, hẳn là việc quốc tế hóa tranh chấp ở Biển Đông mở ra một con đường tiện lợi và ít tốn kém cho Hoa Kỳ để can dự vào sân khấu chính trị Đông Nam Á. Nhưng các sự kiện gần đây cho thấy Bắc Kinh muốn phô trương sức mạnh để chứng tỏ rằng, việc Washington nhập cuộc sẽ bất lợi hoặc không hiệu quả. Theo tác giả bài báo, Hoa Kỳ có thể khoanh tay ngồi nhìn Trung Quốc bành trướng ảnh hưởng trong khu vực. Đông Nam Á có thể gắn bó với Trung Quốc về kinh tế và với Hoa Kỳ về ngoại giao và an ninh, nhưng lô-gic này có vẻ khác hẳn với chính sách đối ngoại của Washington trong thập niên qua.
.
.
.
No comments:
Post a Comment