Saturday, April 3, 2010

TRUNG QUỐC THAO TÚNG SÔNG MEKONG

Trung Quốc thao túng sông Mêkông, mặc kệ số phận các nước láng giềng

Thụy Mi

Thứ bảy 03 Tháng Tư 2010

http://www.viet.rfi.fr/viet-nam/20100403-trung-quoc-thao-tung-song-mekong-mac-ke-so-phan-cac-nuoc-lang-gieng

Trung Quốc đã thao túng sông Mêkông mà chng cn tham kho các nước láng giềng. Mười lăm năm qua, dòng sông Mêkông huyn thoi đã b biến thành mt nhà máy điện khng l. Việc xây dng tràn lan các đp thy đin trên sông Mêkông có thể dn đến mt cuc xung đt quc tế.

.

« Với bn đp thy đin đang hot đng và bn con đp na đang còn trong dự án, Trung Quc đã thao túng sông Mêkông mà chng cn tham kho các nước láng giềng, và li càng không quan tâm đến vic h có đng ý hay không ». Trên đây là nhận xét ca ông Carl Middleton, thuc t chc International Rivers, được nhật báo Le Figaro trích dn.

Tờ Le Figaro dành hn mt trang báo cho hi ngh thượng đnh din ra hôm nay tại Hua Hin, Thái Lan, gia bn quc gia h ngun là Thái Lan, Lào, Cam Bt và Việt Nam. T báo nhc li, dòng sông Mêkông dài đến 4.900 cây s, chy qua sáu quốc gia, t lâu vn đy bí n vi các nhà thám him. Sông Mêkông có hơn 1.500 loài cá khác nhau, từ loi cá lóc khng l, loi lươn dài đến hàng chc mét, cá đuối có gai đc nng hơn na tn…Thế mà dòng sông dài nht Đông Nam Á hin đang giãy chết, h thng sinh thái đang b đo ln. T khi Trung Quc nhúng tay vào, 60 triệu con người sng da vào dòng sông này hiện đang phi nhn lãnh bn án treo. Tờ báo nhc li, mt báo cáo do Chương trình Môi trường Liên Hip Quc và Viện K thut Châu Á công b vào tháng 5/2009 đã khng đnh, các đp thy đin Trung Quốc có nguy cơ làm cho dòng sông Mêkông vn giàu ngun li thiên nhiên bị bức tử.

Một nhà sinh thái hc nhn xét : « Do không có hiệp ước quc tế nào quy định vic s dng các dòng sông xuyên biên gii, nên Trung Quc đang nm đng chuôi, vì họ thượng ngun. H có th s dng tùy thích, và đương nhiên họ không bỏ qua cơ hi ».

Nay thì các nước Đông Nam Á đang mun tính s vi Bc Kinh, lâu nay vn chi bỏ trách nhim, thm chí còn khoe là các đp thy điện ca h có tác dng tích cực đi vi môi trường. Ln này Trung Quc đã chu tham d hi ngh, và do lo ngại b phn kháng, nên đã chp nhn cung cp các d liu v mc nước.

Đặc phái viên ca Le Figaro đã đến mt làng chài Thái Chiang Khong, dân làng bất lc nhìn dòng sông Mêkông đang dần cn. Ch có mt ngư dân già nua quăng lưới, trong thuyn ca ông có mi mt con cá bé tí, nh đến ni ông chng dám cho xem. Ngư dân 71 tui này bc tc nói : « Không có nước thì làm sao có cá ! Hồi xưa, mc nước sông lên xung tùy theo mùa, còn bây giờ thì tùy theo lượng nước mà người Trung Quc cn ». Bài xã luận trên t Bangkok Post cũng khẳng đnh : « Các đập thy đin Trung Quc giết chết dòng sông Mêkông ». Montree Chantavong, một nhà sinh thái hc thuc hip hi Terra đưa ra một biu đ, để chứng minh vic Trung Quc bí mt điu chnh lưu lượng nước theo nhu cầu li ích kinh tế ca các nhà máy thy đin. T hai mươi năm qua, ông theo dõi những dao đng ca mc nước dòng Mêkông ti Chiang Saen, mt ngôi làng khu vực Tam giác vàng, nơi mà lượng nước l thuc vào Trung Quc đến 95%. Ông đt câu hỏi : « Làm thế nào gii thích được hin tượng ngay gia mùa khô, chng có giọt nước mưa nào mà mc nước li dâng cao, nếu không phi là do các đp thy điện Trung Quc x nước ? ».

Ông Carl Middleton nhận xét, trong vòng 15 năm qua, dòng sông Mêkông huyn thoại đã b biến thành mt nhà máy đin khng l. Các nhà sinh thái lo ngi không chỉ cho tương lai ca các ngư dân, mà còn cho cuc sng truyn thng tri dài theo dòng sông. Được tranh cãi nhiu nht là hậu qu ca nó trên các loài cá di cư, và các rung lúa vùng đng bng sông Cu Long – nơi tp trung hơn phân nửa sn lượng go ca Vit Nam, nhưng li b l thuc vào lượng nước t các nhà máy thủy đin Trung Quc. Còn ti Cam Bt, người ta còn lo s trước nguy cơ nn đói. Tất c các thành ph ln ca Lào đu nm bên sông, và thành ph H Chí Minh của Vit Nam đang b đe da do dòng chy yếu và ô nhim.

Một nhà nghiên cu v ngh nuôi cá sông Mêkông cho biết : « Từ khi đp thủy đin đu tiên ca Trung Quốc được xây dng, ngun cá tr nên khan hiếm, và kích cỡ trung bình gim đi nhiu. Có 20% s loài cá đã b tuyt chng ». Theo giải thích ca ông, khi nhà máy thy đin x nước ; lượng nước t đáy hồ chứa có nhit đ 10 đến 15 đ, quá lnh so vi các loài cá nhiệt đi ca sông Mêkông. Một thành viên ca hip hi bo v các loi cá lóc thì khóc thương cho số phn ca loài cá lóc khng l pla beuk min bc Thái Lan, có th nng đến 350 ký và sống th đến na thế kỷ.

Nhiều dân làng sng ven dòng Mêkông đã quyết đnh biu tình trước đi s quán Trung Quốc ti Bangkok. H bc xúc vi thái đ thiếu minh bch, vô trách nhim của chính quyn Bc Kinh. Cho dù Bc Kinh vn t chi tham gia y ban sông Mêkông, nhà hoạt đng Carl Middleton nhn xét, đây là mt vn đ ct t : « Việc xây dng tràn lan các đp thy đin trên sông Mêkông có th dn đến mt cuộc xung đt quc tế ». Theo ông, thật là ngược đi khi không th nói chuyện v sông Mêkông nếu không có Trung Quc, trong khi Bc Kinh không phi là thành viên. Và như thế, còn lâu mi có th mơ đến vic thành lp mt h thng đền bù cho nhng người dân sng h ngun.

.

.

.

No comments: